Spelling - samenstellingen, getallen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

Zorg dat je startklaar bent

Nodig: Chromebook, pen, aantekeningen

Welkom bij

Nederlands 

Lesdoelen

• Ik weet welke valkuilen er zijn bij de spelling van de zakelijk e-mail. 
• Ik weet de juiste spellingsregel bij de valkuilen, zodat ik ze niet zal maken. 
• Leesdossiercontrole boek 3

Spelling data en getallen

• Hele getallen tot twintig voluit schrijven, niet in cijfers, dus negentien of 21, 33, etc. . 
• Rekenkundige of wiskundige  getallen mogen wel in cijfers: bijvoorbeeld 75%.
• Datum wel in cijfers of in combinatie met letters: bijvoorbeeld 10-01-2025 of 10 januari 2025.
• Tijdstip is volledig met getallen: 12:15 uur, NIET kwart over 12. 

Samenstellingen bij zelfstandige naamwoorden

• Nederlands: zoveel mogelijk woorden aan elkaar schrijven (langeafstandsloper)
• Het laatste woord is bepalend voor de betekenis en lidwoord. 
• Let op het betekenisverschil bij het los of aan elkaar schrijven van een samenstelling. 
• Je kunt er de, het of een (lidwoorden) ervoor zetten. 

Regels voor andere samenstellingen

• Bijvoeglijke naamwoorden die beginnen met super (supermooi, superveel).
• Samengestelde werkwoorden met voorzetsels op, over, na en uit (opruimen, overgaan, uitzenden). 
  
• Woorden met de getallen honderd en duizend (tachtigduizend, vijftienhonderd)
• Voorzetsels met er-, daar-, hier- en waar- (ermee, waardoor, hierdoor). 
• Twee voorzetsels achter elkaar (tussendoor, bovenop). 

Waarin maakt de spatie verschil in betekenis?

Waarin maakt de spatie verschil in betekenis?

Typ de voorgelezen zin met aandacht voor spelling en leestekens.

Typ de voorgelezen zin met aandacht voor spelling en leestekens.

Let bij de spelling/leestekens bij zakelijke e-mail extra op: 

• Samenstellingen
• Komma voor het voegwoord
• Getallen tot twintig uitschrijven
• Datum compleet
• Juiste notering van tijdstippen met uur
• Let op: niet te vaak een zin beginnen met 'Ik'

KLT: hoe werkt het?

• Tekstbegrip: meestal documentaire, met aantekeningen. Vragen over hoofzaken die gezegd worden.
• Fictie: serie/film, zonder aantekeningen.
• Kritisch kijken en luisteren: meestal documentaire, eerst vraag lezen, dan kijken en vraag beantwoorden, zonder aantekeningen. Gaat vooral om kunnen interpreteren van de beelden. Vraagt vooral naar de bedoelingen van fragmenten.

Hoofd- en bijzaken bij KLT

• Hoofdzaken: wie wordt geïnterviewd of heeft commentaar over het onderwerp? Wat is de belangrijkste boodschap van diegene?
• Bijzaken: voorbeelden, uitleg, reacties van omstanders.
• Aantekeningen: alleen hoofdzaken opschrijven van belangrijke personen! 
  
• Maak gebruik van afkortigen om snel te kunnen schrijven, naast het kijken en luisteren.

Oefenen aantekeningen hoofdzaken

• Maak aantekeningen tijdens het kijken en luisteren.
• Wie zegt wat? 
• Wat is de belangrijkste boodschap? 
• Alleen hoofdzaken in je notities! 
• Gebruik afkortingen.

npo.nl

Voorbeeld aantekeningen

• Leon van der Toorn – longarts
  
• Wegwerpvape
  
•  Onschuldig uit, niet afbreekbaar, schadelijk
• Emil ’t Hart – verkoper vapes
  
• E-sigaret hype door gemak.
  
• E-sigaret 0 doden per jaar, 95% minder schadelijk .
  
• Emil: 95% niet schadelijk is niet wetenschappelijk bewezen.
• Emil: Stop met roken, als niet lukt dan vapen.
  
• Leon: Vapen geen opstapje voor roken.

Zijn de uitspraken van Emil betrouwbaar?

1. Ja, want hij weet veel van vapen als verkoper.
2. Nee, want wat hij zegt blijkt niet te kloppen.
3. Ja, want hij adviseert mensen om niet te roken.
4. Nee, hij wil graag dat mensen denken dat vapen minder schadelijk is.

Welke bedoeling heeft POWNews met het interviewen van omstanders over vapen?

1. Laten zien hoe verslaafd mensen zijn aan vapen.
2. Voorbeelden geven bij uitspraken van Emil en Leon.
3. Deskundigen tegenover omstanders op straat over vapen interviewen.
4. Gewone mensen interviewen over vapen.

Formatief cijfer WOOTS

Op basis van gemaakt huiswerk bij onderdeel tekstbegrip

Leesdossier

• Deadline boek 3: 9 januari. Compleet en goedgekeurd voor je mondeling! 
• Boek 4: samen in de klas
• Deadline boek 5:  21 februari (complete leesdossier af)