3.8 Grammatica woordsoorten ( 3.7 opfrissen)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Opfrissen!

Wat weet je van de bedrijvende en lijdende vorm?

Welke zin staat in de lijdende vorm?

1. Hans heeft mijn jas gisteren per ongeluk meegenomen.
2. Mijn jas is gisteren per ongeluk door Hans meegenomen.
3. Hans zou mijn per ongeluk hebben meegenomen.
4. Hans zal mijn jas per ongeluk gaan meenemen

'Ik schonk de thee in' wordt in de lijdende vorm ...

1. Ik heb de thee ingeschonken
2. De thee werd door mij ingeschonken
3. Ik schenk de thee in
4. De thee wordt door mij ingeschonken

Hoe maak je een lijdende vorm?

1. Je maakt van het onderwerp een lijdend voorwerp
2. Je maakt van het meewerkend voorwerp een lijdend voorwerp
3. Je zet de bijwoordelijke bepaling achteraan
4. Je maakt van het lijdend voorwerp het onderwerp

De lijdende vorm maak je met de hulpwerkwoorden ...

Wat is het hulpwerkwoord van de lijdende vorm in de onvoltooide tijd?

1. Worden
2. Zijn

Welk woord attendeert je op de lijdende vorm?

1. met
2. door
3. bij
4. aan

Zet om naar de lijdende vorm:
Kim zal haar haren gewassen hebben

1. De haren zijn door Kim gewassen
2. De haren waren door Kim gewassen
3. De haren zouden door Kim gewassen zijn.
4. De haren zullen door Kim gewassen zijn

'Ik heb hem gezien.' wordt in de lijdende vorm 'Hij ... door mij gezien.'

Wat kun je vertellen over het koppelwerkwoord?

Wat kun je vertellen over het zelfstandig werkwoord?

Wat kun je vertellen over het hulpwerkwoord?

Zelfstandig werkwoord (zww)

Wanneer een werkwoord de handeling / actie aangeeft, 

spreek je van een zelfstandig werkwoord. (zww)

Er staat altijd maar één zelfstandig werkwoord in een zin.

Koppelwerkwoord

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen (heten, dunken en voorkomen)

Een zelfstandig werkwoord zit nooit samen (in een enkelvoudige zin) met een koppelwerkwoord. 

Mijn vader heeft het hek geschilderd

Welke werkwoorden zie je hier?

-

-

Mijn vader heeft het hek geschilderd

- heeft

- geschilderd

Welke is het belangrijkst? Oftewel: Welke geeft de actie/handeling weer?

Hulpwerkwoord (hww)

Wanneer een werkwoord geen handeling aangeeft, spreek je van een hulpwerkwoord.

Je kunt de verdwijnproef toepassen en het werkwoord dat overblijft, is het zelfstandig werkwoord. De verdwenen werkwoorden zijn hulpwerkwoorden.

Een hulpwerkwoord

1. zegt iets over een zelfstandig naamwoord
2. staat niet in een zin
3. bestaat niet
4. ondersteunt het sterke werkwoord

Wat is het hulpwerkwoord?

Wie is naar dat concert geweest?

1. geweest
2. is

Ik heb dat altijd al willen kopen.
Hulpwerkwoord...

1. heb
2. heb, willen
3. kopen
4. heb, willen, kopen

Wat is het koppelwerkwoord?
Karel schijnt jarig te zijn.

Ik ben naar huis GELOPEN.

1. koppelwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord
3. hulpwerkwoord

Ik HEB gegeten.

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

Dat boek van jou LIJKT me erg goed.

1. hulpwerkwoord
2. koppelwerkwoord
3. zelfstandig werkwoord

Jacob IS een oplettende leerling.

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

Hij is altijd al een opschepper geweest.

1. is = kww geweest = kww
2. is = kww geweest = hww
3. is = hww geweest = kww
4. is = hww geweest = hww