Uitdrukkingen

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs

Uitdrukkingen

Lesdoel

Aan het einde van deze les weet/kun je:

• omschrijven wat een gezegde of zegswijze is en een voorbeeld geven;
  
• omschrijven wat een spreekwoord is en een voorbeeld geven;
  
• het verschil tussen een gezegde en spreekwoord herkennen;
  
• van meerdere uitdrukkingen en gezegdes aangeven wat ze betekenen.

Gezegde of zegswijze

Een gezegde of zegswijze is een vaste uitdrukking met een vaste betekenis. Een gezegde is een voorbeeld van figuurlijk taalgebruik.

Een gezegde is meestal een deel van een zin.

Gezegde of zegswijze voorbeelden

voor aap staan - in het openbaar belachelijk zijn

Abraham gezien hebben - 50 jaar of ouder zijn

via de achterdeur - indirect, onopgemerkt

een antenne voor iets hebben - iets goed aanvoelen

Spreekwoorden

Een spreekwoord is een korte, krachtige uitspraak die een waarheid of wijsheid bevat. In tegenstelling tot een gezegde wordt in een spreekwoord steeds dezelfde tekst gebruikt.

Spreekwoorden voorbeelden

Wie a zegt moet ook b zeggen.

Als je eenmaal ergens aan begonnen bent, moet je het ook afmaken

Hoge bomen vangen veel wind.

Mensen in een hoge positie krijgen veel commentaar.

Wat betekent:
de appel valt niet ver van de boom

1. als een appel valt rolt die niet ver weg
2. kinderen lijken vaak op de ouders
3. eens een rotte appel altijd een rotte appel
4. kinderen lijken vaak niet op hun ouders

Wat betekent:
daar komt de aap uit mouw

1. dat er ineens een aap uit je mouw komt
2. dat je schrikt van een aap
3. dat je iemand iets wijst maakt
4. nu blijkt wat werkelijk de bedoeling was

Wat betekent:
een addertje onder het gras

1. dat slangen gevaarlijk zijn
2. dat er iets achter zit
3. dat je niet op blote voeten door het gras moet lopen
4. de soep niet zo heet gegeten wordt als nodig

Spreekwoorden

Hierna volgt een poster.

Daarop staan 37 spreekwoorden en gezegden getekend.

Schrijf er zoveel mogelijk op die je herkent of hebt opgezocht in een woordenboek of via Google.

Werkvorm:

Klassikaal: laat een leerling een stukje van de tekening omschrijven. Wat zie je? Wie weet het spreekwoord dat er daarbij hoort? Opzoeken wel spreekwoord er dan bij hoort.

Individueel: noteer zoveel mogelijk spreekwoorden in 10 minuten.

Zijn er nog vragen?

Zelfstandig aan het werk

Ga nu aan de slag met:

Werkboek(je)

VO-Next

NUMO