3 havo hfd 1 Woordenschat stijlfiguren (en hfd 2)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hfd. 1 Woordenschat

 Je leert verschillende stijlfiguren kennen en herkennen. Daarnaast wordt je woordenschat vergroot: je leert moeilijke woorden met hun betekenis.

H1 woordenschat (stijlfiguren)

1. Herhaling: 

         Plus geeft meer, veel meer - Nee, nee en nog eens ...

2. Tegenstelling:

            Vierkant in de fles, rond op de tong - zwart-wit

3. Opsomming:

            Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder

H1 woordenschat (stijlfiguren)

3 soorten van de opsomming:

Drieslag: bloed, zweet en tranen

Climax: prima, leuk, gaaf!

Omgekeerde climax: fantastische serie, nou, prima, een beetje saai.

Hij heeft een grote mond, maar een klein hartje.

1. Opsomming (climax)
2. Tegenstelling
3. Herhaling
4. Opsomming (drieslag)

De docent werd eerst boos, toen kwaad en daarna woedend op de klas.

1. Herhaling
2. Tegenstelling
3. Opsomming (climax)
4. Opsomming (omgekeerde climax)

Korte herhaling klas 2 Stijlfiguren

- vergelijking?

- personificatie?

-metafoor? 

Wat is een vergelijking?

Vergelijking

Bij een vergelijking vergelijk je twee
dingen (object en beeld) met elkaar.

Voorbeelden van vergelijkingen

Hij (object) is zo rood als een kreeft (beeld) geworden door de zon.

Hij wordt vergeleken met een kreeft

Jouw kamer(object) lijkt wel een zwijnenstal (beeld).

Jouw kamer wordt vergeleken met een zwijnenstal.

Metafoor

Een metafoor lijkt op een vergelijking,
alleen staat het object nu niet meer in de zin, maar alleen het beeld.

Voorbeelden metafoor

Wat een zwijnenstal (beeld) is het hier.

Zwijnenstal is het beeld dat gebruikt wordt om aan te geven dat het een grote troep is.

Wat er precies een troep is, staat nu niet in de zin.

Dat
schaap(beeld) heeft zich laten beetnemen.

Dat
schaap staat voor een dom persoon. Wie het precies is, staat niet in de zin.

Personificatie

Met een personificatie geef je een
menselijke eigenschap aan

iets dat geen mens is.

Voorbeelden personificatie

Zachtjes fluisteren de bomen haar naam.

Bomen kunnen niet fluisteren, dat is een menselijke eigenschap.

Soms
lacht de toekomst je toe.

De
toekomst kan niet lachen, dat is een menselijke eigenschap.

Soms
lacht de toekomst je toe.

De
toekomst kan niet lachen, dat is een menselijke eigenschap.

Papier is geduldig

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

Pieter is als een sluwe vos te werk gegaan.

1. Vergelijking
2. Personificatie
3. Metafoor

Zo'n etterbak moet streng gestraft worden.

1. Personificatie
2. Metafoor
3. Vergelijking

Annie kwam aanrijden in haar koekblik is een ....?

1. Vergelijking
2. Personificatie
3. Metafoor

Laptop omdraaien

 Filmpje met uitleg over stijlfiguren

Huiswerk:

H 1 Woordenschat/stijlfiguren:  1 t/m 3 

Vorige week leerde je..

- Dat stijlfiguren een tekst aantrekkelijk kunnen maken.

- Drie stijlfiguren: herhaling, tegenstelling en opsomming.

Je kunt dit nu in een tekst herkennen of zelf gebruiken!

Deze week leer je..

- Drie nieuwe stijlfiguren herkennen: hyperbool, understatement en eufemisme.

- hoe je ze in een tekst herkent en gebruikt. 

Wat bedoelen ze? Als je een 1 krijgt voor je toets, zul je wel wat foutjes hebben gemaakt.

Welk woorden zijn een stijlfiguur?
Tijdens de eerste week van het schooljaar werden we doodgegooid met informatie over de profielkeuze.

1. Tijdens de eerst eweek
2. Van het schooljaar
3. Doodgegooid
4. over de profielkeuze

Je kende al:

Herhaling, opsomming en tegenstelling.

Vandaag leer je:

hyperbool, understatement en eufemisme

H2: hyperbool, understatement en eufemisme

Als je overdrijft, gebruik je een hyperbool. 

Als je iets afzwakt, gebruik je een understatement. 

Als je een eufemisme gebruikt, zeg je iets zo dat het als minder erg of hard overkomt. 

Hyperbool

Je zegt: We hebben ons kapot gelachen; je bedoelt: We hebben enorm gelachen.

Understatement

Je zegt dat iets minder mooi, groot, belangrijk enz. is dan in werkelijkheid. Je zegt: Lieke Martens kan wel een aardig balletje trappen; je bedoelt: Zij is een geweldige voetbalster.

Eufemisme

Dat doe je dan om een pijnlijke situatie te verzachten en om te voorkomen dat je iemand kwetst. Je zegt: Hij gaat creatief om met de waarheid; je bedoelt: Hij liegt. Of: zijn konijn is niet meer. Je bedoelt: Hij is dood.

Het woord eufemisme is afgeleid van het Oudgriekse werkwoord εὐφημεῖν. Dat betekent letterlijk met goede woorden spreken.

1. Waar
2. Niet waar

Tijdens de excursie moest de bus stoppen, omdat Bart een sanitaire stop moest maken.

1. Hyperbool
2. Understatement
3. Opsomming
4. Eufemisme

Dit is allemaal zo saai. Ik verveel me dood.

1. Hyperbool
2. Understatement
3. Herhaling
4. Eufemisme

Hij dealt al jaren in drugs en heeft daar wel wat centjes mee verdiend.

1. Hyperbool
2. Understatement
3. Eufemisme
4. Tegenstelling

We namen vorige week afscheid van een familielid. Hij is naar zijn laatste rustplaats gegaan.

1. Hyperbool
2. Understatement
3. Opsomming
4. Eufemisme

Het verschil tussen:

Stijlfiguren

'Trucjes' die de schrijver toepast om een tekst mooier te maken

Beeldspraak

Figuurlijk taalgebruik waarbij vergelijkingen een belangrijke rol spelen. Let op! Beeldspraak is een stijlfiguur, maar niet alle stijlfiguren zijn beeldspraak.

Aan de slag

Maak H1 woordenschat opdr. 1 t/m 3

Maak H2 woordenschat opdr. 1 t/m 3.

Werk aan een ander vak, maak een samenvatting of werk vooruit.

Metonymie:

Vanavond eten we bij de Italiaan.

Na die felle overtreding kreeg de voetballer rood.

Op de veiling werd een echte Rembrandt verkocht.

Wat staat er? Wat bedoelen ze eigenlijk?

Beeldspraak - metonymie

Vaak gaat het bij beeldspraak om vergelijkingen: 

zo rood als een kreeft.

Bij metonymie gaat het niet om een vergelijking, maar er is wel een verband. Je noemt de beeldspraak dan een 'metoniem'. 

Welke vormen zijn er?

Deel - geheel: Neem maar een bloemetje mee.

Geheel - deel: Nederland won van Italië.

Producent - product: mijn Nikes.

Eigenschap - de persoon: die lachebek.

Materiaal - het voorwerp: Hij trapte het leer tussen de palen.

Voorwerp - inhoud: Geef mij nog een glaasje.

Aardrijkskundige naam - het product: Hij drinkt altijd Spa.

'Doe mij nog maar een bakkie', zei de tuinman.

1. Voorwerp - inhoud
2. Geheel - deel
3. Materiaal - voorwerp
4. Eigenschap - persoon

Zoek op het internet een goed voorbeeld van een metoniem

Zoek jij de betekenis ff op in de Van Dale?

1. Deel - geheel
2. Producent - product
3. Materiaal - voorwerp
4. Eigenschap - persoon

Aan de slag

Maak alleen of in tweetallen:

H1 woordenschat opdr. 1 t/m 3

H2 woordenschat opdr. 1 t/m 3.

H3 woordenschat opdr. 1 t/m 3.

Klaar? Maak een samenvatting of overzicht van de woorden uit opdracht 3, werk aan een ander vak óf 30 seconds.

Je kunt al

1. Verschillende stijlfiguren herkennen in een zin.

2. De beeldspraak metonymie herkennen.

3. Het verschil benoemen tussen stijlfiguren en beeldspraak.

Welke stijlfiguren ken je?

Wat is een voorbeeld van metonymie?

1. Fris en fruitig opstaan
2. De ronde cirkel
3. Oranje wint de beker!
4. Mijn Nike's zijn vies.

En nu?

Maak H4 woordenschat opdr. 1 t/m 3.

Klaar?

1. Heb je vorige week alles gemaakt?

2. Heb je al een overzicht van de theorie gemaakt?

3. Heb je alle woorden uit opdracht 3 in een overzicht staan?

4. Werk aan een ander vak.