Activiteiten en spel bij de kleuter

• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 1

Activiteiten en spel bij de kleuter

Na de les

• Weet je hoe de spelontwikkeling bij de kleuter  verloopt.
• Weet je hoe je de spelontwikkeling kunt stimuleren.

Spelen voor de kleuter is:

De wereld ordenen, rangschikken, begrijpen.

Voorwaarden: zelfvertrouwen, nieuwsgierig zijn, initiatief nemen en je veilig voelen

Kenmerken van spel

• Een kleuter speelt spontaan
• Hij vindt het leuk, beleefd er plezier aan
• Grote betrokkenheid op de situatie > hier en nu
• Spelen is vrijwillig  met iets of iemand
• Spelend bezig zijn staat voorop niet het doel
• Hij is actief, herhaalt, varieert, combineert naar eigen believen
• Creëert een spelkader binnen de realiteit 

De fasen van de spelontwikkeling

• Manipulerend spel
• Functioneel spel
• Symbolisch spel
• Sociaal spel 

Functies van spel

• Verbetering van de grove en fijne motoriek
• Uitbreiden motorische vaardigheden, coördinatie en evenwicht worden beter
• Werken aan de cognitieve ontwikkeling
• Taalvaardigheden groter

• Leren rekening te houden met een ander, spel versterkt sociaal gedrag
•  Ontwikkelt zelfbeeld; hij ontdekt wat hij goed/ minder goed kan. Merkt hij wat anderen wel/ niet waarderen

Waar denk je aan bij
activiteiten voor kleuters?

Dagelijkse activiteiten

• Op Basisschool
• En op de BSO

                             > Vaste

                             > Doelgerichte

                             > Vrij spel

                             > Spel stimuleren

Vaste activiteiten

Vaste momenten en vaste regels; help kleuters op een speelse manier; leg uit waarom...

- eten en drinken; opruimen, hulp bij persoonlijke verzorging

- overgangsmomenten > school-bso- naar huis

Op de bso is het gebruikelijk dat kinderen meehelpen:

- geef duidelijke taakjes

- geen verschil tussen meisjes en jongens

- geef proces gerichte complimentjes

Waar denk je aan bij hulp bij persoonlijke verzorging van kleuters?

Hulp bij persoonlijke verzorging

Hulp bieden bij persoonlijke verzorging:

- 'plasongelukjes';

- veters strikken;

- zonnebrandcréme smeren;

- pleister plakken.

--> Heb aandacht voor het kind tijdens de persoonlijke verzorging !

Overgangsmomenten BSO

• Uit school halen

duidelijke afspraken, veiligheid en regels

• Binnenkomst op de bso

Aandacht, duidelijkheid, sfeer, afspraken en regels, plannen maken, persoonlijke behoefte

• Afscheid nemen

Overdracht, persoonlijke behoefte, geschikt spel, afspraken ouders

 

^{Overgangsmomenten school}

• Binnenkomst op school

- Iedere kleuter 'zien';

- Overgang thuis- klas

- Afspraken ouders, tijden

• Kring

- doelgerichte activiteit, aanwezigheid, nieuw thema

• Planbord+ kiesbord

- Voorspelbaarheid

- zelfstandigheid

- Competent

Doelgerichte activiteiten

Het is met kleuters belangrijk om doelgericht te werken, werken aan kerndoelen

Spel motiveert de kleuter, beweging is een belangrijke vorm van spelen!

Zoek in je boek: welke doelgerichte activiteiten onderscheiden we?

Sport- en spel activiteiten

Spel en beweging

- Nadruk leggen op grove motoriek en eenvoudige coördinatie

- Bewegingsspel en spelregels

- Bijvoorbeeld tikspel, eerste keer spannend (inspelen door vrij plaatsen)

- Dansen en bewegen op muziek

- Meedoen en voordoen

- Aanleren van een beweging

- Vrij dansen en bewegen

Constructieve activiteiten

Een kleuter gaat steeds doelgerichter te werk bij zijn constructiespel. Hij bedenkt wat hij wil maken en gaat serieus aan de slag.

Bouwactiviteiten: leren tellen, meten, schatten, passen, ordenen en vergelijken

Mozaïek: getallen, kleuren en vormen

 Exploratieve activiteiten

Ontdekkend spelen gericht op hoe iets in elkaar zit of wat er gebeurt als je twee dingen samenvoegt:

- sloopactiviteit

- onderzoeksactiviteit

Bedenk een activiteit waarbij kleuters zowel constructief als exploratief bezig zijn:

Beeldende activiteiten

Begint soms met een idee.

Een goede beeldende activiteit stimuleert zowel de creatieve ontwikkeling - exploreren, als de cognitieve ontwikkeling

Werkstukje maken:

- Open opdracht : zelf bepalen wat en met welke materialen. Vergoot de

  creativiteit, motiveert en daagt uit.

- Gesloten opdracht: voorbeeld en duidelijke volgorde. Weinig motivatie,

,

Welke activiteitenvorm herken je in het fimpje?

Tekenen

- Krabbelen van willekeurig naar cirkerlvormig krassen,

- Cirkel met lijntjes gaat een mens voorstellen

Hoe noem je een tekening van een menselijk figuur, waarbij de romp ontbreekt en voeten aan het hoofd worden verbonden?

Verhaal vertellen

Groot verschil met voorlezen:

Bewuster van jezelf;

Je ziet hoe kinderen reageren;

Je kan het verhalen vertellen zoals jij dat wilt;

Inspelen op thema's, gebeurtenissen of feesten;

Personages eigenschappen toekennen;

Maak gebruik van een botsing of conflict;

Gebruik attributen om het verhaal levensecht te maken.

Voorbereidend schrijven

Belangstelling voor geschreven taal creëren.

Pengreep en schrijfdans

pengreep: de manier waarop kinderen hun pen vasthouden

--> Fijne motoriek moet goed ontwikkeld zijn. Je moet kleuters leren hoe ze hun pen vast moeten houden.

Schrijfdans: op muziek maken kinderen bewegingen op een groot vel papier

Rekenactiviteiten

Rekenen van kleuters is voorbereidend rekenen, ze leren alle vaardigheden die ze nodig hebben om echt te rekenen.

Getalbegrip tot en met het getal 10: het vermogen om de waarde van getallen en hun onderlinge relaties te begrijpen.

Meten, wegen, vergelijken en ordenen.

Bedenk een kringspelletje waarmee je het rekenen kunt oefenen:

 Digitale activiteiten

Gebruik van online media begint steeds vroeger.

Peuters en kleuters brengen gemiddeld zo'n 22 min. per dag door op de computer, ipad of telefoon van hun ouders.

Digitale activiteiten moeten gericht worden aangeboden en niet als zoethoudertje.

Online spelen kan zo dus zeker van toegevoegde waarde zijn, teveel online spel is wél verkeerd.

Kinderbrowser en kindersites

Speciale browser beschikbaar voor kleuters, bijv. MyBee om veilig op internet te kunnen surfen.

Eisen aan een geschikte site:

- toegankelijk, begrijpelijk en overzichtelijk;

- Inhoud sluit aan bij belevingswereld;

- Inhoud sluit aan bij manier van leren;

- Site is uitdagend, aantrekkelijk en nodigt uit;

- Interactieve spelletjes, max 15 min;

- Interactieve site.

Imitatiespel

Rollenspel is bij jonge kleuters favoriet:

Beroepen of functies nadoen;

Dingen naspelen die indruk maken;

Oudere kleuters doen dit ook graag, maar kunnen ook helemaal opgaan in Fantasiespel:

Lego, actiepoppen, barbies en poppenkastspel, Playmobil

Bij rollenspel willen ze zich niet alleen verkleden maar willen ze ook sieraden en make- up op.

Poppenkast

Poppenkastvoorstelling sluit goed aan bij het magisch denken van de kleuter, waarin alles kan.

Tip: Beperk het aantal poppen ( 2 of 3); simpel verhaal;

Maak bewegingen, gebaren groter, grappiger.

Betrek de kinderen erbij, dat maakt het levendiger, interactief en spannend.

Laat kinderen ook zelf spelen. Help ze op weg. 

Vrij spel bij kleuters

Vooral aan de orde op de bso. Buitenschoolse opvang vindt namelijk plaats in de vrije tijd van kinderen. Vrij spel houdt in dat:

je zelf mag kiezen met wie je speelt

je zelf mag kiezen waarmee je speelt

Dit kan dus ook betekenen dat een kind ervoor kiest om alleen te spelen.

Kinderen houden ervan om vrij te spelen. Op basisscholen zijn veel activiteiten doelgericht.

Buiten spelen

Op school spelen kinderen elke dag buiten, behalve wanneer het heel slecht weer is.

Kinderen hebben beweging en frisse lucht nodig.

Buitenruimte moet uitdagend zijn:

- niet saai

- aanwezigheid van groen

- aanwezigheid van kleur

Buitenspel bevordert:

• Contact met beestjes en planten!

• Samen spel

• Ontwikkeling

• Gezondheid

• Welbevinden

Spelontwikkeling

Concentratie neemt toe naarmate kleuters ouder worden. Hierdoor kunnen ze ook moeilijkere uitdagingen aan. Dit is per kleuter heel verschillend.

Ook al kunnen ze zich langzaam steeds beter concentreren, bewegingsspel blijft favoriet!

Houdt hierbij wel rekening met:

Kleuter kan nog omgaan met moeilijkje spelregels van bijv. voetbal;

Samenwerken is nog moeilijk;

Kleuters houden van duidelijkheid en herhaling

 Spelontwikkeling stimuleren

Kleuters hoef je nauwelijks te stimuleren om te gaan spelen. Als kleuters het gewend zijn dat andere hen vermaken, kan het zijn dat kleuters zich gaan vervelen. 

Het is belangrijk dat een kleuter leert zichzelf stapje voor stapje te vermaken.

Let hierbij op de volgende punten:

- Zet plezier en gezelligheid centraal

- Bied vrijheid en grenzen

- Dwing een kleuter niet om mee te doen

- Houd samenspel eenvoudig

- Heb aandacht voor het eindresultaat

- Inrichting, sfeer, uitdagende hoeken op spel en ontspanning

- Wissel regelmatig van materialen

Tot slot

Huiswerk

1. Bekijk het examen B1-K1-W2 (zit in teams)

Heb je daar vragen over? Christine legt het je uit op 17 januari

2. Lees het hoofdstuk activiteiten en je aantekeningen met kleuters door.

3. Bereidt allen een activiteit voor - gebruik hiervoor het stappenplan, zit in teams.

Uitvoering kleuteractiviteit > Cindy& Anouk en Karlin& Janneke in feb.