20.2 Opname en transport van water 6V 2425

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

20.2 Opname en transport van water

Lesdoel 20.2 Je kunt

• de opname van water en voedingszouten door plantenwortels beschrijven (leerdoel 4)
• uitleggen hoe de waterpotentiaal in een plant ontstaat en wat de invloed is op de waterstroom (leerdoel 5)

Opname water

Planten nemen water (met opgeloste mineralen) op in de wortelharen.

Een wortelhaar is een uitstulping van een epidermiscel van de wortel

Apoplast-route:

Via celwanden

Symplast-route:

Via cellen

Endodermis: actief transport van mineralen

Endodermis: osmose van water

Worteldruk 0,05 - 0,5 MPa

KRACHT 1

Centrale cilinder

Binnen de endodermis ligt de centrale cilinder.

In de centrale cilinder liggen 2 vaatsystemen:

Houtvaten (Xyleem): water en mineralen omHoog

Bastvaten (Zeefvaten/ Phloeem): water en organische stoffen meestal naar Beneden

Centrale cilinder (BINAS 91B)

Watertransport in houtvaten

Cohesie: watermoleculen trekken elkaar aan (waterkolom)

Adhesie: watermoleculen ‘plakken’ aan de wand van de houtvaten

Houtvat van 25μm – waterkolom van 60 cm

KRACHT 2

Houtvaten (xyleem)

Houtvaten zijn de versterkte celwanden van dode cellen.

Houtvaten 

De verdikkingen in de celwand kunnen ringvormig zijn, spiraalvormig, netvormig of gestippeld.

Watertransport in houtvaten

Door verdamping van water in de bladeren wordt vanuit de bladeren het water naar boven ‘gezogen’ - verdampingsstroom

Verdampingsstroom kan zorgen voor voldoende kracht voor een waterkolom van 100 meter.

KRACHT 3

Verdamping

In de bladeren zitten huidmondjes, die zorgen voor de gaswisseling in planten en hieruit verdampt ook water.

KRACHT 3

KRACHT 2

KRACHT 1

Waterpotentiaal/ waterdruk

Waterpotentiaal (Ψ - psi) = de optelsom van alle krachten die van invloed zijn op het watertransport:

Worteldruk/ Adhesie/ Cohesie/ Verdamping/ Zwaartekracht/ Osmose.

Eenheid: Pa (druk)

Waterpotentiaal/ waterdruk

Waterpotentiaal (Ψ - psi) voor zuiver water is 0 (nul).

Waterpotentiaal (Ψ - psi) van water met opgeloste stoffen is negatief.

Water stroom altijd naar de laagste Ψ.

Guttatie: druppelen van planten uit de bladeren als de verdamping klein is en de worteldruk groot

Als de luchtvochtigheid hoger wordt dan wordt de Ψ

1. Minder negatief
2. Negatiever
3. Minder positief
4. Positiever

Worteldruk 0,05 - 0,5 MPa

KRACHT 1

Lesdoel 20.2 Je kunt

• de opname van water en voedingszouten door plantenwortels beschrijven (leerdoel 4)
• uitleggen hoe de waterpotentiaal in een plant ontstaat en wat de invloed is op de waterstroom (leerdoel 5)

Huiswerk

Opdrachten 20.2

Leerdoelen 4 en 5