Thema 2 Ecologie 4 GL

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Deze les leer je:

- Hoe voedselrelaties in elkaar zitten.

- Een voedselweb af lezen

- Wat producenten, consumenten en reducenten zijn

Eten en gegeten worden​

• Voedselketen: een reeks soorten, waarbij elk soort wordt gegeten door de volgende soort.​
  
• Gras -> Konijn -> Vos

• Bestaat uit schakels​
  
• ​Voedselweb: alle voedselrelaties samen in 1 bepaald gebied.

Voedselketen

Producenten​

• Alleen planten kunnen van anorganische stoffen, organische stoffen maken.​
  
• Doormiddel van fotosynthese​
  
• Daarom zijn organismen met bladgroenkorrels: producenten​
  
• Producenten zijn altijd de eerst schakel!​

Consumenten​

• Dieren, schimmels en bacteriën hebben geen bladgroenkorrels.​
  
• Kunnen geen organische stoffen maken uit alleen anorganische stoffen​
  
• Daarom eten zij andere organismen op.​
  
• Dieren zijn consumenten​
  
• Dieren vormen de 2e en alle volgende schakels​
  
• Planteneters, consument 1e orde​
  
• Vleeseters, consument 2e orde, 3e orde​
  
• Alleseters, consument 2e orde, 3e orde​

Reducenten​

• Niet alle dieren en planten worden opgegeten!​
• Afvaleters eten van deze dode organismen.​
  
• De resten die worden achtergelaten, worden afgebroken door reducenten.​
  
• Schimmels en bacteriën zijn reducenten.​
  
• Reducenten zetten organische stoffen om in anorganische stoffen.​
  
• Planten nemen die weer op en zo ontstaat een kringloop!​

VOEDSELKETEN

Kies de juiste pijlen om een voedselweb te maken

Vul in het schema van het voedselweb de volgende organismen op de juiste plaats in (zie afbeelding). 

muggenlarve

snoek

kikkervisje

waterkever

baars

algen

Producenten

Reducenten

Consumenten

Mineralen

Deze les leer je:

-  Wat de piramide van aantal is en wat de piramide van massa is

- Hoe energie uit de voedselketen verdeeld wordt

Piramiden

• Piramide van aantallen:
  
• Laat zien hoeveel individuen per schakel voorkomen.
  
• Producenten, groter dan planteneters, meer planteneters dan vleeseters.
  
• In bos wel anders.
  

Piramiden van biomassa

• Massa is het gewicht.
  
• Biomassa: totale gewicht van alle organische stoffen in een organisme.
  
• In voedselketen kan per schakel de biomassa berekend worden.
  
• In voedselketen wordt de biomassa in de volgende schakel altijd kleiner.
  
• Piramide van biomassa: de biomassa van elke schakel weergegeven (altijd piramide vorm).
  

Aantal:

Massa:

Energie in een voedselketen

1. Producenten leggen d.m.v. fotosynthese energie vast in organische stoffen.
   
2. Planten eters gebruiken deze energie. Gedeelte wat niet wordt opgegeten gebruiken de reducenten.
   
3. Vleeseters gebruiken de energie die de planteneters hebben vastgelegd. Deel wat niet wordt gegeten wordt gebruikt door reducenten.
   
4. Vleeseters sterven en de organische stoffen worden gebruikt door reducenten.
   

Welke piramide hoort waar?

Piramides van Biomassa

Piramides van aantallen

Piramide van aantallen
  

Welke piramide hoort bij de keten

1 Bamboeplant -> 1000 bladluizen -> 750 lieveheersbeestje?

1. piramide A
2. piramide B
3. piramide C
4. piramide D

Welke piramide heeft altijd een piramidevorm?

1. Piramide van aantallen
2. Piramide van biomassa
3. Beide piramides
4. Geen van beide piramides

Kringloop

• Voorbeelden van kringlopen?
  
• Kringloop winkel
  
• Kleding
  
• Afval
  
• Bij een kringloop worden dingen hergebruikt.
  
• Ook in de natuur worden stoffen opnieuw gebruikt, zo ontstaan in de natuur ook een kringloop.
  

Stikstof kringloop 2

• 79% van de lucht bestaat uit stikstof
  
• Planten en dieren kunnen geen stikstof opnemen
  
• Stikstof is belangrijk onderdeel van eiwitten
  
• Stikstof zit in bodem, in nitraat.
  
• Rottingsbacteriën gebruiken eiwitten als brandstof. Ontstaat ammoniak.
  
• Bacteriën kunnen van ammoniak, nitraat maken. Ammoniakgas veranderd langzaam in stikstof.
  
• Stikstofbindende bacteriën kunnen wel stikstof uit de lucht opnemen.
  
• Komen voor in wortelknolletjes van vlinderbloemigen.
  

Koolstof

1. K
2. C
3. Co
4. Ko

kringloop

voedselketen

voedselweb

Koolstofkringloop

Kringloop

koolstof in producenten

koolstof in consumenten

koolstof in reducenten

Koolstof-dioxide

fotosythese

verbranding

verbranding

verbranding

dode resten van consumenten

dode resten van producenten

fotosythese

Welke van de stoffen kan
in de kringloop met de rode
pijlen worden aangegeven?

1. mineralen
2. glucose of koolstof
3. koolstof of mineralen
4. glucose, koolstof of mineralen

Nitrificerende bacteriën

N-bindende bacteriën
in wortelknollen

N-bindende bodembacteriën

Ammonium

Stikstof in atmosfeer

Planten

Ontbinders bacteriën en schimmels

Nitraten