5H Herh. 14.3 en 14.4 Zenuwstelsel dl1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Centrale Zenuwstelsel

Grote hersenen

Kleine hersenen

Hersenstam

Ruggenmerg

Wat doen de onderdelen?

Perifere zenuwstel

zenuwen 

Overzicht (Nectar)

                           Bouw van een zenuwcel: namen? 

                     Weet je ze nog?

Heb je de namen goed?

1= dendriet

2= cellichaam

3=celkern

4=axon

5=synaps/einde axon

Bouw van zenuwcellen (neuronen)

Dendriet: loopt naar cellichaam toe

Axon: uitloper, loopt van cellichaam af

Om axon zitten isolatielaagjes van de cellen van Schwann

Cellichaam: bevat kern

Synaps: axoneinde naar volgende zenuwcel/spier

Soorten neuronen

Sensorisch neuron;

Schakelcel;

Motorisch neuron

Zoek de verschillen en noteer ze in je portfolio

https:

https:

Welk deel van een zenuwcel leidt impulsen van het cellichaam af?

1. Dendriet
2. Axon

Welke zenuwcellen liggen in hun geheel in het centrale zenuwstelsel?

1. bewegingszenuwcel
2. gevoelszenuwcel
3. schakelcellen
4. geen van alle

Waar ligt het cellichaam van de gevoelszenuwcel/ sensorisch neuron?

1. in het centrale zenuwstelsel
2. buiten het centrale zenuwstelsel

In welke richting geleiden gevoelszenuwcellen/ sensorische neuronen impulsen?

1. Naar het centrale zenuwstelsel toe
2. van het centrale zenuwstelsel af

Welk neuron eindigt bij een spier?

1. schakelcel
2. sensorisch neuron
3. motorisch neuron

Impulsgeleiding

1. Myelineschedes zorgen voor sprongsgewijze impulsgeleiding.

2. Alleen op de open stukken

zijn er impulsen die doorgegeven worden naar volgende stuk zonder myeline. 

De actiepotentialen worden sprongsgewijs doorgegeven. In welke richting?

Bij een actiepotentiaal draait de lading om: binnen wordt + ipv - door Na+ instroom ( = depolarisatie)

Een sterkere prikkel en dan?

Hoe weten je hersenen 

dat een prikkel sterker was 

(bijvoorbeeld meer suiker 

of meer licht)?

Een sterkere prikkel en dan?

De neuronen passen dan het aantal impulsen per seconde aan 

( = impulsfrequentie): 

Er gaan dan meer impulsen per seconde door het neuron.

Let op: de sterkte van de impuls/actiepotentiaal verandert niet!

Impulsgeleiding op een rijtje

Impuls = elektrisch stroompje = actiepotentiaal

• ontstaat als prikkel sterk genoeg is (boven drempelwaarde)
• ontstaat door Na+ instroom
• herstelt door K+ uitstroom, gevolgd door volledig herstel
• is niet prikkelbaar tijdens K+ uitstroom/ korte herstelperiode
• hoogte van impuls is altijd hetzelfde
• bij sterkere prikkel neemt impulsfrequentie toe

Een sterkere prikkel leidt tot

1. hogere actiepostentiaal
2. hogere impulsfrequentie

Je ruikt eerst een vieze lucht wanneer je een lokaal inkomt, maar na een tijdje niet meer (=gewenning). Hoe kan dat?

1. de drempelwaarde wordt lager
2. de drempelwaarde wordt hoger
3. impulssterkte wordt lager
4. impulsfrequentie wordt lager

Automatische beweging

Een beweging die je kunt uitvoeren zonder erbij na te denken. 

De grote hersenen slaan een stappenplan op (motoprogramma) en de kleine hersenen zorgen voor een goede afstemming van de spieraansturing.

Hersenschors

Waar ligt een motorprogramma voor fietsen opgeslagen?

1. primaire motorische schors
2. secundaire motorische schors
3. kleine hersenen

Je wilt je rechterhand optillen. Waar beginnen de impulsen?

1. primaire motorische schors
2. secundaire motorische schors
3. hersenstam
4. kleine hersenen

Automatisch en onbewust

In een reflex voer je een beweging uit voordat je hem bewust wordt. 

Voorbeelden reflexen:

- kniepeesreflex

-pupilreflex

- wegtrekken van je voet als je bijna in een punaise stapt

Reflexboog: via ruggenmerg met grijze en witte stof

Cellichamen van schakelcel en motorisch neuron in liggen in de grijze stof

Reflexboog, de hersenen worden pas later geïnformeerd: via witte stof ontvangen zij info via axonen

Kan dit reflex nog optreden als:
1. De zenuwcellen bij R zijn uitgeschakeld?
2. In de grote hersenen de bewegingscentra zijn uitgeschakeld?

1. 1: Ja 2: Ja
2. 1: Ja 2: Nee
3. 1: Nee 2: Ja
4. 1: Nee 2: Nee

Waar begint een reflex?

1. schakelcel
2. sensorische zenuwcel
3. motorische zenuwcel
4. zintuig

Welke onderdelen van een reflexboog liggen in het ruggenmerg?

Reflexboog

In welke volgorde loopt de informatie-verwerking?

https:

Animale zenuwstelsel

Zowel de bewuste bewegingen als de reflexen lopen via het animale zenuwstelsel: 

De zenuwen lopen van uitwendige zintuigen (receptoren) via het centrale zenuwstelsel naar de uitvoerders (effectoren = spieren en klieren)

Autonome zenuwstelsel

Dit zenuwstelsel regelt de activiteit van de inwendige organen. 

Het bestaat uit twee delen:

- Orthosympatisch deel (actie van je lichaam)

- Parasympatisch deel (rust en herstel)

zie BINAS 88L

https:

Je schrikt. Welk deel van je autonome zenuwstelsel is actief? En wat gebeurt er met je pupilgrootte?

1. orthosympatisch-groter
2. orthosympatisch-kleiner
3. parasympatisch-groter
4. parasympatisch-kleiner