Gezegdes (periode 2)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom

Grammatica zinsdelen

werkwoordelijk gezegde + naamwoordelijk gezegde 

Wat gaan we doen vandaag?

- Oefenen/theorie

- Werken aan de opdracht

- Begrijp je het?

Aan het einde van deze les weet je hoe je het werkwoordelijk gezegde vindt. 

Aan het einde van deze les weet je hoe je het naamwoordelijk gezegde vindt. 

Uitleg theorie 

Werkwoordelijk gezegde + Naamwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit de persoonsvorm + de andere werkwoorden. 

Als de woordjes te of aan het vóór het werkwoord staan, horen die woordjes bij het werkwoordelijk gezegde.

Werkwoordelijke uitdrukking

Soms is het werkwoordelijk gezegde een werkwoordelijke uitdrukking 

Hij stelde haar van het nieuws op de hoogte.

• WG: stelde op de hoogte 

Naamwoordelijk gezegde

• In zinnen met het werkwoordelijk gezegde doet het onderwerp iets.
  Het onderwerp het daardoor een belangrijke betekenis 
  
  
• Soms heeft het belangrijkste werkwoord geen duidelijke betekenis. Er is dan een aanvulling nodig dat iets zegt over het onderwerp. Dat is meestal een zelfstandig of bijvoeglijk naamwoord.
  Het gezegde in zulke zinnen noemen we daarom het naamwoordelijk gezegde. 

Naamwoordelijk gezegde 

• Het naamwoordelijk gezegde zegt wat iemand of iets is. 
  
  
• Bestaat uit 2 delen:
  1. Werkwoordelijk deel: alle werkwoorden + koppelwerkwoord
  2. Naamwoordelijk deel: zegt iets over het onderwerp

• Koppelwerkwoorden:
  zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen

Naamwoordelijk gezegde

• Belangrijk om te weten: in een naamwoordelijk gezegde komt geen lijdend voorwerp voor. Dat is namelijk het naamwoordelijke deel. 
  
  
• Mevrouw Hadioui wordt docent Nederlands. 
  NG: wordt [docent Nederlands]
• Mevrouw Hadioui studeert voor docent Nederlands. 
  WG: studeert 
  LV: docent Nederlands 

Naamwoordelijk gezegde

Zo vind je het naamwoordelijk gezegde:

• Stel vast of het onderwerp iets doet of iets is. 
• Als het onderwerp iets is, stel je de vraag: Wat + persoonsvorm + onderwerp + overige werkwoorden? Het antwoord op die vraag is het naamwoordelijk deel. 
• Noteer het naamwoordelijk gezegde: pv + [nw.deel] + overige werkwoorden.
• Zet het naamwoordelijk deel tussen vierkante haken. 

Naamwoordelijk gezegde

Robs jongere zus / blijkt / een goede volleybalster / te zijn. 

• 'Robs jongere zus' is iets, namelijk 'een goede volleybalster'. 
• Vraag: Wat blijkt Robs jongere zus te zijn? 
• Antwoord: een goede volleybalster 
• Naamwoordelijk gezegde = blijkt [een goede volleybalster] te zijn 

Oefenen werkwoordelijk gezegde

Oefenen

1. Aan de kassa rekende ik de producten af. 

• WG: rekende af 
  
  

2. We hadden de televisie uit moeten zetten. 

• WG: hadden uit moeten zetten
  
  

3. Durf jij daar te blijven staan?

• WG: durf te blijven staan

Oefenen

1. De leerlingen hebben de docent Frans geregeld op de kast gejaagd. 

• WG: hebben op de kast gejaagd
  
  

2. Op de toets werden de brugklassers stevig aan de tand gevoeld. 

• WG: werden stevig aan de tand gevoeld 

3. Na de fraude bleek de directeur met de noorderzon vertrokken te zijn.

• WG: bleek met de noorderzon vetrokken te zijn

Oefenen naamwoordelijk gezegde 

Oefenen

1. Voor de voorzittersfunctie lijkt zij de beste kandidaat.

2. Karin was erg blij met de vondst van haar agenda.

3. Hij is jarenlang de populairste leraar geweest.

4. Ik ben erg benieuwd naar de nieuwe dirigent.

1. Voor de voorzittersfunctie lijkt zij de beste kandidaat.

• pv: lijkt 
• o: zij 
• ng: lijkt de beste kandidaat 

2. Karin was erg blij met de vondst van haar agenda.

• pv: was
• o: Karin 
• ng: was erg blij 

3. Hij is jarenlang de populairste leraar geweest.

• pv: is 
• o: hij
• ng: is de populairste leraar geweest

4.  Ik ben erg benieuwd naar de nieuwe dirigent.

• pv: ben
  
• o: ik 
• ng: ben erg benieuwd 

Naamwoordelijk en werkwoordelijk gezegde door elkaar heen 

Gecombineerd

Noteer het werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde:

1. Mijn dochter was gisteren ziek.

• NG: was ziek

2. Vanmorgen heb ik een glas laten vallen.

• WG: heb laten vallen 

3. Hij is op school de beste tennisser.

• NG: is de beste tennisser 

Werken aan de opdracht

Wat? Je gaat een kort verhaal schrijven. Drie zinnen bevatten een werkwoordelijk gezegde en drie zinnen bevatten een naamwoordelijk gezegde. Je maakt dit in Class Notebook

Hoe? Zelfstandig

Tijd?  10 minuten

Vragen? Steek je hand op en ik kom bij je langs

Klaar? Lees verder uit je leesboek of maak ander huiswerk. 

Werken aan de opdracht

Wat? Je gaat het verhaal van je klasgenoot controleren. Geef aan bij de zin of er een naamwoordelijk gezegde zit of een werkwoordelijk gezegde. Vraag daarna aan je klasgenoot of je antwoorden goed zijn. 

Hoe? Met degene die naast je zit 

Tijd?  8 minuten

Vragen? Steek je hand op en ik kom bij je langs

Klaar? Lees verder uit je leesboek of maak ander huiswerk. 

Begrijp je het?

Mijn broer is arts in het plaatselijke ziekenhuis.

De leraar legde de moeilijke les grondig en geduldig uit.

De zangeres betoverde het publiek met haar prachtige stem en indrukwekkende podiumperformance.

De schilder lijkt vermoeid na een hele dag schilderen.