VEI 14.1 M4 Een constant inwendig milieu 2024

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 4

Nodig

Je boek 4B blz. 164 + etui  

PTA cijfer krijg je nog niet terug

14.1 Een constant inwendig milieu

Leerdoel bij 14.1 Een constant inwendig milieu

• Je kunt beschrijven hoe bij de mens een vrij constant inwendig milieu wordt gehandhaafd
  

Inwendig milieu: Weefselvloeistof en bloedplasma

Uitwendig milieu: Lucht in longen en inhoud darmkanaal

Inwendig milieu:

• De samenstelling van het inwendige milieu wordt constant gehouden  door opname, opslag en uitscheiding van stoffen.
  
• Hormonen, zintuigen en zenuwcellen spelen hierin een belangrijke rol.
• De huid en de slijmvliezen vormen een barrière (grens) tussen het inwendige en uitwendige milieu.

weefselvloeistof hoort bij inwendig milieu

Welk orgaan doet aan uitscheiding?

1. Spieren
2. Lever
3. Nieren
4. Geel beenmerg

Zo wordt de samenstelling van het inwendig milieu constant gehouden (opname, opslag en uitscheiding)

Opname

Een tekort aan bepaalde stoffen wordt voorkomen, doordat regelmatig stoffen worden opgenomen uit het uitwendige milieu

Bijvoorbeeld:

• Darmkanaal: opname voedingsstoffen
• Longen: opname van zuurstof

 

Opslag

Stoffen waarvan een teveel aanwezig is in het inwendige milieu, worden in bepaalde organen opgeslagen

• In lever: glucose, mineralen, vitamines
• In spieren: glucose                                                                                   (wordt omgezet in glycogeen)
• Onder de huid: vet 
• In geel beenmerg (lange beenderen): vet
  

Uitscheiding

Overtollige en/of schadelijke stoffen worden aan het inwendige milieu onttrokken en uit het lichaam verwijderd

• Nieren: water en afvalstoffen 
• Lever: afvalstoffen
  
• Longen: koolstofdioxide

Waar liggen de eilandjes van Langerhans?

1. In de huid
2. In de alvleesklier
3. In de lever
4. In de nieren

Eilandjes van Langerhans

De alvleesklier produceert insuline en glucagon

• Regelen het glucose gehalte van het bloed. Het glucose gehalte wordt zo constant gehouden.
  

Niet op te slaan in lichaam

Wel op te slaan in lichaam

Glucosegehalte

Veel glucose in bloed:

• veel insuline
  
• weinig glucagon
  
• glucose wordt glycogeen

Weinig glucose in bloed: 

• weinig insuline
• veel glucagon
• glycogeen wordt glucose
  

Samenvatting

BS 14.2: De huid en het onderhuidse bindweefsel

Delen van de huid

Opperhuid: hoornlaag & kiemlaag

• Liggen geen bloedvaten
  

Delen van de huid

Hoornlaag: dode cel resten: bescherming tegen beschadiging, uitdroging en ziekte verwekkers

Eelt: een erg dikke hoornlaag

 

Delen van de huid

Kiemlaag: (levende cellen): de onderste laag cellen deelt zich steeds. 

Hierdoor wordt de afslijtende hoornlaag aangevuld

Bevat pigment: beschermt tegen uv-straling
 

Delen van de huid

Haar met talgkliertje.

Talg houdt de haren en de hoornlaag soepel en remt de bacterie groei

Delen van de huid

Lederhuid: met zintuigen, zenuwen, haarspiertjes, bloedvaten en zweetklieren

Delen van de huid

Zweetklieren: produceren zweet.

• Het zweet komt uit de poriën op de huid.
  
• Door verdamping van zweet koelt het lichaam af.
  

Delen van de huid

Onderhuids bindweefsel:

• Hierin ligt vet opgeslagen
  
• Vet dient als reserve voedsel en heeft een warmte-isolerende werking
  

Lichaamstemperatuur:

• Constante lichaamstemperatuur door balans tussen warmteproductie en warmte afgifte
  
• Warmte productie: verbranding 
• Warmte afgifte: via bloed en zweet
  

Bescherming tegen stijging:

• Bloedvaten in je huid worden wijder
  
• De huid wordt roder
  
• Zweetklieren produceren meer zweet
  

Bescherming tegen daling:

• Bloedvaten in je huid worden nauwer
  
• Huid wordt bleker
  
• Zweetklieren produceren minder zweet
  
• Warmteproductie door verbranding neemt toe (rillen / klappertanden)
  

schooltv.nl

Opdrachten maken

BS 13.1 --> opdrachten 1 t/m 3 en 6

BS 13.2 --> 1, 2 en 4 

Thema 13: Gaswisseling en uitscheiding

Basisstof 7: De lever en de nieren

npo.nl

Functie lever

• Voedingsstoffen omzetten (eiwit > fibrinogeen)
• Gal maken
• Eiwitten afbreken 
• Gifstoffen uit je lichaam halen (alcohol drugs en medicijnen)
• De afvalstoffen die ontstaan verlaten je lever via de leverader. 
• Glucose gehalte constant houden (uitleg volgt)

Leverbloedvaten

De lever heeft drie bloedvaten:

- de leverslagader (van aorta naar lever)

- De leverader (van de lever naar de holle ader)

- De poortader (van de dunne darm naar de lever

Functies lever

• Glucosegehalte bloed constant houden
• Voedingsstoffen bewerken
• Gal produceren  
• Afvalstoffen afbreken 
• Eiwitten afbreken
• Gifstoffen afbreken

Regeling glucose gehalte in het bloed

Wanneer te veel glucose -->

<--Wanneer te weinig glucose

Afvalstoffen afbreken lever

zoals dode rode bloedcellen

Hierdoor ontstaan galkleurstoffen --> geven ontlasting een bruine kleur

zoals eiwitten

Hierbij ontstaat Ureum dit wordt door de nieren uit het bloed gehaald

Hepatitis

• Ontsteking van de lever door hepatitisvirus
• Een besmet persoon heeft dan hepatitis 

Hepatitis B

- bloed, sperma, vaginaal vocht

- eerst milde verschijnselen

- later leverkanker of levercirrose

De onderdelen van je nieren en urinewegen

Een nier bestaat uit:

het nierschors, niermerg 

en de nierbekken.

Via je nierslagaders komt er
bloed met afvalstoffen in je
nieren. 

Werking nieren

- De nierschors en het niermerg scheiden samen water met afvalstoffen uit (urine). 

- Het nierbekken verzamelt de urine.

- Via urine leider naar de urineblaas (opslag)

- Verlaat lichaam via urinebuis

Samenstelling urine

Overschot van zouten uit het bloedplasma en ureum wordt door de nieren aan de urine toegevoegd

Veel zouten --> donkere urine
Weinig zouten (veel water) --> lichte urine

Wat doen de nieren?

1. Afvalstoffen uit het bloed halen
2. Zuurstof aan het bloed toevoegen
3. Voedingstoffen aan het bloed toevoegen
4. Koolstofdioxide verwijderen

Is nummer 4 de linker nier
of de rechter nier?

1. Links
2. Rechts

De buitenste laag van de nier wordt ...................................... van de nier genoemd

1. het niermerg
2. de nierschors
3. het nierkapsel
4. het niervlies

Vervoert de nierader bloed naar de nieren?

1. Ja
2. Nee