8.3 en 8.4

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Startopdracht in stilte!

Leg in eigen woorden uit wat een sleutelprikkel en een supernormale prikkel is

     > geef voorbeelden!!

Voorlopige planning SE3

Thema 4: ordening en evolutie

Thema 8: gedrag

Les 1: 4.1, 4.2, 4.3

Les 2: 4.6, 4.7

Les 3: 8.1, 8.2

Les 4: 8.3, 8.4, 

Les 5: 8.5 en nog een basisstof

Les 6: Herhaling

Les 7: PO

Wat gaan we vandaag doen

• Startopdracht 


• Herhaling basisstof 1 en 2 thema 8
• Uitleg en leerdoelen basisstof 3, 4 en 5 thema 8
• Tussendoor aan het werk met opdrachten
• Samen afsluiten

Als er goed wordt gewerkt tussendoor pauze!

Wat is gedrag?

Alles wat je doet!

Studie van gedrag (ethologie)

Vaak door observeren

Objectief

Ethogram en protocol

Gedragsketen

= Gedrag dat uit een serie handelingen bestaat met een vaste volgorde

Vaak bij baltsgedrag (paringsgedrag)

Oorzaken van gedrag

Inwendige- en uitwendige prikkels

Sleutelprikkel  

Supranormale prikkel

Zelfstandig lezen!

Basisstof 8.3 t/m 8.5 in boek 3b

         - vanaf pagina 128 in je leerboek

Je bent stil tot de tijd om is

Klaar? Maak de opdrachten van thema 8

Leerdoelen basisstof 3 en 4

Na deze les kun je:

- factoren benoemen waardoor gedrag wordt bepaald

- verschillende manieren van leren benoemen

- verschillende typen sociaal gedrag onderscheiden 

Aangeboren

• Bepaald door genen
  

- Organisme kan het gedrag direct goed uitvoeren zonder dat ze dit eerder gezien hebben

>Trappelen kieviten

>Pikgedrag kuikens

>Zuigreflex bij zoogdieren

Aangeleerd

• Leerprocessen 
• Door ervaring leert een dier bepaald gedrag uit te voeren of te laten

- Soort specifieke zang bij vogels

- Geschiktheid van voedsel

Gewenning

• Een bepaalde reactie op een prikkel wordt afgeleerd na herhaling van die prikkel.

Inprenting

• Iets leren in een bepaalde, korte levensperiode (de gevoelige periode)
  

Trail and error

• Leren door toevallige ontdekkingen
  

- Insecten vermijden die niet lekker zijn

Conditionering

•  Een bepaald gedrag wordt geleerd door ‘beloning’ of ‘straf’
  

• Een kunstmatige prikkel veroorzaakt uiteindelijk “natuurlijk” gedrag
  

Aan de slag!

Maak de opdrachten van basisstof 8.3 in je werkboek!

Vanaf pagina

Eerst 5 minuten in stilte, daarna overleggen

Territoriumgedrag

Dreiggedrag = gedrag bedoeld om indringers te verjagen

Territoriumgedrag

Aanvalsgedrag = gedrag waarbij een dier gaat vechten met een ander dier

Paringsgedrag

Baltsgedrag = om partner aan te trekken en te motiveren voor paring

Broedzorg

= het verzorgen van eieren en jongen

Rangorde in groepen

= de plaats van een dier in de groep

Sterkste en meest dominante dier bovenaan

Bij kippen = pikorde                                                    

Aan de slag!

Maak de opdrachten van basisstof 8.3 en 8.4 in je werkboek!

Vanaf pagina 

Eerst 5 minuten in stilte, daarna overleggen! 

Leerdoelen basisstof 3 en 4

Na deze les kun je:

- factoren benoemen waardoor gedrag wordt bepaald

- verschillende manieren van leren benoemen

- verschillende typen sociaal gedrag onderscheiden