4 oktober - herhaling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Herhaling

Lezen De Brug, H1 en H2

Grammatica De Brug, H2 en H4

Lezen De Brug

Onderwerp: paar woorden (titel, illustraties, tussenkopjes, eerste alinea)

Hoofdgedachte: Eén volledige zin (vat het belangrijkste samen van wat in de tekst óver het onderwerp gezegd wordt; staat meestal in de inleiding of slot)

Lezen De Brug

hoofdzaken

- alle belangrijke zaken die over een onderwerp worden gegeven

- hoofdzaken lees je vaak in de inleiding, in het slot en in de kernzin van elke alinea

- tussenkopjes en anders gedrukte woorden kunnen ook helpen om hoofdzaken te vinden

Lezen De Brug

Bijzaken

- de minder belangrijke informatie over het onderwerp

- bijzaken kun je weglaten in een tekst, het belangrijkste blijft over

Lezen De Brug

Kernzinnen

- in een kernzin zet een schrijver vaak het belangrijkste van de alinea: de hoofdzaak

- andere zinnen bevatten bijzaken, minder belangrijke dingen

- een kernzin is vaak de eerste of de laatste zin van de alinea

- soms is er geen duidelijke kernzin. Die moet dan zelf gemaakt worden door een zin te maken met het kernwoord

Lezen De Brug en H2

Chronologisch                         Vroeger, later, nu, eerst, daarna, nadat

Opsommend                            Ten eerste, ten tweede, bovendien

Tegenstellend                           Maar, tegenover, daarentegen, toch

Toelichtend                                Bijvoorbeeld, zo, als, zoals, denk aan

Concluderend                           Dus, daarom, dat houdt in, kortom

Redengevend                           Omdat, daarom, dus, want, de reden

Oorzakelijk                                 Doordat, daardoor, als gevolg van

Vergelijkend                               In vergelijking met, als, evenals

Lezen De Brug

Doel van een tekst

Amuseren              Vermaken                        Column

Informeren             Iets weten                       Nieuws

Overtuigen             Mening                            Recensie

Activeren                Overhalen                        Advertentie

Grammatica De Brug

PV

1. Maak van de zin een vraag, PV komt vooraan te staan

2. Zet de zin in een andere tijd, ww dat verandert is PV

3. Verander getal van de zin, ww dat verandert is PV

Grammatica De Brug

Zinsdelen

Een zinsdeel is één woord of een groepje woorden die bij elkaar horen

1. Kijk welke woorden altijd in dezelfde volgorde naast elkaar blijven staan als je de zin verandert. Die woorden vormen samen een zinsdeel

2. Probeer welke woorden je samen voor de PV kunt zetten. Die woorden vormen samen een zinsdeel

Grammatica De Brug en H2

Onderwerp - wie?/wat? + pv.​

​Werkwoordelijk gezegde - alle werkwoorden in een zin.​

Naamwoordelijk gezegde - iets wat iemand is of wordt. Naamwoordelijk deel en werkwoordelijk deel

​Lijdend voorwerp - wie?/wat? + alle bovenstaande zinsdelen.​

Meewerkend voorwerp - aan wie?/voor wie? + alle bovenstaande zinsdelen

Voorzetselvoorwerp - ​ww of bijvoeglijk naamwoord met vast voorzetsel?

​Bijwoordelijke bepaling - plaats, tijd

Grammatica H2

Het voorzetselvoorwerp begint met een voorzetsel en wordt vaak gevolgd door een voorwerp, bijvoorbeeld:

Ik hou van pindakaas.

voorzetselvoorwerp: van pindakaas

Het voorzetsel kun je niet weglaten!

Werkwoordelijk gezegde

- Wat is het?​

Alle werkwoorden bij elkaar!​

- ​Hoe vind je het?​

Je speurt de hele zin woord voor woord af en je controleert bij elk woord of het gaat om een handeling of activiteit (= werkwoord).

​In dat drukke winkelcentrum heb ik m'n broer niet meer kunnen vinden.​

- ​Meest gemaakte fout​

Sommige woorden zien er uit als werkwoorden, maar zijn het niet. Kijk maar:​​

1. Dit is niet jouw fiets, maar zijn fiets. (zijn = geen werkwoord!)​

2. Zijn verkorte broek ligt klaar op tafel. (verkorte = geen werkwoord!)​

Naamwoordelijk gezegde

Zegt wat iemand of iets is of wordt

De hockeycoach /is/ streng

NG = is [streng]

Sien /wordt/ docent beeldende kunst/

NG = wordt [docent beeldende kunst]

Naamwoordelijk gezegde

Bestaat uit een naamwoordelijk deel en een werkwoordelijk deel

ww. deel > alle werkwoorden uit de zin > koppelwerkwoord (zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen)

nw. deel > bevat een eigenschap van het onderwerp. Het koppelww koppelt eigenschap aan onderwerp

Naamwoordelijk gezegde? Nooit een lijdend voorwerp!

Naamwoordelijk gezegde

1. Staat er een koppelwerkwoord in de zin? (zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen)

2. Doet of wordt het onderwerp iets?

3. is/worden? > wat + pv + ow + overige werkwoorden

[Het meisje had [tandarts] willen worden.]

4. Noteer het nw gezegde: pv + [nw.deel] + overige werkwoorden

Grammatica H4

Enkelvoudig en samengestelde zinnen; hoofd- en bijzinnen

- Hoofdzin: een zin waar één PV in staat. Hoofdzin kan een zelfstandige zin zijn, een bijzin kan nooit zonder een hoofdzin.

- Hoofdzin: onderwerp en pv staan altijd naast elkaar, er kunnen geen woorden tussen worden geplaatst, in een bijzin kan dat wel.

Hoofdzinnen en bijzinnen

Bijzinnen

- Tussen onderwerp en persoonsvorm kunnen andere zinsdelen staan

- De persoonsvorm staat vaak achteraan

Hoofdzinnen en bijzinnen

Joris loopt altijd naar school (HZ), terwijl hij een elektrische fiets in de schuur heeft staan (BZ).

Omdat Joris slechts 5 minuten hoeft te lopen (BZ), heeft hij zijn fiets niet nodig (HZ).

Joris vindt lopen leuk (HZ) en Joris houdt niet van fietsen (HZ).

Hoofdzinnen

In een hoofdzin staat de persoonsvorm vooraan of na het eerste zinsdeel.

Voorbeelden:

Ga je mee tennissen?

Ik ga vanmiddag tennissen.

Hoofdzinnen kunnen met elkaar verbonden worden door de voegwoorden en, maar, want of of.

Voorbeelden:

Het is al laat en daarom kom ik vanavond.

Het is al laat, maar ik kom toch vanmiddag.

Ik kom vanavond want het is al laat.

Kom je vanmiddag of kom je vanavond?

Bijzinnen

In een bijzin staat de persoonsvorm bijna altijd achteraan

Voorbeelden:

Hij zei dat hij vanmiddag ging tennissen.

Hij zei dat hij meer dan drie uur getennist had.

Een bijzin begint bijna altijd met een voegwoord

Tips!

- De bijzin kan je vaak vervangen voor één woord

Hij zegt dat hij het niet gedaan heeft. -> Hij zegt dat.

-  Maak in je hoofd de zin vragend; de hoofdzin komt dan vooraan te staan

Hoofdzinnen en bijzinnnen

Voegwoorden zijn woorden die de hoofdzin en de bijzin (of de hoofdzin en de hoofdzin) samenvoegen.

Nevenschikkend voegwoord: voegt hoofdzin en een hoofdzin samen

Onderschikkend voegwoord: voegt een hoofdzin en een bijzin samen (of een bijzin en een hoofdzin)

Oefenen met de toets!