havo 4 les 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe de eerste steden zijn ontstaan en hoe ze bestuurd werden.  Tenslotte kan je ook nog iets vertellen over de eerste vormen van schrift

Theorie

In het Mesopotamie ontwikkelde de samenleving zich anders dan in Europa. 

De landbouw in de Vruchtbare Halve Maan leverde veel grote oogsten op. 

Dit kwam o.a. door irrigatielandbouw: Wanneer boeren zelf dammetjes, duiken en kanalen gebruiken. (Eufraat en Tigris) 

Theorie

Omdat er zo veel grote oogsten waren, werd voedsel opgeslagen. Niet iedereen hoefde dus boer te blijven. 

Sommige mensen konden zich nu specialiseren met andere bezigheden als maken van gereedschap, huizenbouw etc. 

Ontstaan van verschillende beroepen!

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Sedentaire revolutie: Van nomade naar vaste woonplaats

Mensen krijgen meer bezittingen

• Ontstaan van steden

• Er ontstaat meer ongelijkheid: 

De één heeft meer bezittingen dan een ander.

Egypte

Rondom de Nijl was er genoeg vruchtbare grond voor de eerste boeren om planten te laten groeien. De Egyptenaren leerden de Nijl's overstromingen te gebruiken voor de landbouw

Mesopotamië

Tussen de grote rivieren de Eufraat en de Tigris ontstond voldoende vruchtbare grond door het slib van de rivieren. Hier ontstonden de eerste grote samenlevingen. 

Wij noemen in deze kaart het gekleurde deel de "Vruchtbare 
Halve Maan."

Agrarisch-urbane Samenleving: Samenleving waarin de landbouw het allerbelangrijkst is,

maar waarin ook steden bestaan 

Babylon

By the rivers of Babylon...

Babylon betekent 'Poort van God'. Het ligt in Irak, onder Bagdad. De stad was de grootste in de Oudheid, en erg beroemd. De hangende tuinen van Babylon waren een van  de 7 wereldwonderen.

Mesopotamië

1. Polytheïstisch 

2. Leiding bij de opperpriesters door de goden uitverkoren om te regeren

Spijkerschrift

• Eerste schrift: Hiermee begint de Historie
  
  
• Ieder vormpje staat voor een klank of lettergreep. 

• Eerst alleen voor de boekhouding, vervolgens wetten en als laatst pas andere vormen van literatuur.

Tijd van Grieken en Romeinen

2.1 De Griekse wereld

Theorie

Griekenland was geen staat zoals Egypte, met een koning of centraal bestuur maar bestond uit ruim 200 (!) stadstaten. Weten we nog wat dit was? 

Opschrijven:

Het Griekse woord voor stadstaat is Polis (meervoud is Poleis). 

De Griekse stadstaten

• Griekenland was geen staat, zoals Egypte.
• Griekenland bestond uit ruim 200 stadstaten/ poleis.
• Elke polis had zijn eigen wetten en bestuur.
• De stadstaten hadden regelmatig ook oorlog met elkaar.
• Maar de poleis hadden ook veel gemeenschappelijk zoals bijvoorbeeld taal, godsdienst en cultuur.

Griekse Stadstaten

• Griekse cultuur was ook buiten Griekenland verspreid.
• Door voedseltekorten (ontstaan door de bevolkingsgroei).
• Gedeelte van de bevolking trok hierdoor weg.
• Ze stichtten koloniën, waardoor de inwoners contact bleven houden met hun moedersteden.
• Er ontstond aan de kust van de Middellandse Zee en de Zwarte Zee een netwerk van Griekse stadstaten.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen