Grammatica 2 herhaling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Grammatica 2 herhaling

Onderdelen

1. persoonsvorm

2. zinsdelen

3. werkwoordelijk gezegde

4. onderwerp 

5. lijdend voorwerp

1. Persoonsvorm

• De zin in een andere tijd te zetten. 
  
• Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Jullie werken hard tijdens de les.

Dit klopt 100% van de tijd. Vragend slecht 80% ongeveer. 

Wat is de persoonsvorm?

De persoonsvorm

Janneke

is

gisteren

naar de supermarkt

geweest.

Wat is de persoonsvorm?

De persoonsvorm

Mijn moeder

heeft

mijn brood

gesmeerd

Wat is de persoonsvorm?

De persoonsvorm

Mijn broer

heeft

een auto

gekocht.

2. Zinsdeelproef ?

Waarvoor gebruik je de zinsdeelproef?

Uit welke stappen bestaat de zinsdeelproef?

Zinsdeelproef 

Onderstreep de persoonsvorm	Met mijn laatste krachten rende ik over de finish tijdens de marathon van Rotterdam.
Zet strepen voor en na de persoonsvorm	Met mijn laatste krachten | rende | ik over de finish tijdens de marathon van Rotterdam.
Kijk welke woorden je voor de persoonsvorm kunt zetten om er een kloppende zin van te maken.	> Ik | rende | met mijn laatste krachten over de finish tijdens de marathon van Rotterdam. > Over de finish | rende | ik met mijn laatste krachten tijdens de marathon van Rotterdam . > Tijdens de marathon van Rotterdam | rende | ik met mijn laatste krachten over de finish.
Zet zinsdeelstrepen voor en na elk zinsdeel dat je hebt gevonden.	Met mijn laatste krachten | rende | ik | over de finish | tijdens de marathon van Rotterdam.

Voor de zinsdeelproef, begin je met

1. het onderwerp
2. de persoonsvorm
3. het lijdend voorwerp
4. het meewerkend voorwerp

Welke uitspraak is NIET waar?

1. Een zinsdeel kan uit één of meer woorden bestaan
2. Een zinsdeel is vaak maar één woord
3. Zinsdeelproef: zet het voor de persoonsvorm
4. Een zinsdeel geef je aan met zinsdeelstrepen

Maak zinsdelen en sleep ze naar de juiste plek. 

Zinsdeel 1

Zinsdeel 2

Zinsdeel 3

Zinsdeel 4

Zinsdeel 5

Niet

iedereen

kan

een

prijs

winnen

vandaag

zinsdeel 1

zinsdeel 2

zinsdeel 3

zinsdeel 4

zinsdeel 5

Joris

ging

gisteren

op

de

fiets

naar

voetbal

 Werkwoordelijk gezegde

• Het werkwoordelijk gezegde is een zinsdeel.
  
• Het werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden in de zin.
  
• De persoonsvorm is onderdeel van het werkwoordelijk gezegde.
  
• Het werkwoordelijk gezegde zegt wat het onderwerp ‘doet’ of ‘overkomt’.
• Let op: het woordje te voor een heel werkwoord hoort ook bij het werkwoordelijk gezegde!
  

Ik heb veel te doen.

werkwoordelijk gezegde: heb te doen

Werkwoordelijk gezegde (wg)

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

.

Het werkwoordelijk gezegde

Het wedstrijdschema

wordt

door de handbaltrainer

op Facebook

gezet.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

werkwoordelijk gezegde

Alvaro

zit

met

zijn haar

te

spelen

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

werkwoordelijk gezegde

Fatma

moet

hard

lachen

Onderwerp en persoonsvorm

Iedere Nederlandse zin heeft een onderwerp en een persoonsvorm.

Bijvoorbeeld: Jan slaapt.

Onderwerp 

Onderwerp van de zin vind je door de vraag te stellen:

Wie/wat plus het gezegde?

Wie/wat heeft gelopen?

Wie/wat is beschadigd?

Wat is de persoonsvorm en het onderwerp in de zin?

De persoonsvorm

het onderwerp

Morgen

willen

mijn ouders

naar het strand

Wat is de persoonsvorm en het onderwerp in de zin?

De persoonsvorm

het onderwerp

Mijn voetbal

is

gevallen

 in de sloot

Hoe vind je een lijdend voorwerp?

Zin: Razend gooide de leraar een krijtje door de klas.

Persoonsvorm = gooide

Onderwerp = de leraar

Gezegde = gooide

Wie/wat gooide de leraar? 

Lijdend voorwerp = een krijtje

Een lijdend voorwerp kan: 

• Een zelfstandig naamwoord zijn. Bijvoorbeeld: fiets, een meisje, Merle.  
• Een persoonlijk voornaamwoord. Bijvoorbeeld: mij, je, haar, hem, het, ons, jullie, hen.

Waar komt een lijdend voorwerp voor?

• Een lijdend voorwerp komt alleen voor bij werkwoorden die iets doen.  
• Het lijdend voorwerp ondergaat de handeling: het wordt gedaan.
• Een zin heeft alleen een lijdend voorwerp als het uit een werkwoordelijk gezegde bestaat. Dus niet elke zin heeft een lijdend voorwerp.

Zoek het lijdend voorwerp uit deze zin:

Hij vertelt een spannend verhaal.

1. Hij
2. Er is geen lijdend voorwerp
3. een spannend verhaal
4. vertelt

Zoek het lijdend voorwerp uit deze zin:

Ik loop met mijn familie over het strand.

1. mijn familie
2. het strand
3. Ik
4. Er is geen lijdend voorwerp

Zoek het lijdend voorwerp uit deze zin:

Die belangrijke wedstrijd hebben we gemist.

1. Die belangrijke wedstrijd
2. we
3. belangrijke wedstrijd
4. Er is geen lijdend voorwerp

Zoek het lijdend voorwerp in deze zin:

Mijn nicht heeft een reis geboekt.

1. Mijn nicht
2. een reis
3. geboekt
4. Er is geen lijdend voorwerp

Zoek het lijdend voorwerp uit deze zin:

Ik heb voor school mijn agenda nodig.

1. Ik
2. voor school
3. mijn agenda
4. Er is geen lijdend voorwerp

Samenvatting

• Je moet de vraag wie/wat + persoonsvorm + onderwerp + gezegde vragen om een lijdend voorwerp te vinden. 
• Een lijdend voorwerp kan een zelfstandig of een persoonlijk voornaamwoord zijn. 
• Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp. 

Zichtbaar maken antwoorden par. 21 in IL