H1.3 Kernbegrippen bij maatschappijleer/1.4 Hoe onderzoek je de samenleving?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Wat is maatschappijleer?

BK 1.3 Maatschappelijke problemen

KGT 1.4 Hoe onderzoek je de samenleving?

Kernbegrippen bij maatschappijleer

Belangrijke begrippen die bij maatschappijleer regelmatig terugkomen zijn:

• Waarden en normen
• Belangen
• Macht 
• Sociale ongelijkheid  

Waarden 

Waarden                 Principes die mensen belangrijk vinden en willen nastreven.

Voorbeelden hiervan zijn: 

• Familie
• Vrijheid
• Gezondheid 
• Vriendschap

 

 

Tip: een waarde kun je meestal

in één woord omschrijven. Waarden-waarderen 

Normen

Normen               Regels over hoe jij en anderen zich moeten gedragen.

Waarde	Voorbeeld
Familie	“Je zorgt voor je ouders als ze dat zelf niet meer kunnen.”
Vrijheid	“Iedereen moet vrij zijn om te geloven wat hij wil.”
Vriendschap	"Beschermen, opkomen voor elkaar."

Belang

Belang            Het voordeel dat je ergens bij hebt.

Maak de zinnen af.

• Scholieren hebben belang bij ……
• Autobezitters hebben belang bij ……
• Horeca-eigenaren hebben belang bij ……

 

Wat is macht?

Macht              De mogelijkheid om het gedrag van anderen te beïnvloeden.

Voorbeelden van machtsmiddelen:

• Functie of beroep 
• Media 
• Aanzien of status
• Overtuigingskracht
  
• Hoeveelheid geld dat je hebt
• Geweld 

Sociale ongelijkheid

Sociale ongelijkheid              Macht, kennis en geld zijn niet gelijk over alle mensen verdeeld.

Het lukt niet iedereen om een hoge plek op de maatschappelijke ladder te krijgen. 

 

Hoe onderzoek je de samenleving?

Bepaalde dingen gaan in de samenleving erg goed, maar soms ook niet..

Wanneer spreken we over een maatschappelijk probleem?

Maatschappelijk probleem

Een maatschappelijk probleem heeft vier kenmerken:

1. Veel mensen hebben last van het probleem.
2. Er zijn verschillende meningen over de oorzaak en de oplossing.
3. Het probleem krijgt veel aandacht in de media.
4. De politiek moet zich met het probleem bemoeien.

Wie en welk belang?

Wie hebben er met het probleem te maken en wat zijn hun belangen? Bij uitgaansgeweld gaat het om:

• mensen die uitgaan
• horecaondernemers
• de politie
• de burgemeester
• buurtbewoners

Vaak zijn tegengestelde belangen de oorzaak van een maatschappelijk probleem. Ook waarden en normen spelen een rol.

Bij maatschappijleer wordt ook naar jouw mening gevraagd over hoe je een maatschappelijk probleem zou oplossen. Vaak krijg je dan te maken met een dilemma; een lastige keuze tussen twee dingen die allebei voordelen of juist nadelen hebben.

Voorbeeld: wil je meer veiligheid bij het uitgaan, dan moet je een deel van je privacy inleveren. Je accepteert dat er camera's hangen of dat iemand in je tas mag kijken.

hierbij is het dilemma; wat vind jij belangrijker, een veilige omgeving of je privacy?

Wat vind jij?