3.1 Zintuigen en prikkels

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

3.1 Zintuigen en prikkels

Doelen:
- Je kunt jou zintuigen aanwijzen met de functie.

- Je kunt per zintuig benoemen op welke prikkel deze reageert.

- Je kunt aangeven hoe een zintuig een prikkel omzet in een impuls en deze
   doorgeeft via de zenuwen naar je bepaald deel van de hersenen waardoor
   je bewust wordt van de prikkel.

- Je kunt aangeven hoe de hersenen impulsen via zenuwen naar spieren 
   door geven waardoor je gaat bewegen dus gaat reageren op een prikkel.

Zintuigen 

- In je zintuigen liggen zintuigcellen, die gevoelig zijn voor bepaalde prikkels 

De zintuigen
in de huid

-

• Tastzintuigen
• Pijnzintuigen
• Warmtezintuigen
• Koudezintuigen

Zintuigcellen!

Bron 3 blz 64

Het zenuwstelsel

• Het zenuwstelsel bestaat uit: zenuwen, ruggenmerg en hersenen.
• Hersenen zijn opgebouwd uit verschillende hersencentra met verschillende functies.

• De hersenen en het ruggenmerg heten samen het centraal zenuwstelsel (cz).

• Door de zenuwen gaan impulsen van de zintuigen naar het cz via gevoelszenuwen
• Door de zenuwen gaan impulsen van het cz naar de spieren via bewegingszenuwen

Bron 5

blz 65

De hersencentra  (BRON 8 BLZ 66)

Gevoelscentra 
(achter de centrale groeve) 

Bewegingscentra
(voor de centrale groeve)

Electric impuls

Zenuwcel

Uitloper

Zenuwcellen

Een zenuwcel heeft een cellichaam en uitlopers

Door de uitlopers wordt een impuls (stroompje)  doorgegeven

Bron 6 blz 65

andere naam: sensorische zenuwcel

andere naam: motorische zenuwcel

Bron 7

blz 66

Kan je de werking van het zenuwstelsel beschrijven? 

• Prikkels
• Zintuig 
• Zintuigcellen
• Impulsen via gevoelszenuw
• Hersencentra  
• Bewustwording (je merkt het)
• Impulsen via bewegingszenuw
• Reageren met spieren

Bron 4 blz 65

Wat is geen zintuig?

1. Hart
2. Huid
3. Neus
4. Oor

Wat is een zintuig?

1. Een orgaan dat reageert op invloeden uit de omgeving
2. Een orgaanstelsel dat reageert op ??
3. Een stelsel dat reageert op prikkels
4. Geen van de bovenstaande

Zintuigen

Prikkels

licht

zintuig

gehoor zintuig

reuk zintuig

smaak zintuig

warmte zintuig

muziek 

vieze sokken ruiken

vuurwerk 

Een klap op je arm

snoep

Sleep de prikkels naar de juiste zintuigen

Sleep de naam van de zintuigcel naar de juiste zintuig

Geluid

Warmte

Smaakstof

Kou

Geurstof

Licht

Aanraking

Druk

Gehoorzintuig

Reukzintuig

Tastzintuig

Drukzintuig

Smaakzintuig

Gezichtszintuig

Koude zintuig

Warmte zintuig

1

2

3

4

5

In de zintuigcellen ontstaan impulsen

De impuls wordt door zenuwen naar de hersenen geleid

De hersenen verwerken de impulsen van alle zintuigen

Je wordt je bewust van wat je waarneemt

Een prikkel komt via het zintuig in de zintuigcel terecht

Over de hersenen zeggen twee leerlingen het volgende.
Wesley: 'De hersenen zijn gevoelig voor prikkels.'
Tim: 'In de hersenen word je je van de waarneming bewust.'
Wie heeft gelijk?

1. Wesley
2. Tim
3. Wesley en Tim
4. Geen van beide

In de grote hersenen

1. Worden prikkels vanaf je zintuigen verwerkt
2. Worden impulsen vanaf je zintuigen verwerkt
3. Worden impulsen vanaf je spieren verwerkt
4. Zetten prikkels om in impulsen

Waar ontstaan impulsen die naar de spieren gaan?

1. Andere spieren
2. zintuigen
3. Zenuwen
4. Hersenen (cz)

Op een gevoelszenuwcel lopen de impulsen:

1. naar het cz toe
2. van het cz af
3. via het ruggenmerg naar de hersenen
4. via het ruggenmerg naar de spieren

Een prikkel komt binnen bij de zintuigen

De prikkels worden omgezet in impulsen en via de zenuwen weggestuurd

De impulsen komen aan en er is waarneming. Een beslissing wordt gemaakt.

Impulsen gaan terug naar de spieren.

De armspieren trekken samen.

Filmpjes en Huiswerk om nu te doen:

We bekijken de uitlegfilmpjes voor de opdrachten.

Leerboek: 

Bestudeer 3.1 (evt. begrippen noteren/aantekeningen maken) 

Online via leermiddelen Nectar:

Maken: Opdrachten van 3.1