7.1.2 Consumptie en kritiek, 1965-1980 DEEL 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

 Consumptie en kritiek, 1965-1980 

Aan het einde van de paragraaf kan je:

• Voorbeelden geven van ontzuiling
• Voorbeelden geven van (nieuwe) verzuiling
• Oorzaken uitleggen van de ontzuiling

Ontzuiling vanaf jaren '60

• Ontzuilde partijen (D66)
• Samenwerking katholiek en protestant (CDA)
• Ontzuilde kranten 
• Ontzuilde omroepen (RTL)

• Ontzuilde docenten in christelijk onderwijs
• Ontzuilde vakbond (FNV)
• Ontzuilde werkgeversorgaisaties (VNO-NCW)

Maar zuilen blijven bestaan...

• Nog steeds verzuilde partijen (VVD, SGP, SP, CU, PvdA)
• Nog steeds verzuilde omroepen (KRO, VPRO, EO)
• Opkomst islamitische zuil
• Nog steeds speciaal onderwijs (Katholiek, protestant, islamitsch)

Oorzaken van de ontzuiling

• Toenadering tussen socialisten en gelovigen (verzet in WO2)
• Aansporing van kerkelijke leiders contact met andere zuilen
• Minder invloed van de kerk (ontkerkelijking)

De grafiek laat de ontkerkelijking in Nederland zien. Vooral rond 1960 gaat het hard.

Oorzaken van de ontzuiling

• Trouw en respect eigen partij en leiders neemt af
• De tv wordt belangrijkste medium
• Houding van media t.o.v. politiek verandert

• De welvaart groeit enorm vanaf de jaren 60

• Prijzen en lonen worden losgelaten en mensen krijgen eindelijk weer meer loon (maar ook: hogere prijzen...)

• Nederland wordt een consumptiemaatschappij: ook het kopen van luxe wordt belangrijk.

De Consumptiemaatschappij

• 
  
• Mensen hebben meer geld te besteden
  
• Men gaat geld uitgeven aan luxeproducten
  
• --> Consumptiemaatschappij

De consumptiemaatschappij

• Vanaf 1963 stijgen de lonen
• Men gaat geld uitgeven aan luxeproducten = consumptiemaatschappij
  

Op een zonnige eerste Pinksterdag in 1955 ontstaat dan ook de eerste file bij Oudenrijn. De mensen uit de Randstad willen naar het bos, en de mensen uit het bos willen naar de stad. Halverwege komen ze elkaar tegen.

De economie bloeit en Nederland gaat massaal aan de auto. In 1964 wordt de miljoenste auto verkocht, veel meer dan waar de staat op had gerekend.

De oliecrisis van 1973

• In 1973 was de eerste oliecrisis: enkele Arabische landen weigerden toen  om olie aan Nederland te leveren. 
  Plotseling bleek hoe kwetsbaar de Nederlandse economie eigenlijk was.  
• Benzine op de bon, autoloze zondagen.

Stijgende olieprijzen

In de jaren ‘70 stegen de olieprijzen.

Brandstof en produceren werd duurder.

Het was niet meer van zelfsprekend dat de welvaart verder steeg.

Tijdlijn - Milieubeweging

jaren '60

Club van Rome: Hallo! Voortdurende economische groei heeft nadelige gevolgen milieu!

jaren '70

Oliecrisis:

We zijn blijkbaar echt teveel afhankelijk van fossiele brandstoffen...

vanaf jaren '80

begin milieu- en energiebeleid:

Nou vooruit. Regeringen nemen (kleine) maatregelen

2016

Klimaatakkoord Parijs:

Nu moet er echt iets gebeuren!

Niet meer dan 2 graden opwarming van de aarde.

Feminisme na 1945

Moeder en echtgenote

• In de jaren '50 waren de rollen in het gezin traditioneel: de vrouw is moeder en echtgenote, de man is de kostwinner
• Mannen en vrouwen waren tot 1956 niet gelijk voor de wet!
• Vrouwen waren 'handelingsonbekwaam' bij wet: ze mochten geen belangrijke documenten ondertekenen.

Tweede Feministisch Golf

• Ondanks de successen van de eerste feministische golf, hebben vrouwen niet dezelfde kansen in de samenleving als mannen.
• Vrouwen die buitenshuis werkten, verdienen vaak minder dan mannen die hetzelfde werk doen.  
• Tijdens de tweede Feministische Golf verzetten veel vrouwen zich tegen deze rolverdeling en ongelijkheid.

De tweede feministische golf was ontstaan in de Verenigde Staten. In de afbeelding zie je de Amerikaanse feministe Kathrine Switzer die in 1967 mee wilde lopen in de marathon van Boston. Voor vrouwen was deelname echter niet mogelijk. Niet iedereen was het hiermee eens en probeerde haar uit de marathon te halen. Dat lukte overigens niet: haar vriend gaf de official, die had geprobeerd haar rugnummers te pakken, een enorme duw. 

Alles gebeurde voor de ogen van de pers...

Baas in eigen buik

• Vrouwen hebben niet dezelfde kansen in de samenleving als mannen.
• Vrouwen die buitenshuis werkten, verdienen vaak minder dan mannen die hetzelfde werk doen.  
• Tijdens de Tweede Feministische Golf verzetten veel vrouwen zich tegen deze rolverdeling en ongelijkheid.
• Belangrijke bewegingen waren Dolle Mina en Man Vrouw Maatschappij

Gelijke kansen...? (1)

• In de jaren '70 verbeterde de positie van de vrouwen langzaam
• Door de Mammoetwet (1968) kregen meisjes en jongens hetzelfde onderwijs
• Het huishouden kost minder tijd: gezinnen waren kleiner, o.a. door de uitvinding van de Pil, en er kwamen steeds meer huishoudelijke apparaten kwamen. 
• Vrouwen konden hierdoor buitenshuis gaan werken.

Toen de Pil in Nederland op de markt kwam, mocht hij in eerste instantie niet worden verkocht als anticonceptiemiddel. Hij werd daarom gebruikt als 'middel om de menstruatie te regelen, met als bijwerking tijdelijke onvruchtbaarheid.                                                                                 

Gelijke kansen...? (2)

• Vrouwen trouwden op minder jonge leeftijd, waardoor ze eerst carrière kunnen maken. Overigens bleef er vaak verschil tussen lonen en posities.
• Het aantal echtscheidingen nam toe: vrouwen wilden zich niet altijd neerleggen bij de traditionele rollenpatronen.

• Door de komst van de Bijstandswet (1965) waren gescheiden vrouwen niet meer financieel afhankelijk van hun man. 

Zelf aan de slag!

7.1 t/m 6C