Verlichting

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Van Absolutisme naar de Verlichting

1650-1789

Onderzoeksvraag:

Hoe ontstond en verspreidde de Verlichting zich?

Welke filosofische stromingen horen bij welk tijdvak?

Vroegmoderne

Middeleeuwen

Klassieke Oudheid

Humanisme: mens staat centraal

Scholastiek: geloof staat centraal

Antieke filosofie

Welke conclusie kan je trekken uit de overzichtskaart met daarop de afbeeldingen van een aantal belangrijke filosofen?

1. De Verlichting was een kunststroming die in grote delen van Europa aanwezig was in de 17e-18e eeuw
2. De Verlichting was een denkstroming die ontstond in Engeland. Ze verspreidt naar Frankrijk , de Duitstalige gebieden en is in grote delen van Europa aanwezig in de 17e-18e eeuw
3. De Verlichting was een kunststroming die in de hele wereld aanwezig was in de 17e-18e eeuw.
4. De Verlichting was een denkstroming die in de hele wereld aanwezig was in de 17e-18e eeuw

Rationalisme: vertrouwen op de rede/het verstand

Griekse filosofen proberen rationele verklaringen te vinden voor de wereld om hen heen

Humanisten uit de Renaissance zorgen voor een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.

* observeren

* empirisch denken

* logisch redeneren

Door gebruik van gezond verstand en een systematische manier van onderzoek op de hele samenleving toe te passen ontstaat de wetenschappelijke revolutie: de Verlichting

Vanaf 6e eeuw v.C.

15e eeuw

16e-17e eeuw

Wat staat centraal in het Verlichtingsdenken?

1. De vrijheid om zelfstandig te kunnen denken, een mening te vormen en deze te uiten
2. De vrijheid om te kiezen wie er voor jou zal nadenken
3. De vrijheid om gebruik te maken van zijn verstand, maar dit voor zich te houden
4. De verlichting is de bevrijding van de mens uit zijn onmondigheid door een opgelegde mening te aanvaarden.

Omschrijf met je eigen woorden wat je onder Verlichting verstaat

Onmondigheid

De mens denkt niet zelfstandig, zonder leiding van iemand anders (kerk of staat)

Zelf schuldig

Het niet-denken ligt aan een gebrek aan durf, niet aan een gebrek aan intelligentie.

Kant: Sapere aude: durf te denken

Hoe kan verlichting gebracht worden?

1. door een revolutie in het denken
2. door een evolutie in het denken

Zie je bepaalde verbanden met stukken leerstof die we eerder dit jaar gezien hebben? Welke?

vertrouwen in de rede -> optimisme

vanaf 1750

meer vrijheid

tolerantie

verbeteringen

-> rede

Digitale Methode

Maak opdracht 1 tot en met 7

Waarom betekende elk van bovenstaande elementen uit de scharniereeuw een verandering t.o.v. het ancien regime?

Verspreiding

Hoe geraken de ideeën van de Verlichting gekend?

Bekijk de video bij opdracht 8

Verspreiding Verlichte ideeën

- Encyclopedie

- brieven, toneel

- publicaties (tijdschriften, boeken, kranten, romans)

- discussies in cafés of koffiehuizen

- onderwijs

- Salons, genootschappen

het verlicht absolutisme

Bekijk de kaart. Over welke continenten verspreidden de ideeën van de Verlichting zich?

1. Vanuit Amerika naar Europa, vandaar terug naar Noord- en Zuid- Amerika
2. Vanuit Europa naar Noord-Amerika, vandaar terug naar Europa en Zuid-Amerika

Wat veroorzaakte deze ideeën niet?

1. Revolutie bv Amerikaanse Revolutie
2. invoeren van grondwetten in landen zoals België
3. een absolutistisch regime
4. Kolonies die onafhankelijk worden

Standplaatsgebondenheid periodisering?

Periodiseringen

Engelsen laten de periode van de verlichting starten met één van Newtons werken, waar andere landen eerder kiezen voor een werk van Descartes.

Beschrijf de Verlichting

Hoe worden de ideeën verspreid?

Is de Verlichting een evolutie?
Waarom wel/niet

'Alles voor het volk, niets door het volk'
Is dit verlicht? Argumenteer