2.5 Delfstoffen in Nederland

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

2.5 Delfstoffen in Nederland

Welkom!

Ga zitten en lees blz. 42 en 43

Wat gaan we doen?

Introductie 

leerdoelen

instructie leerdoelen

opdrachten maken

Leerdoelen

- Je weet welke delfstoffen in Nederland gevonden worden en hoe ze ontstonden.

- Je begrijpt waarom Nederland wat delfstoffen betreft afhankelijk is van het buitenland.

 - Je kunt met bodemdoorsneden aangeven waar aardolie, aardgas en aardolie in de Nederlandse ondergrond voorkomen.

Nederland is rijk aan delfstoffen:

• steenkool
• aardgas
• zout
• aardolie
• kalksteen
• zand en grind

In de diepte

steenkool

In Zuid-Limburg lag steenkool het dichtst aan het oppervlak.

In jaren 70 zijn de mijn gesloten:

- te vervuilend

- winning was te duur geworden

- aardgas was een goedkoper alternatief

Aardgas

Aardgas

Ontstaan aardgas:

• Tijdens het inkolingsproces van steenkool
• Het gas werd uit het moedergesteente geperst
  
• Het gas kwam terecht in de poriën van zandsteen.
• Bovenop het zandsteen lag een ondoordringbare laag zout, dit hield het gas tegen (gevangen)

Soorten gesteente

Reservoirgesteente: Het gesteente waarin het gas of de olie ligt opgeslagen = poreus gesteente

Moedergesteente: Gesteente waarin het gas is ontstaan

Ondoordringbare laag zout

zout

• Steenzout houdt het gas tegen
• Voor de productie van chloor
• Klein deel maar voor keukenzout

aardolie

Moedergesteente komt uit het tijdperk van de Jura

Delfstoffen aan de oppervlakte

Wanneer delfstoffen relatief dicht aan het oppervlakte liggen, worden ze door dagbouw gewonnen.

kalksteen (Krijt), klei (Holoceen), zand en grind (Pleistoceen).

Kalksteen

Tijdens het Krijt maakte Nederland deel uit van een subtropische zee

Grote hoeveelheden schelpen en skeletjes hoopten zich op de bodem op en vormden kalksteen (ontstaan door samenpersen van resten van zeedieren, schelpen, skeletjes)

Waar in Nederland komt veel kalksteen aan de oppervlakte voor?

Afzetting zand en grind

In Nederland liggen dikke lagen zand en grind. 

Afgezet in NL

•  door rivieren tijdens het Pleistoceen
• door landijs tijdens ijstijden
• door wind na de ijstijd

Pleistoceen

(periode van 2,6 miljoen jaar tot 10.000 jaar geleden)

Grind & zand afzettingen 

Afhankelijk buitenland

Nederland is niet zelfvoorzienend wat betreft

- delfstoffen 

- import van metaalertsen

- de 28 kritische metalen (geen één in de bodem van Nederland te vinden!)

Circulaire economie

In 2050 wil Nederland minder afhankelijk zijn van delfstoffen en van het buitenland.

Oplossing = circulaire economie -->

• economie waarin geen afval meer bestaat
• materialen worden hergebruikt
• producten worden efficiënter ontworpen

Aan de slag

Maken alle opdrachten van P2.5