H5.4 De Wedloop om Afrika

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Weet je het nog? 

§B2 Europa gaat de wereld overheersen.

Waarom was een groot imperium in de 19e eeuw voordelig voor een Europees land? Sleep naar het plaatje.

Europese fabriekseigenaren hadden eenvoudig toegang tot afzetmarkt en grondstoffen

Europese werkgevers konden goedkoop arbeiders uit de koloniën halen

Het Europese land kreeg betere wapens en snellere verbindingen

Het gaf Europeanen het gevoeldat zij tot een belangrijk land behoorden

"De oorspronkelijke bevolking wordt verdreven of sterft aan ziektes."
Waar gebeurde dit?

1. Afrika
2. Amerika
3. Afrika en Azië
4. Azië

"De Europeanen bouwden handelsposten langs de kust, maar het binnenland bleef lang onbekend gebied"
Waar was dit het geval?

1. Afrika
2. Amerika
3. Afrika en Azië
4. Azië

Welke zin past bij het superioriteitsdenken?

1. Zij wilden dat mensen in de koloniën hun eigen land zouden besturen
2. Zij wilden fabrieken in de koloniën bouwen om de mensen aan het werk helpen
3. Zij wilden de mensen in de koloniën opvoeden en beschaving bijbrengen
4. Zij wilden het oerwoud beschermen tegen houtkap en de dieren beschermen

‘Prins Mirza Babar Sahib mag prins blijven, als hij maar luistert’:

‘Niets is mooier dan een krachtig leger’

‘Nooit meer democratie: dat brengt alleen maar ellende’

‘Om sterk te zijn heeft ons land zoveel mogelijk koloniën nodig’

‘Onze westerse ideeën zijn beter dan de oosterse’

‘Van nature kunnen zwarte mensen erg goed dansen

‘Wij Schotten horen niet thuis in Groot-Brittannië’

Indirect bestuur

militarisme

restauratie

modern imperialisme

superioriteitsdenken

racisme

nationalisme

Bekijk de bron

Bron: Uit het Amerikaanse boek Types of mankind (‘mensentypen’) uit 1854. Bovenaan staat een witte Griek en een Griekse schedel. In het midden staat een zwarte Afrikaan en de schedel van een in Amerika geboren zwarte Afrikaan. Onderaan staat een jonge chimpansee en de schedel van een jonge chimpansee.

§B4 De Wedloop om Afrika

• Je kunt beschrijven hoe Afrika er rond 1800 uitzag en hoe de bewoners kennismaakten met Europeanen. 
• Je kunt uitleggen dat nationalisme een belangrijke rol speelde bij de kolonisatie van Afrika. 
• Je kunt uitleggen wat de belangrijkste gevolgen waren van de Europese verdeling van Afrika. 

Begrippen uit deze les

Kolonisatie
Wedloop om Afrika

Opdracht

Lees nu §B  en markeer de leerdoelen in de tekst. Denk ook aan de begrippen en de uitleg daarvan.

Europese contacten in Afrika 1

• Europeanen hadden al handelsposten langs de kusten
• VOC had kolonie gesticht in Kaap de Goede Hoop (zuidelijkste punt)
• Binnenland van Afrika was nog helemaal onbekend

Vóór 1800: slavenhandel in Afrika

Europese contacten in Afrika 2

• 1800-1880: expedities naar het Afrikaanse binnenland
• Missionarissen proberen (vaak onsuccesvol) het Christendom te verspreiden
• Europese regeringen stichten nog geen koloniën in Afrika.

Ná 1800: Missionarissen in Afrika

Voor 1800

1800 - 1880

Na 1880

Missionarissen willen het Christendom verspreiden

Handel met de kustgebieden van Afrika

Slaven worden van Afrika naar Amerika gebracht

Europese landen stichten koloniën in Afrika

Europeanen ontdekken het binnenland van Afrika

De Europeanen waren in de 19e eeuw verrast door de schitterende steden die zij in de Afrikaanse binnenlanden tegenkwamen. Met welk begrip kun je deze verbazing verklaren?

1. Superioriteitsdenken
2. Exploitatie
3. Kolonisatie
4. Modern Imperialisme

Wedloop om Afrika 1

• v.a. 1880: Europese landen willen Afrika gaan koloniseren
• Ook nieuwe landen (Duitsland, Italië, België) willen imperium
•       Wedloop om Afrika (= wedstrijd wie meeste en grootste koloniën weet te veroveren)

Wedloop om Afrika 2

• De Afrikaanse kolonisatie verloop chaotisch         nieuwe koloniën hebben onduidelijke grenzen         dit zorgt voor spanningen tussen Europese landen
• Duitsland stelt vergadering voor om dit op te lossen: De Conferentie van Berlijn

Conferentie van Berlijn (1884-1885) 

• Vergadering georganiseerd door DLD over de verdeling van Afrika
• Belangrijkste afspraak: stuk land kon alleen worden opgeëist als het bezet was door een leger.

Gevolgen voor Afrika 

• 1914: Bijna heel Afrika wordt bestuurd door Europeanen
• De nieuwe  grenzen hielden geen rekening met de Afrikaanse volken
  
• Afrika werd gebruikt voor grondstoffen en als afzetgebied
• Afrikaanse bevolking moest beschaafd worden en bekeerd tot het Christendom.

Zet de gevolgen voor Afrika bij de juiste categorie.

Economisch gevolg

Cultureel gevolg

Sociaal gevolg

Politiek-bestuurlijk gevolg

Afrika gaat grondstoffen leveren voor de Europese industrie

Westerse talen, ideeën en het Christendom worden verspreid in Afrika

Er ontstaat een samenleving met witte bestuurders en ondernemers aan de top

Heel Afrika - op Ethiopië na - wordt bestuurd door Europese landen

Door de door Europese landen getrokken grenzen ontstonden conflicten tussen Afrikaanse volken

Afrika werd als afzetgebied gebruikt voor goedkope Europese producten

Welke twee dingen heb je geleerd?

Waar wil je nog wat meer uitleg over hebben in de les?

Opdracht

Maak nu opdracht 4 t/m 14 in je werkboek. 

Opdracht

Kijk de opdrachten nu goed na. Verbeter de fouten en vul je onvolledige antwoorden goed aan. 

Welke opdrachten wil je besproken hebben in de les?

Opdracht

Maak nu de Test Jezelf bij Memo Online.