PV vt en vtd

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Nederlands

Lesdoel 

Je weet wat de persoonsvorm in de verleden tijd en het voltooid deelwoord zijn.

Je kunt de persoonsvorm in de verleden tijd juist spellen

Je kunt het voltooid deelwoord juist spellen

Oefening lettermix

* Op de volgende slide staan een aantal gehusselde woorden.

* Schrijf zo snel mogelijk alle woorden correct op.

* Heb je de juiste woorden opgeschreven?

Tip: het zijn woorden uit de vorige les!   

Oefening lettermix

Welke woorden zijn dit?

                 1                                    2                                   3                                    4

    

persoonsvorm

enkelvoud

meervoud

spelling

Wat weet jij al over
'persoonsvormen in de vt
of het voltooid deelwoord'?

Persoonsvorm in de verleden tijd

Sterke werkwoorden veranderen in de verleden tijd van klank. Je schrijft ze zo eenvoudig mogelijk:

Enkelvoud	Tim wijst naar de etalage. Ik koop nieuwe voetbalschoenen.	Tim wees naar de etalage. Ik kocht nieuwe voetbalschoenen.
Meervoud	We lopen door het park. Houden jullie geld over?	We liepen door het park. Hielden jullie geld over?

Let op: in de verleden tijd krijgt een persoonsvorm van een sterk werkwoord nooit -dt, -dd- of -tt-.

Persoonsvorm in de verleden tijd

Bij zwakke werkwoorden maak je de verleden tijd door achter de ik-vorm -de(n) of -te(n) te zetten:

Enkelvoud	ik-vorm+te ik-vorm+de	ik fiets+te Rens antwoord+de
Meervoud	ik-vorm+ten ik-vorm+den	wij wacht+ten de mensen wandel+den

Heeft de persoonsvorm van een zwak werkwoord een ik-vorm op -d of -t? Dan krijgt de persoonsvorm in de verleden tijd dus -dd- of -tt-.

TXFKSCHP

Meestal hoor je wel of je -te(n) of -de(n) moet gebruiken. Twijfel je? Gebruik de letters t x f k s ch en p (’t ex-fokschaap):

1 bepaal wat het hele werkwoord is

2 haal -en van het werkwoord af

3 de laatste medeklinker die overblijft, zoek je op in ’t ex-fokschaap

4 > staat de medeklinker in ’t ex-fokschaap → schrijf: ik-vorm+te of ik-vorm+ten

> staat de medeklinker niet in ’t ex-fokschaap → schrijf: ik-vorm+de of ik-vorm+den

Voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord (vd) van sterke werkwoorden heeft soms een klinkerwisseling en eindigt vaak op -en: gezwommen, begonnen, gelezen.

Bij de zwakke werkwoorden hoor je vaak aan de verleden tijd of je ‘t’ of ‘d’ gebruikt: gebeurde – het is gebeurd (je hoort ‘d’).

Twijfel je? Gebruik de letters t x f k s ch en p (‘t ex-fokschaap):

* de letter voor -en in het hele werkwoord is t x f k s ch of p: gebruik -t

* de letter voor -en in het hele werkwoord is niet t x f k s ch of p: gebruik -d

Voltooid deelwoord

Voorbeelden (het voltooid deelwoord is onderstreept):

Marcella heeft de groenten gewokt. (wokken: k voor -en, dus ge+ik-vorm+t)

De vloer moet nog worden gedweild. (dweilen: I voor -en, dus ge+ik-vorm+d)

Heb jij hem dat beloofd? (beloven: v voor -en, dus ik-vorm+d)

geblusd of geblust ?	blussen: ‘s’ hoo­rt bij ‘t ex-fok­schaap, dus geblust
ver­huisd of ver­huist ?	ver­huizen: ‘z’ hoo­rt niet bij ‘t ex-fok­schaap, dus ver­huisd

Dictee

Luister en schrijf mee.

Oplossing

De Olympische Spelen van 2008

  

De Olympische Spelen of Spelen bestaan uit winterspelen en zomerspelen. Een belangrijk adagium is 'Mens sana in corpore sano', een gezonde geest in een gezond lichaam. Vijftien eeuwen na de opheffing van de klassieke Spelen, in 1896, werden de huidige Olympische Spelen ingevoerd door baron Pierre de Coubertin. De zomerspelen van 2008 zijn gehouden in Peking. Ze waren een eclatant succes voor de Chinese machthebbers, ondanks mondiale protesten en de monnikenopstand in het Tibetaanse Lhasa.

Oplossing

Een van de olympische sporten is judo. We zagen menige waza-ari, yuko en ippon op de tatami. Judo is een contactsport. Zwartebanders met heupworpen, wurggrepen en armklemmen waren er bij de vleet. Bij de wielrensport werd niet meer met de vélocipède gereden, maar bij het veldrijden wel met mountainbikes BMX'en. Een BMX-bike is een crossfiets. De geletruidrager met zijn triatlonstuur (spaghettistuur) zat goed in de toeclips en won. Bij het baanwielrennen deed men het zonder gangmakers en dernymotoren, de kampioen moest zich in deze grand prix helemaal leegrijden.

Oplossing

Amateurs, allrounders en beroepssporters mochten meedoen. De Belgische groenematartiesten deden het best goed en de Rode Duivels hadden niet eens clenbuterol, een tot de bèta-agonisten behorend antihoestmiddel, gebruikt. Ik heb geen panenka's gezien, trouwens ook niet bij de Oranjespelers. Wel vaak een mêlee en lobballen van libero's in de mandekking. De ausputzer zag al big business met al die scouts van betaaldvoetbalclubs. Zou hij in het calcio en catenaccio van het Italiaanse voetbal meekunnen? De dropkick, de free kick en de elfmeter behoorden tot zijn specialiteiten. Hij wil graag Champions League spelen, daar past geen galleryplay in en ook geen vliegende kiep.

Enfin, ik kijk alweer uit naar de volgende winterspelen!

Opdracht

Maak de opdrachten op de hand out.

Tot volgende week