Les 4.4 Stoffen veranderen door ontleden

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Les 4.4 Stoffen veranderen door ontleden

Planning

• Bespreken practicum
• Nakijken 13 t/m 15 (vanaf blz 34)
• Les 4.4 Stoffen veranderen door ontleden
• Opgaven maken

Bespreken practicum

Nakijken 13 t/m 15 (vanaf blz 34)

13

• a. water --> waterstof + zuurstof
• b. 2 H2O(l) --> 2 H2 (g) + O2 (g)
• c. Uit één stof ontstaan meerdere (twee) reactieproducten

14

• Links van de pijl staat een C-atoom, rechts van de pijl niet.
• OF: 
• Rechts van de pijl staat een S-atoom, links van de pijl niet.
• Deze reactie is niet mogelijk

15

• a. • waterstofgas: H2 (g)
• • zuurstofgas: O2 (g)
• • waterdamp: H2O(g)
• b. 2 H2(g) + O2 (g) → 2 H2O (g)
• c. Bij het verbranden van waterstof ontstaat geen koolstofdioxide.

4.4 Stoffen veranderen door ontleden

• Je kunt drie typen ontledingsreacties noemen en aangeven welke soort energie er nodig is voor elk type.
• Je kunt voorbeelden geven van ontledingsreacties.
  
• Je kunt zuivere stoffen onderverdelen in ontleedbare stoffen en niet-ontleedbare stoffen.
• Je kunt op basis van de formule van een stof aangeven of deze een ontleedbare of niet-ontleedbare stof is.

Herhaling ontleding(reactie)

• Ontledingsreactie: als er uit één stof meerdere nieuwe stoffen ontstaan.
• één beginstof --> twee of meer reactieproducten

Voorbeeld ontledingsreactie

• Als je brood in een reageerbuis verhit, treedt er een reactie op die je kunt vergelijken met het ontleden van hout. Het brood verdwijnt en er ontstaan koolstof, water en witte rook.

• Hoe ziet het reactieschema eruit?
  
• Brood (s) --> koolstof (s) + water (l) + witte rook (g)
  
• Is dit een ontledingsreactie?
  
• Ja! één beginstof, meerdere (3) reactieproducten

Je kunt stoffen ontleden door middel van:

• Thermolyse: ontleden doormiddel van warmte
• Fotolyse: ontleden doormiddel van licht
• Elektrolyse: ontleden doormiddel van elektrische stroom

Ontleding

Thermolyse

Warmte

Fotolyse

Licht

Elektrolyse

Elektriciteit

Ontleedbare en niet-ontleedbare stoffen

• Ontleedbare stoffen:  Bestaat uit twee of meer atoomsoorten (verbindingen)
• H2O
  
• C6H12O6
  
• Niet-ontleedbare stoffen: Bestaat uit één atoomsoort. (elementen)
• H2
• O2
• Au
  

Maken: 1a, 3, 5 t/m 12

vanaf blz 39

Nakijken: 1a, 3, 5 t/m 12

vanaf blz 39

1a

• Thermolyse
• Fotolyse
• Elektrolyse 

3

• B

5

• Thermolyse: ontleding door verhitting

6

• a) suiker --> alcohol + koolstofdioxide
•      !! gist NIET in reactieschema: wordt niet omgezet. 
• b) ja, want uit één stof, ontstaan meerdere (twee) nieuwe stoffen. 
• c) C₆H₁₂O₆ → 2 C₂H₆O +  2 CO₂

7

• a) Thermolyse
• b) zuurstof
• c) montroydiet (s) --> kwik (l) + zuurstof (g)

8

• a) B
• b) Kwiksulfide --> kwik + zwavel
• c) D
• d) Het zwavelzuur ontstaat doordat zwaveldioxide met vochtige lucht reageert. Er is meer dan één beginstof, dus het kan géén ontledingsreactie zijn. 

9

• HgS --> Hg + S

10

• Een ontleding heeft maar één beginstof. Om melkzuur te vormen zijn er twee stoffen nodig: water en koolstofdioxide. De vorming van melkzuur is géén fotolyse. 

11

• a) Fase-overgang (smelten)
• b) Ontledingsreactie (thermolyse)
• c) Ander soort reactie
• d) Verbrandingsreactie
• e) Fase-overgang (smelten)
• f) Ontledingsreactie (thermolyse)
• g) Ontledingsreactie (elektrolyse)

12

• a) Niet ontleedbaar
• b) Niet ontleedbaar
• c) Niet ontleedbaar
• d) Ontleedbaar
• e) Ontleedbaar
• f) Ontleedbaar
• g) Niet ontleedbaar