hormonen, neurohormonen en neurotransmitters

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Het zenuwstelsel

Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel en uit zenuwen.

1. juist
2. onjuist

Pariëtale kwab

Temporale kwab

Occipitale kwab

Frontale kwab

kleine hersenen

hersenstam

grote hersenen

Hersenkwabben

Voorhoofdskwab (frontaalkwab)

Wandbeenkwab (pariëntaalkwab)

Slaapkwab (temporaalkwab)

Achterhoofdskwab (occipitaalkwab)

plannen en beheersen impulsen

belangrijk voor verwerken van informatie uit zintuigen, ruimtelijk inzicht, lezen en schrijven.

belangrijk voor gehoor, en begrijpen van taal.

belangrijk voor het zien

grote hersenen

kleine hersenen

hersenstam

hersenschors

bewustwording

hersencentrum

geheugen

coördinatie

onbewust

reflexen

Reflex (en reflexboog)

Reflexboog

Bewuste beweging

(gewilde beweging)

Reflex

(onbewuste beweging)

Hormonen, neurohormonen en neurotransmitters

Succescriteria

Ik leg de functie en het effect van enkele hormonen uit.

Ik beschrijf door welke klieren deze hormonen uitgescheiden worden.

Ik leg  uit wat een hormoon is.

Ik leg de functie en het effect van enkele neurohormonen uit.

Ik  beschrijf waar neurohormonen aangemaakt worden.

Ik leg uit wat een neurohormoon is.

Ik leg de functie en het effect van enkele neurotransmitters uit.

Ik  beschrijf waar deze neurotransmitters aangemaakt worden.

Je beschrijf de link tussen concentratie dopamine, serotonine en noradrenaline in de hersenen en emoties.

Je leg uit wat een neurotransmitter is.

Hormonen

• hormoonklieren  maken hormonen.
• gaan via bloed naar andere organen.

Hormonen

• insuline en glucagon
• adrenaline, noradrenaline en cortisol
• oestrogeen en progesteron 
• testosteron 

BIJNIEREN

maakt:

• (Nor)Adrenaline: komt vrij bij acute stress (verhoogde bloeddruk, hartslag, metabolisme, verwijding van bloedvaten naar hart, gebruikte spieren, vernauwing andere bloedvaten)
  
  
• Cortisol: komt vrij bij stress (invloed op metabolisme en immuunsysteem)

ALVLEESKLIER 

Maakt:

> Insuline (hoge bloedsuikerspiegel --> opname van glucose in spieren of lever uit het bloed)

> Glucagon (lage bloedsuikerspiegel --> afgifte glucose uit lever of spieren aan bloed

EIERSTOKKEN

• Oestrogeen: ontwikkeling van geslachtsorganen, secundaire geslachtskenmerken en beïnvloedt gedrag
  
  
• Progesteron: rol bij zwangerschap en menstruatie.

Neurohormonen

• hypothalamus  maakt neurohormonen.
• gaan via bloed naar andere organen.

TEELBALLEN

• Testosteron: ontwikkeling mannelijke geslachtsorganen, secundaire geslachtskenmerken en beïnvloedt gedrag. Stimulering aanmaak zaadcellen

Neurohormonen

• Oxytocine: beïnvloedt borsten en baarmoeder, chemische boodschapper voor voortplantingssysteem en menselijk gedrag (knuffelhormoon)
• Vasopressine: behoud van bloeddruk, bloedvolume en vocht door controleren urine-uitscheiding

Neurotransmitters

ZENUWCELLEN

• serotonine: regulatie van gemoedstoestand
  
  
• dopamine: goed gevoel geven
  
  
• noradrenaline: focus en reactie in stressvolle situatie
  
  
• endorfine: welbevinden, geluk en pijn dempende werking 

Hormonen

Neurohormonen

Neurotransmitters

zijn chemische boodschappers die niet geproduceerd worden door klieren, maar die geproduceerd worden in de hersenen.

zijn chemische boodschappers die signaaloverdracht tussen neuronen of tussen neuronen en andere celtypes mogelijk maken

zijn chemische boodschappers die worden uitgescheiden door klieren en die via de bloedbaan vervoerd worden om op een andere plaats in het lichaam hun functie uit te oefenen.

Serotonine

Dopamine

(nor)adrenaline

Endorfine

zorgt ervoor dat we dingen willen doen (die ons een goed gevoel geven)

zorgt voor regulatie van gemoedstoestand, sociaal gedrag, eetlust, vertering, slaap, herinneringen en lust

 zorgt ervoor dat we ons kunnen focussen en reageren in stressvolle situaties

zorgt voor een gevoel van welbevinden en geluk, en heeft een pijndempende werking

Hypothalamus

Eierstokken

Teelballen

Bijnieren

Alvleesklier

Hersenen

serotonine

dopamine

adrenaline

noradrenaline

endorfine

oxytocine

vasopressine

oestrogeen

testosteron

progesteron

cortisol

Insuline

glucagon