De hypofyse, schildklier, bijnieren en eilandjes

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Leerdoel

Je kunt de bouw en functies van het hormoonstelsel beschrijven.

Je kunt de werking van de hypofyse, schildklier, bijnieren, geslachtsklieren en eilandjes van Langerhans beschrijven.

Huiswerk bespreken

We bespreken opdracht 44 t/m 50

Hypofyse

hypofyse maakt 3 hormonen

• groeihormoon
• hormonen die geslachtsorganen aansturen
•  hormonen die schildklier aansturen

Wat komt niet door de hypofyse

1. In een jaar is Peter 10 cm gegroeid
2. Jannet is voor het eerst ongesteld geworden
3. Sam krijgt oksel haar
4. Na de zomer is Lotte bruiner dan voor de zomer

Schildklier

• De schildklier maakt schildklierhormoon: 
  
• Schildklierhormoon regelt verbranding in de cellen
  
• Te weinig schildklierhormoon: Je bent koud en moe en wordt dikker.
  
• Te veel schildklierhormoon: Je hebt het warm, bent bewegelijk, valt af.
  

schildklier

schildklier regelt stofwisseling, groei en ontwikkeling

De schildklier regelt niet

1. stofwisseling
2. groei
3. spierkracht
4. ontwikkeling

De bijnier

• De bijnier ligt boven(op) de nier
  
• De bijnier maakt adrenaline
  
• Adrenaline = paniekhormoon
  

Zorgt voor:

=> snellere hartslag

=> snellere ademhaling

=> meer verbranding

Dus meer energie

Geslachthormonen vrouw

• worden aangestuurd door de hypofyse
  
• worden gemaakt in de eierstokken
  
• Zorgen voor de secundaire geslachtsorganen
  
• regelen menstruatie
  

Geslachthormonen man

• worden aangestuurd door de hypofyse
  
• worden gemaakt in de teelballen
  
• Zorgen voor de secundaire geslachtsorganen (zoals zwaardere spieren)
  
• testosteron
  

De eilandjes van Langerhans

De eilandjes van Langerhans produceren 

insuline en glucagon voor constant houden 

bloedsuikerspiegel (zorgt ervoor dat er 

altijd ongeveer evenveel suiker in je 

bloed is)

Insuline

• Teveel glucose (suiker) in bloed: alvleesklier maakt insuline. 
• Insuline: glucose wordt in de lever en spieren opgeslagen als glycogeen  
  
• Te weinig glucose in je bloed: de alvleesklier maakt glucagon en het opgeslagen glycogeen komt vrij.

Opdrachten maken

Basisstof 5.6, 5.7 en 5.8 gaan over de hormonen

De test je zelf opdrachten van alle paragrafen afronden!