gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 1

Gedrag

leerdoelen

weten wat gedrag is

weten hoe gedrag wordt veroorzaakt

weten hoe je gedrag kunt beïnvloeden

Wat is gedrag?

1. Alles wat een mens of een dier doet
2. Alles wat je voelt en daarop doet
3. De prikkels waarop je reageert

Wat is gedrag?

- Gedrag is alle waarneembare handelingen van een mens of dier.

- Inwendige prikkels (honger!)

- uiwendige prikkels (eten zien)

gedragsketen

Mensen en dieren hebben altijd een stappenplan voor hun gedrag. Zo'n stappenplan noem je een gedragsketen. 

Waar komt gedrag vandaan?

Met zintuigen krijg je constant prikkels binnen. Deze prikkels worden een impuls die bij je hersenen komt. Als de prikkel sterk genoeg is, ga je reageren. Dit heet een "respons"

Deze respons is gedrag, want je doet iets.

Welke betekenis past het beste bij de definitie van gedrag?

1. De buurman uitschelden, omdat hij lawaai maakt.
2. Je ziet een blikje drinken. Je maakt het blikje open.
3. alle waarneembare handelingen van een mens of dier.
4. alle dingen die bewegen en leven.

wat is een respons?

1. reageren op prikkels
2. prikkels waarnemen
3. een signaal naar de hersenen
4. een signaal vanaf de hersenen naar spieren

Welk gedrag kiezen dieren?
gedrag dat ........

1. Voor hun het beste uitkomt
2. Voor hun het leukst is
3. De kans op overleven het grootst maakt
4. Zomaar, ze denken er niet over na

Inwendig/uitwendig

Net zoals bij je skelet, kunnen prikkels inwendig en uitwendig zijn. Uitwendig betekent van buiten het lichaam, dus een geur, of een klap die je krijgt.

Een inwendige prikkel komt vanuit het lichaam, zoals honger.

Wat was de motivatie van de dolfijnen?

Nieuw gedrag

Alles en iedereen leert, altijd. Gedrag kun je dus ook leren. Denk aan een hond die je traint. Denk aan leren eten met mes en vork of stokjes.

Soms is bepaald gedrag er al vanaf de geboorte. Dit komt door erfelijke factoren, want niemand heeft het ze aangeleerd. Eten als je honger hebt bijvoorbeeld heeft niemand je geleerd, dat kon je al.

Gedrag

Gedrag bestaat uit handelingen die met elkaar samenhangen en een doel hebben. 

Bepaalde handelingen volgen elkaar op in een vaste volgorde en het effect van de ene handeling leidt tot een volgende.

Dit noem je een gedragsketen. 

Vormen van leren

• Imitatie
• oefenen
• inprenting
• gewenning 
• proefondervindelijk leren
• Inzicht
• conditioneren (leren door belonen en straffen)

Welke vorm van leren laat de kraai zien?

1. inprenting
2. oefenen
3. gewenning
4. inzicht

Sociaal gedrag

Gedrag wordt bij veel dieren beïnvloed door soortgenoten. 

Gedrag van soortgenoten naar elkaar noem je sociaal gedrag.

Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag noem je een signaal.

Observatie en interpretatie

Een bepaald signaal kan een verschillende betekenis hebben. 

Wat je observeert (wat je waarneemt) kan je op verschillende manieren interpreteren (kan je een betekenis aan koppelen). 

Welke emotie toont deze chimpansee?

Ethogram

Benoemen van handelingen van een dier. 

Objectief, dus zonder interpretatie. 

Protocol

Maak de opdrachten 

van 5.5