Bouwsteen 03 - Indeling teksten (inleiding-kern-slot)

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Bouwsteen 03

  

Inleiding, kern, slot

De opbouw van een tekst

Hoe zijn teksten ingedeeld?

Doel 

Je herkent de opbouw (structuur) van een tekst en je vindt snel je weg in een tekst.

Langere tekst vaak zelfde opbouw

Dat is niet voor niks. Kijk eens naar de volgende slide... 

Teksten hebben vaak dezelfde opbouw. 

Dat is niet voor niks. 

Zonder een duidelijke opbouw wordt een tekst onbegrijpelijk

In de volgende video wordt het uitgelegd.

Oefening

Je hebt in je mail een tekst ontvangen, waarin geen structuur is aangebracht.

Dat ga je nu zelf doen.

Maak volgens de instructies op het opdrachtvel een heldere indeling van de tekst.

Straffen tot zes maanden cel voor bekogelen politie bij rellen Eindhoven

De politierechter in Den Bosch heeft vrijdag drie mannen veroordeeld voor straffen tot zes maanden cel voor hun betrokkenheid bij de avondklokrellen in Eindhoven op 24 januari.

De 24-jarige Eindhovenaar Stanley C. kreeg met zes maanden cel, waarvan twee voorwaardelijk, de hoogste straf.

C. hitste de groep op door zich voor de groep te plaatsen, tussen de ME en de demonstranten. Hij stond met zijn armen te zwaaien en de politie uit te dagen. Hij greep in zijn kruis richting de agenten en gooide met stenen en een fiets naar de agenten. De man heeft bekend dat hij stenen gooide.

De politierechter zei bij de uitspraak dat het "een soort oorlogssituatie" was in Eindhoven. "En u was in het begin een van de actiefste deelnemers, een voorloper." Tegen de man was een half jaar onvoorwaardelijke celstraf geëist. Vanwege persoonlijke omstandigheden legde de politierechter een deel voorwaardelijk op.

Eindhovenaar Martijn F. (19) krijgt tien weken cel, waarvan acht voorwaardelijk en een taakstraf van veertig uur. Hij gooide volgens de politierechter met stenen, stak zijn middelvinger op en schold agenten uit. "Ronduit schofterig", zei de officier van justitie.

De achttienjarige Noah S. uit Helmond heeft 60 dagen cel gekregen, waarvan 48 dagen voorwaardelijk, en een taakstraf van veertig uur. Hij gooide een parasol omver en een steen tegen een ME-bus. Hij komt op vrije voeten, omdat hij het onvoorwaardelijke deel van zijn celstraf al heeft uitgezeten.

Rellen begonnen na schoonvegen verboden demonstratie

Het ging in het begin van de zondagmiddag mis in Eindhoven, toen de politie het 18 Septemberplein schoonveegde, waar ongeveer driehonderd mensen deelnamen aan een verboden demonstratie.

De politie werd bekogeld met stenen, vuurwerk, fietsen en verkeersborden. Bij het Centraal Station werd een auto in brand gestoken, het station werd vernield en er werden winkels geplunderd. Dat breidde zich uit tot in het centrum.

Stanley C. nam niet meer deel aan de vernielingen en plunderingen. Toen was hij al opgepakt.

Eerder deze week kwamen relschoppers uit andere steden al voor verschillende rechters. De hoogste straf tot nu toe was negentig dagen cel, waarvan zestig voorwaardelijk, voor iemand die betrokken was bij rellen op het Museumplein in Amsterdam.

Tekst met opbouw

Straffen tot zes maanden cel voor bekogelen politie bij rellen Eindhoven

De politierechter in Den Bosch heeft vrijdag drie mannen veroordeeld voor straffen tot zes maanden cel voor hun betrokkenheid bij de avondklokrellen in Eindhoven op 24 januari.

De 24-jarige Eindhovenaar Stanley C. kreeg met zes maanden cel, waarvan twee voorwaardelijk, de hoogste straf.

C. hitste de groep op door zich voor de groep te plaatsen, tussen de ME en de demonstranten. Hij stond met zijn armen te zwaaien en de politie uit te dagen. Hij greep in zijn kruis richting de agenten en gooide met stenen en een fiets naar de agenten. De man heeft bekend dat hij stenen gooide.

De politierechter zei bij de uitspraak dat het "een soort oorlogssituatie" was in Eindhoven. "En u was in het begin een van de actiefste deelnemers, een voorloper." Tegen de man was een half jaar onvoorwaardelijke celstraf geëist. Vanwege persoonlijke omstandigheden legde de politierechter een deel voorwaardelijk op.

Eindhovenaar Martijn F. (19) krijgt tien weken cel, waarvan acht voorwaardelijk en een taakstraf van veertig uur. Hij gooide volgens de politierechter met stenen, stak zijn middelvinger op en schold agenten uit. "Ronduit schofterig", zei de officier van justitie.

(Vervolg)

De achttienjarige Noah S. uit Helmond heeft 60 dagen cel gekregen, waarvan 48 dagen voorwaardelijk, en een taakstraf van veertig uur. Hij gooide een parasol omver en een steen tegen een ME-bus. Hij komt op vrije voeten, omdat hij het onvoorwaardelijke deel van zijn celstraf al heeft uitgezeten.

Rellen begonnen na schoonvegen verboden demonstratie

Het ging in het begin van de zondagmiddag mis in Eindhoven, toen de politie het 18 Septemberplein schoonveegde, waar ongeveer driehonderd mensen deelnamen aan een verboden demonstratie.

De politie werd bekogeld met stenen, vuurwerk, fietsen en verkeersborden. Bij het Centraal Station werd een auto in brand gestoken, het station werd vernield en er werden winkels geplunderd. Dat breidde zich uit tot in het centrum.

Stanley C. nam niet meer deel aan de vernielingen en plunderingen. Toen was hij al opgepakt.

Eerder deze week kwamen relschoppers uit andere steden al voor verschillende rechters. De hoogste straf tot nu toe was negentig dagen cel, waarvan zestig voorwaardelijk, voor iemand die betrokken was bij rellen op het Museumplein in Amsterdam.

Indeling teksten

(titel)

inleiding 

kern

slot

Titel: haar

Inleiding: hoofd

Kern: lijf

Slot: benen / voeten

Doel van de titel?

Titel

De titel verraadt al veel

Het trekt de aandacht; ga je de tekst lezen of niet?

De titel noemt vaak al het onderwerp.

Opbouw

Titel: bevat het onderwerp of trekt de aandacht

Inleiding: onderwerp wordt duidelijk: introductie/voorbeeld

Kern: verschillende kanten van het onderwerp worden besproken

Slot: samenvatting, conclusie, tip, verwijzing naar begin tekst, oplossing, aansporing , open eind

Inleiding: doel

• aandacht trekken van het publiek;
  
• het publiek motiveren om de tekst te lezen of te blijven luisteren;
  
• informatie geven over wat komen gaat.

De titel hoort niet bij de inleiding

Inleiding: verschillende vormen

• beschrijving van het onderwerp
  
• samenvatting
  
• vragenreeks
  
• beschrijving van de aanleiding
  
• voorbeeld
  
• eigen ervaring
  
• anekdote
  
• historische verwijzing

Wat is een anekdote?

Wat is volgens jou
het onderwerp van
dit artikel?

Inleiding

Een schrijver kan een tekst op meerdere manieren inleiden:

• Beschrijven van de aanleiding --> een gebeurtenis die aanleiding was om de tekst te schrijven
• Vragen stellen --> de schrijver stelt vragen die hij in de tekst gaat beantwoorden
• Situatieschets/anekdote/historische verwijzing/voorbeeld --> een situatie die voor de lezer herkenbaar of interessant is
• Omschrijving van een probleem --> een probleem dat in de tekst centraal staat.
• Samenvatting --> een verkorte beschrijving van de inhoud
• Combinatie van bovenstaande elementen

Hoe krijg je de aandacht? 

Hoe is een goede tekst opgebouwd?

1. Titel, inleiding, kern
2. Inleiding, kern, slot
3. Titel, kern, slot
4. Titel, inleiding, slot

Wat is waar?

1. In de inleiding staat de conclusie
2. In de inleiding geef je aan waar het over gaat
3. De inleiding begint altijd met een vraag
4. De titel hoort bij de inleiding

Kern (1)

• Kern is het middenstuk; bestaat vaak uit meerdere alinea's.
  
• Als je zelf een tekst schrijft, vertel je in dit stuk waar het om draait: je boodschap.
  
• Het onderwerp dat in de inleiding kort genoemd is, wordt in de kern verder uitgewerkt.
• De kern bevat vaak meerdere deelonderwerpen, die vaak te herkennen zijn aan de tussenkopjes.
  

Kern (2)

De volgorde van de deelonderwerpen is afhankelijk van de structuur van de kern. Bijvoorbeeld:

• vroeger - nu (tijd);

• stelling - argumenten - weerleggen tegenargumenten (argumentatie);

• oorzaak - gevolg.

Kortom: er zit een logische volgorde in.

Kern

- Verschillende kanten 
van het onderwerp.
- Vaak meerdere alinea's 
en ook tussenkopjes (deelonderwerpen)

Kern - voorbeeld

• De verschillende kanten van een onderwerp komen aan de orde
• Dit gebeurt met behulp van deelonderwerpen
• Bijvoorbeeld: een tekst over phishing
• Deelonderwerpen kunnen dan zijn: gevaarlijke e-mails, criminaliteit, financiële schade, aangifte doen bij de politie, etc.

Slot

Het slot is het laatste deel van de tekst en heeft meestal één of meer van de volgende vier functies:

• een samenvatting geven;

• een conclusie trekken;

• naar de toekomst kijken;

• een vraag meegeven aan de lezer (soms een open eind).

Slot - vervolg

Soms wil de schrijver ook

• Activeren --> de schrijver wil dat een lezer iets gaat doen, bijvoorbeeld een product kopen
• Advies/tip --> de schrijver geeft de lezer advies
• Oplossing --> de schrijver geeft een oplossing voor het probleem dat in de tekst is beschreven

Let op signaalwoorden in het slot: dus, al met al

Wat staat er in het slot

1. conclusie
2. uitleg
3. onderwerp
4. trigger

Wat is de juiste volgorde van een tekstindeling?

1. Inleiding, kern met tussenkopjes, slot
2. Inleiding, slot, kern
3. Inleiding, kern met eventueel tussenkopjes, slot
4. Titel, inleiding, kern met eventueel tussenkopjes, slot

In welk deel van de tekst maak je kennis met het onderwerp?

1. Inleiding
2. Kern
3. Slot
4. Titel

Opbouw

Titel: bevat onderwerp of trekt de aandacht

Inleiding: onderwerp wordt duidelijk: introductie/voorbeeld

Kern: verschillende kanten van het onderwerp worden besproken.

Slot: samenvatting, conclusie, tip, verwijzing naar begin tekst, oplossing, aansporing, open eind 

Wat is de juiste volgorde van de tekst?

1. A-B-C-D
2. B-C-D-A
3. D-A-C-B
4. C-D-A-B

Het schrijfplan

Om gericht te schijven is een schrijfplan handig. Dit houdt in:

• Waar gaat je tekst over? Wat is het belangrijkste onderwerp? ...
  
• Welk doel heb je met je tekst voor ogen? Wil je overtuigen, iets verkopen, de lezer overhalen, wil je iets beweren of uitleggen, of wil je misschien de aandacht op iets vestigen?
  
• Wat voor type tekst moet het worden? ...
  
• Wie is jouw lezer?
• Zie ook Taalblokken - Bouwstenen 03 - Schrijven - onderdeel 1

Aan de slag

Maken: 

Bouwsteen 3 - Inleiding, kern en slot

• Voorbeeld en theorie - alles
• Lezen en luisteren - zie de chat