20.2 Opname en transport van water

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

20.2 Opname en transport van water

Doel 20.2

- Je kunt uitleggen hoe planten water transporteren (worteldruk, adhesie en cohesie, verdamping van bladeren)

Opname water

Planten nemen water (met opgeloste mineralen) op in de wortelharen.

Een wortelhaar is een uitstulping van een epidermiscel van de wortel

Apoplast-route:

Via celwanden

Symplast-route:

Via cellen

Endodermis: actief transport van mineralen

Endodermis: osmose van water

Worteldruk 0,05 - 0,5 MPa

KRACHT 1

Centrale cilinder

Binnen de endodermis ligt de centrale cilinder.

In de centrale cilinder liggen 2 vaatsystemen:

Houtvaten (Xyleem): water en mineralen omHoog

Bastvaten (Zeefvaten/ Phloeem): water en organische stoffen meestal naar Beneden

Centrale cilinder (BINAS 91B)

Watertransport in houtvaten

Cohesie: watermoleculen trekken elkaar aan (waterkolom)

Adhesie: watermoleculen ‘plakken’ aan de wand van de houtvaten

Houtvat van 25μm – waterkolom van 60 cm

KRACHT 2

Verdamping

In de bladeren zitten huidmondjes (20.2), die zorgen voor de gaswisseling in planten en hieruit verdampt ook water.

Watertransport in houtvaten

Door verdamping van water in de bladeren wordt vanuit de bladeren het water naar boven ‘gezogen’ - verdampingsstroom

Verdampingsstroom kan zorgen voor voldoende kracht voor een waterkolom van 100 meter.

KRACHT 3

KRACHT 3

KRACHT 2

KRACHT 1

Verdamping van water door de huidmondjes is de belangrijkste kracht! (kracht 3)

Waterpotentiaal/ waterdruk

Waterpotentiaal (Ψ - psi) = de optelsom van alle krachten die van invloed zijn op het watertransport:

Worteldruk/ Adhesie/ Cohesie/ Verdamping/ Zwaartekracht/ Osmose.

Eenheid: Pa (druk)

Waterpotentiaal/ waterdruk

Waterpotentiaal (Ψ - psi) voor zuiver water is 0 (nul).

Waterpotentiaal (Ψ - psi) van water met opgeloste stoffen is negatief.

Water stroom altijd naar de laagste Ψ.

Guttatie: druppelen van planten uit de bladeren als de verdamping klein is en de worteldruk groot

Als de luchtvochtigheid hoger wordt dan wordt de Ψ

1. Minder negatief
2. Negatiever
3. Minder positief
4. Positiever

Lees vraag 33 op de vorige dia. Geef hier je antwoord

1. Doordat het milieu hypertonisch is tov de wortelcellen van de plant
2. Doordat het water een lagere concentratie ionen bevat dan wortelcellen van de plant
3. Doordat wortelcellen van de plant permeabel zijn voor na+ en cl-

(Worteldruk is in sommige planten zichtbaar door het zogenaamde 'druppelen'. Het druppelen gebeurt onder speciale omstandigheden. Welke zijn die

1. hoge bodemtemperatuur & hoge luchtvochtigheid
2. hoge bodemtemperatuur & lage luchtvochtigheid
3. lage bodemtemperatuur & hoge luchtvochtigheid
4. lage bodemtemperatuur & lage luchtvochtigheid

Het transport van water, dat een boom uit de grond heeft opgenomen, stopt als de boom zijn bladeren laat vallen. Welke kracht valt weg door het ontbreken van de bladeren?

1. capillaire werking
2. worteldruk
3. zuigkracht door verdamping

een wortelhaar is ...

1. een soort epidermiscel tegen waterverlies
2. een voortzetting van een houtvat
3. een soort epidermiscel voor opname van mineralen
4. een voortzetting van een bastvat

In welke type vaten bevinden zich de meeste assimilatieproducten? Speelt bij transport in deze vaten worteldruk een rol?

1. Houtvaten, worteldruk speelt wel een rol
2. Houtvaten, worteldruk speelt niet een rol
3. Bastvaten, worteldruk speelt wel een rol
4. Bastvaten, worteldruk speelt niet een rol

hoe kan zouttransport door de endodermiscellen zorgen voor worteldruk?

Leg in stappen uit hoe worteldruk ontstaat. Verklaar ook waarom worteldruk energie kost

Begrippen 20.2

wortelharen, epidermis, apoplast-route, symplast-route, endodermis(cellen) , bandjes van Caspari, worteldruk, guttatie, houtvaten, cohesie, adhesie, verdampingsstroom, waterpotentiaal (psi - ψ), huidmondjes