Levensbeschouwing h2 Hoofdstuk 3

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

H3 Feesten (1 en 2)

In deze les:

Vandaag:

• introductie
• afwisseling bespreken stof, opdrachten en vragen

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen waarom tijd als een cirkel kan worden ervaren

Even voorstellen...

de 2 geboden

1. Respect

2. Luisteren naar elkaar

----------------------------

Gezelligheid

Waarom denk jij dat mensen feesten?

Waarom eigenlijk?

Het leven van alledag bevat veel routine.

Op zon- en feestdagen hoeven de dagelijkse plichten even niet. Als je feest ben je vrolijk, vergeet je de stress en ellende even. Feesten helpt je om te zien wat goed is in het leven. Je viert het leven. 

Meestal heeft een feest ook een reden, er wordt iets gevierd. 

opdracht 

Maak opdracht 2 en Op-pad-opdracht 1

De tijd als cirkel 

Om goed de betekenis van feesten te kunnen begrijpen, moeten we nadenken over tijd. 

Tijd is beleven we namelijk niet altijd als een lijn, maar als cirkel.

About what comes around

Dit cirkelachtige van tijd ervaar je ook als je naar je eigen dagen in de week kijkt. Maar alle zeven cirkels van de dagen vormen die van de week, en die van de weken een jaar. En ook die cirkels van het jaar volgen elkaar op. 

Bij weekenden en vakanties valt er te spreken over iets dat bedacht is, door de mens. Maar dat is niet het geval met de seizoenen. Dat is de cirkel van de natuur. 

Opdracht 

Maak opdracht 4 en 5

de cirkelgang van de natuur 

Vroeger leefde men meer dan nu in en met de natuur, meer dan ons moeten ze de cirkel van de seizoenen dus hebben ervaren. 

Opdracht 

Maak opdracht 6 en verdiepingsopdracht 1

Hoezo kan tijd als een cirkel worden ervaren?

H3 Feesten (3 en 4)

In deze les:

Vandaag:

• herhaling 
• afwisseling bespreken stof, opdrachten en vragen

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen welke winterfeesten we vieren 
• Je kunt uitleggen welke lentefeesten we vieren
• Je kunt uitleggen welke verbintenis het christendom vaak maakt met oudere gebruiken.

Rad van fortuin!!!

Winterfeesten: natuurfeesten

De feesten in de meeste oude culturen knoopten direct aan bij de cirkelgang van de natuur. De patronen van tijd, als dag en nacht, maanden en jaargetijden, zouden door de goden zijn vastgesteld. 

De mens moest helpen om die religieuze orde in stand te houden en daarvoor gebruikte men rituelen. 

Zo had men begroetingsrituelen bij het opkomen van de zon. 

Op de kortste dag van het jaar, zong men de zon toe zodat er weer langere dagen zouden komen.  Men voelde zich dus medeverantwoordelijk voor de komst van de seizoenen. Vb: Babylonië 

Men was ervan overtuigd dat deze rituelen invloed hadden op de onzichtbare machten en krachten. 

Zonnegroet doen?

Opdracht 

Maak opdracht 7, 8 en Op-pad-opdracht 2

Winterfeesten: Germaanse midwinterfeest (joelfeest)

Al voor onze jaartelling vierden de Germanen tijdens de donkerste dagen het midwinter- of joelfeest. 

Men had weer behoefte aan warmte, licht en nieuw leven, en ook zou de duisternis vol boze geesten zitten. Die moesten verjaagd worden. Hoe? Door veel lawaai te maken.

Men maakte grote vuren aan, niet alleen voor warmte maar ook om de terugkomst van de zon te versnellen. 

Het verlangen naar licht in donkere tijden, gaat samen met het verlangen naar nieuwe vruchtbaarheid

Opdracht 

Maak opdracht 10, 11, 12 en op-pad-opdracht 3

Winterfeesten: Kerstfeest 

Het christendom kent een eigen feestkalender. Die kalender sluit echter aan bij de oude kalender waarin men feestte bij belangrijke momenten in de cirkelgang van de natuur. 

Winterfeesten: Kerstfeest

De Romeinen kenden een feest van het licht, op 25 december vierden ze de terugkeer van de zon en het licht (het feest van de onoverwinnelijke zon). 

Toen het christendom meer invloed kreeg, werd dit omgevormd naar een christelijk feest: de geboorte van Jezus. Men ging de komst van Jezus ook verbinden aan de komst van het licht.

 De kerstmaaltijd stamt ook uit voorchristelijke tijden. Men hoopte met die maaltijd dat het komende jaar dezelfde goede oogst zou leveren. 

Tegenwoordig is het een feest voor licht en leven, het positieve, vrede en geluk.

Opdracht 

Maak opdracht 13, 14, 15 en de op-pad-opdracht 4 en 5

Lentefeesten

Vroeger leefde men meer met de seizoenen: het land bewerken, zaaien en oogsten. Daarna die oogst zo bewaren zodat je de winter kon doorkomen.

Als in het voorjaar de natuur weer tot leven kwam, was dat een reden om te feesten, en als de oogst werd binnengehaald. Een aantal feesten kunnen hieraan worden gekoppeld. 

Lentefeesten: Carnaval

Dit wordt meestal gevierd in de katholiekere streken. 

Carnaval betekent 'vaarwel aan het vlees'.

Het feest wordt gevierd op de drie dagen voor de vastentijd. Heel vroeger mocht men in die tijd geen vlees eten, en ook geen seks hebben. Daarom werd er van tevoren nog lekker gefeest.

Maar er zijn gebruiken die ouder zijn: het dragen van maskers zou de boze geesten wegjagen zodat de goede zich konden bemoeien met het voorjaar, en de harde muziek zou ze ook wegjagen. 

Opdracht 

Maak opdracht 16 en op-pad-opdracht 6

Vast jij zelf wel eens? Waarom doe je dat wel of niet?

Lentefeesten: paasei en paashaas

Het ei is een oud voorjaarssymbool, het vertelt dat de natuur weer tot leven komt. De oude Germanen verstopten deze al in het veld om vruchtbaarheid af te dwingen.

De kerk verbood lange tijd om eieren te eten tijdens vastentijd, dat mocht pas met Pasen en de oudste werden dan gebruikt om te beschilderen.

Ook de haas staat voor vruchtbaarheid. Ze zijn waakzaam en slapen licht en kunnen goed op de eieren passen.

Verder worden ze door jagers bedreigd maar kunnen ze toch overleven door hun grote vruchtbaarheid. 

Lentefeesten: meifeest 

De Romeinen, Kelten en Germanen kenden al vruchtbaarheidsfeesten in de maand mei. 'Mei' komt van Maia, een Griekse/Romeinse vruchtbaarheidsgodin. Men vierde dan dat de natuur weer tot leven was gekomen.

Het christendom verbood deze feesten, en droeg de maand over op Maria. Toch zijn ze hier en daar blijven bestaan. 

Opdracht 

Maak opdracht 17 en op-pad-opdracht 7

Lentefeesten: Christelijk Pasen 

In het Nieuwe Testament staat dat Jezus op de avond voor dat hij sterft een maaltijd deelt met zijn leerlingen, vlak voor het Joodse paasfeest dat begint met het sedermaal: het laatste avondmaal.

Bij het Joodse paasfeest bestonden er rituelen als het eten van speciaal brood, het drinken van wijn en het slachten van een lam (dit was overgenomen van de herders). Dit namen de christenen over, maar dan anders. 

Lentefeesten: Christelijk Pasen

Bij het joodse paasfeest verwijst het brood naar de uittocht van de joden uit de slavernij in Egypte. In het christendom is het Jezus' lichaam. De wijn is zijn bloed, het verwijst naar zijn lijden en sterven.

De eerste christenen slachtten ook geen paaslam meer. Jezus neemt de plaats in van het lam. Hij wordt geofferd. Jezus wordt ook soms afgebeeld als lam, met overwinningsvaandel. Zijn overlijden was een overwinning op de dood. 

Opdracht 

Maak opdracht 18 en 19

Kun je de leerdoelen nog beantwoorden?

H3 Feesten (5 en 6)

In deze les:

Vandaag:

• introductie
• afwisseling bespreken stof, opdrachten en vragen

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen dat feesten ook stil kunnen staan bij de voortgang van de tijd
• je kunt de zeven kenmerken van een feest benoemen. 

Rad van fortuin!!!

Terugkijken

Van toen je heel jong was, kun je je waarschijnlijk weinig herinneren. Naarmate je ouder wordt is het minder moeilijk terug te halen.

Je kunt terugkijken in je eigen verleden, net zoals je ouders of grootouders je ook een kijk in hun verleden kunnen bieden. 

Je leert daardoor beter begrijpen waar je bent terecht gekomen: het wordt je duidelijker wie je bent.

Daarvoor kan het zijn dat je ook in de geschiedenis van de wereld duikt, en andere culturen.

Vooruitkijken

Je kunt ook over de toekomst nadenken, iets minder ver vooruit of juist wel ver vooruit.

Je kunt ook nadenken over de toekomst van anderen. 

Met feesten staan we stil bij de cirkelgang van de tijd, maar ook bij de voortgang van de tijd (met wat is gebeurd en wat er voor ons ligt)

Opdracht 

Maak opdracht 20, Verdiepingsopdracht 2 en Op-pad-opdracht 8

Feesten en verhalen

Bij feesten spelen niet alleen rituelen en symbolen een rol, maar ook verhalen. Feesten zijn een moment om belangrijke gebeurtenissen uit het verleden in herinnering te roepen. Door mee te doen aan zo'n feest, beschouw je jezelf als lid van een gemeenschap. 

Zeven kenmerken

1. gezellig samen zijn

2. onderbreking van de sleur

3. symbolen en rituelen die bij het feest horen 

4. verhalen die bij het feest horen

5. vieren van de terugkeer van de tijd

6. vieren van de voortgang van de tijd

7. levensvragen die bij het feest horen 

Opdracht 

Maak opdracht 23

Wat houdt het in als feesten ook stilstaan bij de voortgang van tijd?

Welke begrippen vind je niet duidelijk?