1.3 De landbouw komt op

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Tijdvak 1

Jagers en boeren

1.3 De landbouw komt op

DATUM

1M

DOEL

Ik weet waarom de landbouw het belangrijkste middel van bestaan werd.

Ik ken de begrippen landbouw, veeteelt, akkerbouw

DOEN

Herhaling

Nakijken §1.2

Uitleg §1.3

Maken §1.3

Herhalingsles

SO §1.2+1.3

Volgende les

26 september

Thema tijdvakken 1 en 2

Tijdvak 1

• Jagers en verzamelaars
• Boeren
• Egypte
• De Nijl overstroomt

Tijdvak 1

• 1.2 Jagen en verzamelen in de steentijd
• 1.3 De landbouw komt op
  
  

• Oefen SO
• SO 1.2 + 1.3
  
  
• 1.4 Egypte en de Nijl
• 1.5 De Egyptische samenleving
  
  
• Repetitie 1.2 t/m 1.5

Prehistorie

Pre                      Historie
(voor)          (geschiedenis)

De prehistorie is de tijd voor de geschiedenis begint. 

In de prehistorie bestond er geen schrift

Jager-verzamelaars

• Leven van de natuur

• Er was een goede taakverdeling:
• Mannen: jagen (ook: vissen)
• Vrouwen: verzamelen van bessen, noten enz.
  
  
• Hun bestaansmiddel is dus jagen en verzamelen

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen)

• Geen vaste woonplaats: nomaden

• Trekken achter hun eten aan
  
  
• Eenvoudige woningen: hutten/grotten

• Weinig bezittingen

Nakijken §1.2

Middelen van bestaan zijn
manieren om in leven te blijven.
Welke middelen van bestaan
hadden de eerste mensen?

1. Wilde dieren en verzamelen
2. Jagers en boeren
3. Jagen en verzamelen
4. Boeren en verzamelaars

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Ok, landbouw...
Welke 'optelsom' is juist over landbouw?

1. akkerbouw + landbouw = veeteelt
2. landbouw + veeteelt = akkerbouw
3. veeteelt + akkerbouw = landbouw

Landbouwrevolutie

• Revolutie betekent verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer

• Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt

Grote en belangrijke verandering

99% van de geschiedenis van de mens, heeft de mens geleefd als jager-verzamelaars

Welke middelen van bestaan
hadden de mensen vóór
de Landbouwrevolutie?

1. Jagen en verzamelen
2. Jagen, verzamelen, akkerbouw en veeteelt
3. Akkerbouw en veeteelt
4. Verzamelen, akkerbouw en veeteelt

Welke middelen van bestaan
hadden de mensen
tijdens de Landbouwrevolutie?

1. Jagen en verzamelen
2. Jagen, verzamelen, akkerbouw en veeteelt
3. Akkerbouw en veeteelt
4. Verzamelen, akkerbouw en veeteelt

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden

• Er ontstaan steden: landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.

Stad in het Midden-Oosten, omstreeks 9000 v. Chr.

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Hunebedbouwers

• Van 3500 v.C leefden boeren in Drenthe
• Hunebedbouwers
• Maakten hunebedden voor de belangrijkste dorpbewoners
• Allerlei spullen in potten (bijvoorbeeld sieraden, eten en wapens)
• Leven na de dood?

WAT?

WAAROM?

HOE?

§1.3 De landbouw komt op

Omdat je moet weten hoe de landbouw belangrijk kon worden

HB blz ?? t/m ??

WB blz ? en ?

HOE LANG?

HULP?

KLAAR?

Tot 10 minuten voor het einde
van de les

Rood: Je werkt alleen en mag geen vragen stellen

Oranje: Je mag vragen stellen aan de docent

Groen: Je mag zachtjes met elkaar praten en vragen stellen aan de docent

Begrippen uit deze les

Landbouw

Akkerbouw

Veeteelt

Schrijf 3 dingen op die je
deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.

Huiswerk

16 september:

§1.2

Opdrachten 3 t/m 11

26 september:

SO §1.2+1.3

Opruimen!!

Stop je spullen in je tas.

Als de bel gaat blijf je zitten

De docent zegt als je weg mag gaan. Schuif dan je stoel aan