Les 3: Staatsvorming en centralisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De tijd van steden en staten

Les 3: Staatsvorming en centralisatie

We gaan terug naar de late Middeleeuwen ...

De leerdoelen

1. Je kunt beschrijven hoe de koningen in Frankrijk begonnen met staatsvorming en centralisatie.

2. Je kunt beschrijven hoe de staatsvorming en centralisatie in Duitsland mislukten en in Engeland op gang kwamen.

3. Je kunt beschrijven hoe de Bourgondiërs begonnen de Nederlanden te verenigen.

KA: het begin van staatsvorming en centralisatie

Wat weet jij al van de
Honderdjarige Oorlog ?

De macht van koningen

In de loop der tijd vergrootten de Franse koningen hun macht. De Engelse koning werd in de Honderdjarige Oorlog uit Frankrijk verdreven. Daarna breidde de koning zijn macht verder uit.

Centralisatie

Rond 1500 had de Franse koning bijna

 in heel Frankrijk de soevereiniteit. De 

macht van het centrale gezag werd 

groter. Met de centralisatie begon de 

vorming van een moderne staat. Dit was

mogelijk door de opkomst van een geld- 

economie en het innen van belastingen.

Standenmaatschappij

De geestelijkheid en de adel behoorden tot de 1e en 2e stand. Door de opkomst van de steden werd de burgerij behandeld als 3e stand. Tussen deze standen bestonden grote verschillen.

De Staten Generaal

In 1302 riep de koning voor het eerst vertegenwoordigers van de standen bij elkaar. Deze lieten zich steeds vaker overtuigen van de noodzaak van belasting innen om het land te verdedigen.

Centrale overheid

De kwaliteit van rechters en ambtenaren versterkte de centrale overheid. Er kwam een universiteit, een rekenkamer en een koninklijke rechtbank waar mensen in beroep konden gaan.

Duitse keurvorsten

De Duitse koningen waren 

machtiger dan de Franse, maar er was geen sprake van 

staatsvorming. Het Duitse 

koningschap was niet erfelijk. 

De koning was ook vaak keizer en 

werd gekozen door 7 keurvorsten.

Magna Carta

Vanuit Normandië veroverde Willem de Veroveraar Engeland. Engelse koningen namen sheriffs in dienst. Maar in 1215 moest de koning de Magna Carta tekenen.

Filips de Goede

De meeste Nederlandse gewesten 

hoorde bij het Duitse rijk, maar 

rond 1430 kwamen de meesten 

onder een vorst: Filips de Goede. 

Hij kwam met een centraal bestuur

en een centraal gerechtshof.

De Habsburgers

In 1464 riep Filips de 1e Nederlandse Staten Generaal bij elkaar. Na de dood van Filips' zoon lijfde de Franse koning Bourgondië in. De rest ging naar de Habsburgers.