14. Geestelijke gezondheidsproblemen

• AFP
• MBO
• Studiejaar 2

14. Geestelijke gezondheidsproblemen 

Vandaag:

14.1  Neurobiologische ontwikkelingen 

14.2 Stemmingsstoornissen

14.3 Aanpassings-, stress- en angststoornissen 

Wat is co morbiditeit

1. iemand heeft een dodelijke ziekte
2. iemand heeft meer dan 2 geestelijke gezondheidsproblemen
3. Iemand is een gevaar voor de ander

Stellen van een diagnose in de psychiatrie gebeurt op grond van

1. verhaal
2. symptomen
3. verhaal en symptomen
4. bloedonderzoek en mri

DSM-5 houdt in

1. handboek waarin psychische diagnoses zijn geclassificeerd
2. handboek met vragenlijsten over gedachtes
3. Delirium Scale Matrix

14.1 Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen 

in kinderleeftijd: autismespectrumstoornissen en ADHD 

kenmerken autisme: andere manier van bewegen, andere omgang met kinderen, met veranderingen

kenmerken ADHD: drukker en/of onoplettender

14.1.1 ASS (autismespectrumstoornissen)

min of meerdere mate autistisch 

3% van de kinderen wordt geboren met ASS

= ontwikkelstoornis

symptomen 

- manier van bewegen/ omgaan met anderen/ omgaan met veranderingen/manier van waarnemen/manier van denken/manier van communiceren 

Behandeling en prognose 

dag structureren 

prikkels van buitenaf mijden (dopjes in de oren)

sociale regels aanleren 

drukvest bij stress

medicatie bij tics of dwangstoornis 

14.1.2 ADHD onderscheidt zich in:

- overwegend onoplettende type (ADHD-1 of ADD)

- overwegend hyperactieve/impulsieve beeld (ADHD-H of HD)

- gecombineerde beeld (ADHD-C of ADHD

(oorzaak niet bekend: erfelijkheid/te vroeg

geboren/rokende of drinkende moeder)

Symptomen en diagnose

- aandacht tekort (onoplettendheid/slechte concentratie)

- impulsiviteit

- hyperactiviteit

Diagnose: kijken naar hoeveelheid symptomen en invloed op leefgebieden/beperkingen 

Behandeling en prognose 

handvatten geven aan het kind om om te gaan met de aandoening ( ook aan leraar) 

structuur/duidelijkheid/sociaal gewenst gedrag/

klachten verminderen bij volwassenheid. 1/3 blijft er mee kampen 

14.2 Stemmingsstoornissen

emotionele beleving is verstoord.

Depressie: (door)

depressie bij familielid/ingrijpende gebeurtenis/chronisch lichamelijke aandoening/middelengebruik/problemen in het dagelijks leven(werkloos)

Bijzondere vormen depressie

* winterdepressie

* postpartumdepressie 

* dysthyme stoornis (lichte vorm)

* afwisselend depressief en manisch  (bipolaire stoornis)

Symptomen en diagnose 

tenminste 2 weken last van depressieve symptomen

beperkt dagelijks leven

Symptomen zijn elke dag aanwezig 

minimaal 5 symptomen aanwezig (sombere stemming/interesseverlies )

Symptomen depressie 

- sombere stemming -verlies van interesse in activiteiten -veranderde eetlust -slaapproblemen (meer of minder) - geprikkeld en rusteloos zijn - vermoeid en verlies energie 

- concentratieverlies - gevoel waardeloos te zijn -terugkerende gedachten aan de dood 

Bijkomende symptomen 

angst

obstipatie

libidoverlies

geheugenproblemen

GA in gesprek als je dingen merkt 

Behandeling en prognose 

Stap1: aanpassingen in dagelijks leven

Stap 2: Gesprekken met praktijkondersteuner en huisarts

Stap 3: gesprekken psycholoog

Stap 4: Behandeling met medicatie 

Bipolaire stoornis 

tegenovergesteld aan elkaar

afwisselend (hypo)manisch en depressief 

diagnose bij mensen tussen 15-30 jaar

Bij: ingrijpende gebeurtenis, familielid die dit heeft, perfectionistisch 

Symptomen en diagnose 

Vragenlijst of zelftest 

Tijdens manische periode is cliënt overdreven opgewonden

symptomen zijn minimaal 1 week aanwezig 

kenmerken manisch

- het gevoel extreem belangrijk te zijn - minder behoefte aan slaap- meer praten dan anders - gedachten die alle kanten op vliegen - weinig concentratie - veel doelgerichte activiteiten ondernemen - veel ongeremde, roekeloze dingen doen 

Behandeling en prognose 

lithium 

bij manie: opname psychiatrie

Zelfmanagement: leer omgaan met depressie en manie 

14.3 aanpassings-, stress en angststoornissen 

draaglast is groter dan draagkracht 

Overspannenheid en burn-out 

spanning/druk op het werk/scheiding/verhuizing

Er ontstaan lichamelijke en psychische klachten

Symptomen 

* gevoel van onrust , gespannenheid en gejaagdheid, veel piekeren, snel boos of verdrietig , slaapproblemen

* concentratie en geheugen is minder 

* lichamelijke klachten: hoofdpijn, duizeligheid, pijn op de borst, maagklachten en hartkloppingen 

diagnose 

verhaal 

klachten 

symptomen 

andere oorzaken uitsluiten zoals snelwerkende schildklier 

Behandeling en prognose 

* actief (wandelen of fietsen)

* (gedeeltelijk) oppakken van dagelijkse bezigheden

* gesprekken: op zoek naar oorzaken van overspannenheid/burn-out

* Leren met spanningen omgaan

voorkomen overspannenheid 

- je kan beoordelen hoeveel je aankunt- werk vooraf plannen-werk als zinvol ervaren -duidelijke taken - conditie op peil houden - regelmatig vakantie dagen opnemen - goede band met de mensen thuis- geen conflicten op werkplek 

(blz. 232 boek)

Posttraumatische stressstoornis (PTSS)

na een psychisch trauma (incest, ongeluk, ramp, aanslag)

niet verwerkt: lichamelijk en geestelijk belastend

Wat helpt ? 

actief omgaan met de verwerking 

steun zoeken bij anderen 

Symptomen 

* gespannen en onrustig zijn 

* Herbeleven

* Vermijden

* Afvlakken 

(schema blz 232)

Behandeling en prognose 

-psycho therapie (EMDR)

- antidepressiva

Paniekstoornis

overvallen door intense angst

symptomen: versnelde hartslag- pijn of onaangenaam gevoel op de borst - zweten,trillen of beven - ademnood- misselijk,darmklachten, buikpijn -duizeligheid- koude rillingen -verdoofd gevoel - bang om gek te worden 

wat is agorafobie

1. angst voor konijnen
2. angst voor school
3. angst voor het onbekende
4. straatvrees of pleinvrees

Symptomen agorafobie

niet durven reizen met openbaar vervoer

niet over een plein, open ruimte durven lopen 

niet in een gesloten ruimte

niet in een rij of grote groep durven staan

niet alleen naar buiten durven

Behandeling en prognose 

cognitieve gedragstherapie 

medicatie (anti depressiva)

Specifieke en sociale fobie 

extreem bang voor iets 

object of situatie 

vliegangst/hoogtevrees/dieren/bloed of injectie 

Symptomen en diagnose 

vermijden van de situatie 

Behandeling en prognose 

psychotherapie 

Gegeneraliseerde angststoornis 

voortdurend ernstige zorgen maken over meerdere dingen (werk, financiën, gezondheid)

Obsessieve-compulsieve stoornis (OCS)

dwanggedachten 

(in familie, met groot verantwoordelijkheidsgevoel)

Symptomen: 

dwanggedachten en dwanghandelingen 

behandeling en prognose 

behandeling psychiater en/of psychotherapeut 

hersensimulatie 

medicatie 

Vragen ? 

Maak de opdrachten in Take Care 

1-17