Hoofdstuk 1

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Klaar voor de les?

Jas aan de kapstok

Kauwgom in de prullenbak

Telefoon in de telefoontas

Boek en pen op tafel

1.1 Hoe ontstond de industrie?

1.1

1. Introductie

2. Leerdoelen

3. Uitleg

4. Werktijd

5. Afsluiting

Planning

Leerdoelen

Hoe verliep de productie tijdens de 19e eeuw?

Belangrijke vragen bij 1.1

Hoe en waardoor nam de productie toe?

Hoe groeide de industrie in Nederland?

Hoe veranderde de verhouding tussen werkgevers en -nemers?

Blz. 10

Opdracht 2 samen maken

Oude krachten

Revolutie

= meer katoen spinnen...

= machines nodig die sneller werken dan mensen

= Snelle verandering

Aan de slag:

Wat: lees en maak van 1.1 Hoe ontstond de industrie? vraag 2 t/m 5

Wanneer: deze les, en wanneer je het niet af krijgt, thuis afmaken.

Hulp: de theorie (lees goed!)

              buurman/buurvrouw naast je

              de docent

Klaar: Boek lezen, ander huiswerk of samenvatting maken van de tekst

Lesdoelencheck

1. Leg het begrip huisnijverheid uit. 
2. Waar komt de grondstof voor de huisnijverheid vandaan?
3. Leg het begrip industriële revolutie uit.
4. Benoem 3 oude energiebronnen.

Noem minimaal 1 ding over de industriële revolutie, dat je voor de les nog niet wist.

Klaar voor de les?

Jas aan de kapstok

Kauwgom in de prullenbak

Telefoon in de telefoontas

Boek en pen op tafel

1.1 Hoe ontstond de industrie?

1.1

Lesdoelencheck

1. Leg het begrip huisnijverheid uit. 
2. Waar komt de grondstof voor de huisnijverheid vandaan?
3. Leg het begrip industriële revolutie uit.
4. Benoem 3 oude energiebronnen.

Leerdoelen

Hoe verliep de productie tijdens de 19e eeuw?

Belangrijke vragen bij 1.1

Hoe en waardoor nam de productie toe?

Hoe groeide de industrie in Nederland?

Hoe veranderde de verhouding tussen werkgevers en -nemers?

Welk voordeel heeft een stoommachine in vergelijking met spierkracht?

1. Stoommachines zijn groter.
2. Stoommachines kunnen overal neergezet worden.
3. Stoommachines worden minder snel moe.
4. Je hebt minder mensen nodig.

Aan de slag:

Wat: lees en maak van 1.1 Hoe ontstond de industrie? vraag 6 t/m 12

Wanneer: deze les, en wanneer je het niet af krijgt, thuis afmaken.

Hulp: de theorie (lees goed!)

              buurman/buurvrouw naast je

              de docent

Klaar: maak herhaling of leesboek

Leerdoelen

Hoe verliep de productie tijdens de 19e eeuw?

Belangrijke vragen bij 1.1

Hoe en waardoor nam de productie toe?

Hoe groeide de industrie in Nederland?

Hoe veranderde de verhouding tussen werkgevers en -nemers?

Klaar voor de les?

Jas aan de kapstok

Kauwgom in de prullenbak

Telefoon in de telefoontas

Boek en pen op tafel

1.2 - Westerse wereldrijken 

Leerdoelen

Hoe ontstonden koloniale wereldrijken en wat waren de gevolgen hiervan?

Belangrijke leerdoelen bij 1.2

Welke gevolgen had het imperialisme in Azië? 

Welke gevolgen had het imperialisme in Afrika? 

Hoe en waarom breidde Nederland haar koloniale rijk uit? 

Wereldrijken

Europeanen willen steeds meer kolonies:

• Grondstoffen
• Afzetmarkt
• ´Manier van leven´ overbrengen op andere gebieden

Wapens + stoomschepen hielpen bij het veroveren van nieuwe gebieden.      

Tussen 1870-1914 breiden Europeanen hun gebied en macht uit 

(= imperialisme)

Imperialisme

= Veroveren van andere landen of streken om zo machtiger te worden

Europa werd hierdoor steeds machtiger en veroverde veel gebied

Het Britse Rijk (1815)

Het Britse Rijk (1922)

Nederlands wereldrijk

Wat is imperialisme?

1. Het kopen van land van de bewoners
2. Het veroveren van landen of streken om zo machtiger te worden
3. Iets voor bovenop een auto

Imperialisme in Azië

Vanaf 1500: 

• Handelsposten en kleine nederzettingen
• 1602 oprichting VOC (NL)

Rond 1900: 

• Europeanen heersen over grote gebieden (kolonies)

Japan is nooit een kolonie geworden --> gaat juist zelf gebieden veroveren.

Huiswerk

Maak van 1.2 opdracht 2 t/m 5

Klaar voor de les?

Jas aan de kapstok

Kauwgom in de prullenbak

Telefoon in de telefoontas

Boek en pen op tafel

1.2 - Westerse wereldrijken 

Leerdoelen

Hoe ontstonden koloniale wereldrijken en wat waren de gevolgen hiervan?

Belangrijke leerdoelen bij 1.2

Welke gevolgen had het imperialisme in Azië? 

Welke gevolgen had het imperialisme in Afrika? 

Hoe en waarom breidde Nederland haar koloniale rijk uit? 

Imperialisme in Afrika

Strijd tussen Europese landen om het meeste gebied te krijgen         

1884: Conferentie van Berlijn

• Afspraken over verdeling van Afrika 
• Er wordt geen rekening gehouden met de mensen die er al leven
• Veel gebruik van geweld 

Het Nederlandse wereldrijk

Suriname

• Katoenplantages waar mensen als slaaf moesten werken
• WIC 

Nederlands-Indië (Indonesië)

• Boeren moeten gedwongen rubber/tabak/suiker/koffie verbouwen en verkopen aan NL

Protest

Er komt steeds meer protest:

• Slechte behandeling
• Weinig vrijheid

Mensen wilden een eigen staat voor het eigen volk (nationalisme)
Steeds meer mensen willen slavernij afschaffen (abolitionisme) 

Huiswerk

Maak van 1.2 opdracht 6 t/m 9