Signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-4

Leerdoel

Je leert hoe je gevarieerde taal gebruikt bij het schrijven van teksten.

Lesdoel

Aan het eind van de les weet ik wat signaalwoorden zijn en kan ik deze vinden in een tekst of zin. 

Wat is een signaalwoord?

• Verbindingswoorden 

•Signaalwoorden geven het verband aan tussen,  zinnen en alinea’s.

Tijd

Voordat, nadat, eerst, daarna, wanneer, vroeger, hierna, , vervolgens, later, ten eerste, ten slotte,  later,  oorspronkelijk, intussen 

Welk signaalwoord past in de zin:
.... er verkiezingen komen, presenteren de partijen zich aan de kiezers.

1. Nadat
2. Voordat
3. Eerst
4. Want

Opsomming

en, ook, verder, daarbij, bovendien, daarnaast, een ander…, ten eerste, vervolgens, eveneens, noch… noch…, zowel… als…., niet alleen… maar ook…, tevens, voorts, ten slotte

Welk signaalwoord past in de zin: Eerst zijn er verkiezingen en ..... wordt er een nieuw kabinet samengesteld.

1. ook
2. daarom
3. dus
4. vervolgens

Tegenstelling

maar, echter, toch, doch, niettemin, daarentegen, juist (niet), al(hoewel), desondanks, enerzijds… anderzijds…, in tegenstelling tot, daar staat tegenover dat, terwijl (in de betekenis van hoewel)

Welk signaalwoord past in de zin: In Mexico is het .... Nederland het hele jaar door warm.

1. in tegenstelling tot
2. ondanks
3. evenals
4. behalve

Oorzaak – gevolg

Oorzaak:  doordat, door, de oorzaak is…, te danken/wijten aan, ten gevolge van
Gevolg: daardoor, hierdoor, waardoor, leidt tot…., zodat,
het gevolg/resultaat/effect (daarvan) is

Welk signaalwoord past in de zin:
De PVV heeft hele extreme standpunten, .... veel partijen niet met hen willen samenwerken.

1. omdat
2. dus
3. aangezien
4. waardoor

Doel – middel

Om te, daarmee, waarmee, door middel van

Welk signaalwoord past in de zin:
Ik heb een pakketje ontvangen ..... ik een cadeau kon geven aan mijn vriend.

1. waarmee
2. doordat
3. tenzij
4. vandaar dat

Voorbeeld/ toelichting

zo, bijvoorbeeld, zoals, namelijk, ter illustratie, stel, neem, onder andere, denk hierbij aan, dat komt voor bij, dat is het geval bij 

Welk signaalwoord past in de zin:
Ik hou ervan om aan het eind van de dag even te ontspannen, ........ door een boek te lezen of een wandeling te maken.

1. aangezien
2. omdat
3. want
4. zoals

reden

omdat, want, immers, namelijk, vanwege, wegens, aangezien, daarom, dus  

Welk signaalwoord past in de zin: Mensen stemmen alleen in een hokje, ... de privacy.

1. omdat
2. vanwege
3. want
4. immers

Voorwaarde

Als, wanneer, tenzij, ( niet als),

mits(= alleen als) 
 aangenomen dat
gesteld dat

Welk signaalwoord past in de zin:
... iemand zich niet kan legitimeren, mag hij/zij ook niet gaan stemmen.

1. Als
2. Tenzij
3. Bijvoorbeeld
4. Want

Samenvatting / conclusie

kortom, samengevat, al met al, alles bij elkaar genomen, om kort te gaan, met andere woorden

dus, vandaar, daarom, om die redenen, dan ook, kortom, al met al, concluderend, dat betekent, aldus, hieruit volgt

Voegwoorden

Voorbeelden van voegwoorden:

want, omdat, en, maar, zodat, dus, terwijl, nadat, als, toen, tenzij, hoewel, doordat, of. 

Gebruik van voegwoorden

Je gebruikt voegwoorden bijvoorbeeld bij een:

• opsomming: Ik eet een appel en een peer.
• tegenstelling: Ik eet een appel, maar vind ik het vies.
• gevolg: Ik eet een appel, zodat ik minder trek heb.
• reden: Ik eet een appel, want dat is gezond.

Omschrijvingen

In plaats van hetzelfde woord te herhalen, kun je het ook omschrijven. Je zegt dan hetzelfde, maar in andere woorden. Daardoor wordt je tekst prettiger leesbaar.

Omschrijvingen - voorbeeld

Erik  wacht nu al tijden op de bus. De 15-jarige scholier kan 

vanwege een beenbreuk niet fietsen.

--> Erik en de 15-jarige scholier zijn dezelfde persoon.

Aan de slag

Je maakt opdracht 1 t/m 5 van Kern 34 (blz. 72+73)

Nabespreking

Opdracht 1

In de eerste alinea is sprake van een opsomming. Dat kun je zien aan de woorden ‘ook’ en

‘daarnaast’. 

Opdracht 2

zodat, omdat, dus, en

Opdracht 2

zodat, omdat, dus, en