P4 Week 4 Mens en dier

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Mens en dier

1. Begrippenlijst
2. Overzicht verschillen
3. Optie 1: Rede
   
4. Optie 2: Zelfbewustzijn
5. Oefenvraag 

Programma

Vul de begrippenlijst tot nu toe in.

Dat is t/m lichamelijkheid

Begrippenlijst

17) Ik kan de opvatting dat de rede ons onderscheidt van dieren uitleggen en beoordelen
18) Ik kan de opvatting dat zelfbewustzijn ons onderscheidt van dieren uitleggen en beoordelen
19) Ik kan mijn eigen standpunt over een onderscheid tussen mensen en dieren geven en onderbouwen.

Leerdoelen

Waarom denken filosofen na over het verschil tussen mens en dier?

1. Ethiek: hoe we dieren zien bepaalt hoe we ze behandelen.
2. Om te leren: Door over de verschillen na te denken leren we mensen beter kennen.
3. Gevoel: Bijna iedereen heeft een vooronderstelling dat mensen bijzonder zijn. Filosofen onderzoeken vooronderstellingen.

Maak het werkblad 'Mens en dier'

Denk niet te veel na, ga op je eerste intuïtie af 

Werkblad

1: Het verstand (de rede)

Overzicht verschillen

2: Zelfbewustzijn

3: Emoties (behandelen we volgende week)

drie opties:

Mensen en dieren kunnen op twee manieren verschillen:

Fundamenteel verschillend: 

Als twee dingen echt helemaal anders zijn. Of het ene heeft iets dat het andere niet heeft.

Gradueel verschillend: 

Als twee dingen wel anders zijn, maar niet compleet anders.

Overzicht verschillen

Voorbeeld:

-Voetbal en Fortnite zijn fundamenteel verschillend.

-Voetbal en rugby zijn gradueel anders.

De mens is geen dier omdat wij een rede of verstand hebben. 

Rede: Het vermogen om na te denken en te oordelen over onze gevoelens en emoties.

 

Optie 1: Rede

Voorbeeld:

-Voetbal en Fortnite zijn fundamenteel verschillend.

-Voetbal en rugby zijn gradueel anders.

Aan de slag

Optie 1: de rede

Descartes: 

denkend deel en een stoffelijk deel

Aan de slag

Optie 1: de rede

              Nietzsche: 

               De rede compenseert onze gebreken

• mensen zijn gebrekkige dieren
• intellect om te overleven

Aan de slag

Optie 1: de rede

Aristoteles: drie soorten vermogens

Het intellect/de rede:

het sensitieve/gevoel:

het vegetatieve/voeding en groei: 

Bewijzen:

• Taal
• gereedschap
• Ethiek
• Logica
• Mensen hebben controle over emoties

Optie 1: Rede

Voorbeeld:

-Voetbal en Fortnite zijn fundamenteel verschillend.

-Voetbal en rugby zijn gradueel anders.

De mens is geen dier omdat wij zelfbewustzijn hebben.

Zelfbewustzijn: Het vermogen om over jezelf na te denken. 

Optie 2: Zelfbewustzijn

Voorbeeld:

-Voetbal en Fortnite zijn fundamenteel verschillend.

-Voetbal en rugby zijn gradueel anders.

Aan de slag

Optie 2: zelfbewustzijn?

Plessner: alleen de mens kan over zichzelf nadenken.

• Levenloze dingen: geen interactie
• Planten: geen centrum vanuit waar interactie plaatsvindt
• Dieren: bewustzijn gericht op omgeving, intentioneel bewustzijn. Zelf centrum van hun ervaringen. 
• Mensen: bewust van eigen gedrag en bestaan, reflexief bewustzijn (zelfbewustzijn)

 

1892-1985

Aan de slag

Dieren hebben alleen excentriciteit:

• intentioneel bewustzijn
• middelpunt van eigen ervaringen

Mensen hebben ook centriciteit

• Bewustzijn van omgeving én zelfbewustzijn  
• Middelpunt van ervaring, maar ook naar jezelf kijken van een afstand

Optie 2: zelfbewustzijn?

Aan de slag

Gevolgen reflexief bewustzijn:

Optie 2: zelfbewustzijn?

Plannen maken

Aanpassen omgeving

Afstand van natuurlijke behoeften

Schuld en schaamte, trots

Bewijzen:

• Mensen reageren op spiegels
• Mensen herdenken de doden
• Mensen hebben een persoonlijkheid en een mening over die persoonlijkheid

Optie 2: Zelfbewustzijn

Voorbeeld:

-Voetbal en Fortnite zijn fundamenteel verschillend.

-Voetbal en rugby zijn gradueel anders.

1. Lees paragraaf 1.4 t/m 1.4.3

2. Kijk naar het werkblad van het begin van de les, zou je nu iets veranderen en waarom?

3.Beantwoord de volgende vraag als een toetsvraag:

"Beargumenteer met een voorbeeld of mensen en dieren fundamenteel of gradueel van elkaar verschillen. Verwijs in je antwoord naar het begrip verstand of het begrip zelfbewustzijn."

Aan de slag

Voorbeeld:

-Voetbal en Fortnite zijn fundamenteel verschillend.

-Voetbal en rugby zijn gradueel anders.

17) Ik kan de opvatting dat de rede ons onderscheidt van dieren uitleggen en beoordelen
18) Ik kan de opvatting dat zelfbewustzijn ons onderscheidt van dieren uitleggen en beoordelen
19) Ik kan mijn eigen standpunt over een onderscheid tussen mensen en dieren geven en onderbouwen.

Leerdoelen