herhaling H6 Soorten en populaties 2021

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Herhaling H6 Soorten en populaties

Ecologisch onderzoek vindt plaats op verschillende organisatieniveau's.

We gaan wisselen van  organisatieniveau. 

Wat is een ecosysteem?

Ecologie: de wetenschap waarbij de wisselwerking tussen organismen en hun omgeving wordt bestudeerd. 

6.1: definitie soort, binominale naamgeving, ondersoort, groepsindeling taxonomie, domeinen + kenmerken, moleculaire klok, hybriden

6.1: definitie soort, binominale naamgeving, ondersoort, groepsindeling taxonomie, domeinen + kenmerken, moleculaire klok, hybriden

6.2: populatiegrootte bepalen, beperkende factor, inteelt, versnippering, herintroductie (zie les op Lessonup)

6.3: biotische en abiotische factoren, habitat, tolerantiegrenzen, optimumkromme, niche, adaptatie

6.4: voedselketen, voedselweb, accumulatie, persistentie, mutualisme, commensalisme, epifytisme, parasitisme, predatie, herbivoren, carnivoren, omnivoren

Wat is een soort?

Organismen behoren tot dezelfde soort als ze:

- samen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen.

minder belangrijk:

- overeenkomst hebben in uiterlijke kenmerken

Tegenwoordig ook DNA-onderzoek om vast te stellen of twee organismen tot dezelfde soort behoren. 

DNA?

DNA-onderzoek is een moderne aanvulling.

Hybriden

Organismen kunnen wel voortplanten, maar de nakomelingen zijn onvruchtbaar!

Deze zonkey heeft een ezelvader en zebramoeder.

2014 Khumba  is wel onvruchtbaar - nauwe verwantschap tussen ezel en zebra

Wetenschappelijke naamgeving

Nederlandse naam: vlaamse gaai

Wetenschappelijke naam: Garrulus glandarius L.

Garrulus = Geslachtsnaam

Glandarius = Soortnaam

L. = ontdekker, Linnaeus

Binominale naamgeving voorbeeld

Soortnaam bestaat uit: 

Geslachtsnaam + soortnaam

Taxonomie

Domeinen: 

• archaea
• bacteriën
• eukaryoten

Indeling in domeinen

kenmerk	archaea	bacteriën	eukaryoten
celmembraan	enkele laag fosfolipiden	dubbele laag fosfolipiden	dubbele laag fosfolipiden
kern	geen	geen	wel een kern
DNA	cirkelvormig	cirkelvormig	in chromosomen

Ook heeft elk domein een ander type rRNA

Welke soortnaam is correct geschreven?

1. pinus mugo
2. Pinus mugo
3. pinus Mugo
4. Pinus Mugo

Welk kenmerk is verschillend bij alle 3 de domeinen?

1. het bezit van een kernmembraan
2. het aantal lagen fosfolipiden in de celmembraan
3. het bezit van DNA
4. het type rRNA

abiotische factoren

biotische factoren

habitat

Het leefgebied van een plant of dier.
De plaats waar het leven van een plant of dier zich afspeelt.

Aantekening

Hoort nestgelegenheid bij biotische factoren of abiotische factoren?

1. biotisch
2. abiotisch
3. beide antwoorden kunnen goed zijn

Hoe zat het ook alweer?

Zet de onderstaande organisatieniveaus in de juiste volgorde van klein naar groot

biosfeer

ecosysteem

levens-

gemeenschap

populatie

organisme

orgaan

weefsel

molecuul

cel

.Herhaal wat een weefsel is

Tolerantie

Verspreidingsgebied: het gebied waar een soort op aarde voorkomt.

Tolerantie: het vermogen van organismen om schommelingen in een abiotische factor te verdragen

Welke optimumkromme hoort bij zonplanten en welke bij schaduwplanten?

1. rood: schaduwplanten, blauw: zonplanten
2. rood: zonplanten, blauw: schaduwplanten

Vraag 1: Wat is de maximumtemperatuur?
Vraag 2: Wat is de optimumtemperatuur?

1. 1. 35 graden 2. 10 graden
2. 1. 35 graden 2. 50 graden
3. 1. 50 graden 2. 10 graden
4. 1. 50 graden 2. 35 graden

Omdat soorten te maken hebben met abiotische en biotische factoren en er voor elk van deze (abiotische) factoren een optimum, minimum en maximum is, zul je bepaalde soorten op een bepaald soort plek het meest vinden in een ecosysteem.

Deze plaats/plek noem je de habitat.

De meeste pissebedden vind je op donkere vochtige plekken waar wat rottende plantenresten liggen.

Alligators vind je vlak bij of in het water.

De kans dat je een alligator tegenkomt ver weg van het water is klein.

Soorten leven samen in een bepaald ecosysteem.  Soorten kunnen (gedeeltelijk) dezelfde habitat hebben. Dit kan omdat ze een verschillende rol of functie hebben

De rol of functie noem je de niche van een soort.

Als we spreken over de niche van een soort dan hebben we het over de interactie van de soort met het ecosysteem. Bijvoorbeeld, de rol van een boomsoort is het geven van beschutting, nestgelegenheid, schaduw en voedselbron zijn.

Heel simpel gezegd is habitat het adres en niche het beroep.

Niche = de rol die een organisme speelt in een ecosysteem.

Door verschillen in niche kunnen verschillende soorten samenleven in dezelfde habitat.

Wat staat bij een tolerantiecurve meestal op de y-as?

1. abiotische factor
2. het optimum
3. de populatiegrootte
4. het maximum

Waardoor kan het zijn
dat een plant niet optimaal groeit?
BEPERKENDE FACTOR

Welke factor is 's nachts meestal de beperkende factor voor de fotosynthese?

1. water
2. zuurstof
3. koolstof
4. licht

einde

bestudeer 6.2 en 6.4 zelfstandig

de lessen staan op lessonup