7.3 Europese samenwerking

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

7.3 Europese samenwerking

Hoe leidde de wederopbouw in de West-Europese landen tot het begin van de Europese integratie?

Leerdoelen

- De leerling kan het begrip supermacht uitleggen.

- De leerling kan het begrip Marshallplan uitleggen.

- De leerling kan het begrip Trumandoctrine uitleggen.

- De leerling weet wie er bedoeld wordt met het Rode Gevaar/Red Scare.

- De leerling kan het begrip Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) uitleggen.

- De leerling kan het begrip Europese Economische Gemeenschap (EEG) uitleggen.

- De leerling kan het begrip Europese Unie (EU) uitleggen.

- De leerling kan voordelen en nadelen van de EU herkennen en benoemen.

The Red Scare

1949-1953

'Heksenjacht' in de VS op alles wat maar leek op communisme 

onder leiding van senator Joseph McCarthy

Supermacht, een nieuwe aanpak

VS is in tegenstelling tot EU en SU betrekkelijk ongeschonden uit WOII gekomen.

De VS ontwikkelt zicht tot een supermacht die de rol van scheidsrechter op het wereldtoneel naar zich toe trok.  Zij waren immers niet alleen economisch sterk, maar ook de enige die beschikten over het allesvernietigende atoomwapen.

Toch konden de Amerikanen niet verhinderen dat in veel landen de communisten de macht in handen kregen. Om een verdere uitbreiding van het communisme tegen te gaan, kwam er een  in 1947 de Trumandoctrine. De Amerikanen beseften echter goed dat alleen politiek en militair ingrijpen niet voldoende was om ‘het Rode Gevaar’ te stoppen. Economische steun was nodig.

Wat was de Trumandoctrine?

1. Economische steun aan alle landen die slachtoffer zijn geworden van de Duitse bezetting.
2. Militaire steun bieden aan nieuwe dictaturen.
3. Economische en militaire steun aan alle landen die het communisme buiten wilden houden.
4. Economische en militaire steun aan alle communistische landen.

Waarom is het voor arme landen aantrekkelijk om voor het communisme te kiezen?

1. Hierdoor worden ze rijker
2. Iedereen is daar gelijk
3. Hierdoor konden ze het Marshallplan aannemen
4. Hierdoor hadden ze vrijheid van meningsuiting

Marshallplan

• Marshallplan: geld en goederen vanuit de VS > Europese economie weer op gang geholpen.
  Ook gunstig VS zelf > weer spullen verkopen aan Europa.

• Om de wederopbouw te stimuleren...

• Ook om landen uit handen van het communisme te houden...

Leg uit dat het Marshallplan zowel een economisch als politiek doel had.

Tekst

Europese Economische Gemeenschap (EEG)

In 1957 tekenen Europese leiders het Verdrag van Rome, waardoor de EEG wordt opgericht.

Binnen de EEG kwam er een gemeenschappelijke markt en betere samenwerking op het gebied van o.a. landbouw, handel en transport.

Europese Unie

In 1995 werd zelfs de Europese Unie opgericht. Hierin wordt zelf Europese wetgeving en een algemeen Europees beleid afgesproken.

De EGKS is de

1. Nederlandse Gemeenschap voor Kolen en Staal
2. Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal
3. Europese Economische Gemeenschap
4. Nederlandse Economische Gemeenschap

Voor-en nadelen EU

Veel mensen zien de voordelen van de EU: vrede, één gemeenschappelijke munt, betere economische samenwerking en daardoor meer economische groei en werkgelegenheid, vrij reizen, gezamenlijke afspraken over het milieubeleid, Europese studiebeurzen en uitwisselingen van studenten. Etc.

De afgelopen decennia is echter op detailgebieden een overmaat aan regels gegroeid.  Daardoor groeide in verschillende landen het ongenoegen met de ‘Brusselse regelzucht’.

Huiswerk

Maken van 7.3:

H3: Opdracht 2, 4, 7, 9, 10, 11

Klaar? Lees 7.4 en schrijf vragen op over wat je niet goed van de theorie begrijpt

Begrippenlijst

Supermacht: Land dat zo veel macht heeft dat het in staat is om de loop van de (wereld)geschiedenis beslissend te beïnvloeden.

Marshallplan: Economisch hulpprogramma van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marshall, om na de Tweede Wereldoorlog Europa weer op de been te brengen.

Europese Economische Gemeenschap (EEG): Samenwerkingsverband tussen Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en Italië om een gemeenschappelijke markt te vormen met een vrij verkeer van personen, goederen en diensten.

Europese Gemeenschap van Kolen en Staal (EGKS): Eerste Europese supranationale organisatie, opgericht om de kolen- en staalindustrie gezamenlijk te beheren (lidstaten: Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en Italië).

Europese Unie (EU): Samenwerkingsverband tussen Europese landen op economisch, politiek en juridisch gebied.

Antwoord op de deelvraag: Hoe leidde de wederopbouw in West-Europese landen tot het begin van de Europese integratie?

Vanaf 1945 werd duidelijk dat de hoofdrol van Europa op het wereldtoneel was uitgespeeld: voortaan waren de VS en de SU de supermachten. Gaandeweg raakten de landen in West-Europa ervan overtuigd dat de wederopbouwproblemen het best konden worden opgelost door met elkaar samen te werken. De Europese samenwerking begon op het gebied van de ijzer- en staalindustrie en de steenkoolmijnbouw (1951) en werd later verbreed tot steeds meer economische gebieden (1957).

Na de economische samenwerking volgde later de politieke integratie. Een groot deel van de Europese landen maakt nu deel uit de EU (en dit aantal zal in de toekomst waarschijnlijk nog maar toenemen, hoewel het eerste land de EU verlaat). Dit neemt niet weg dat de Europese integratie een moeizaam proces is met veel vallen en opstaan.