D3: staatsvorming en natievorming

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wanneer is een gebied
volgens jou een staat?

Drie kenmerken van een staat

1. Er is een groep mensen

2. Er is grondgebied

3. Er is geweld- en belastingmonopolie

Modernistische school

Nationalistische school

Natie --> Staatsvorming

Staat --> Natievorming

1 taal, geschiedenisles, nationale feestdagen

Naties zijn ontstaan in de middeleeuwen

Sociale cohesie is wenselijk

modern verschijnsel

Tradities zijn belangrijk

19e eeuws nationalisme

staatsgestuurd proces

Een groep deelt dezelfde cultuur en wil nu een staat.

Staatsvorming betekent

1. institutionalisering van een land
2. eenwording van verschillende gebieden
3. het overgaan van monarchie naar republiek
4. institutionalisering van politieke macht tot een staat

Welke school zegt dat staatsvorming leidt tot natievorming?

1. Modernistische school
2. Nationalistische school

Naties zijn:

1. een volk met eigen cultuur
2. Een volk met eigen cultuur en (de wens voor) een eigen staat
3. Aanhangers van het nationaalsocialisme - Hitler's ideologie

Wat helpt bij natievorming?

1. volkslied
2. vaderlandse geschiedenis op school
3. vlag
4. tradities

Modernistische school

Nationalistische school

Natie --> Staatsvorming

Staat --> Natievorming

Invented traditions

Naties zijn ontstaan in de middeleeuwen

Sociale cohesie is wenselijk

Verhalen en mythen zijn belangrijk

Tradities zijn belangrijk

Maatschappelijke rationaliteit

Als strategie om het volk te binden stelt een vorst een nationale taal in

Een groep deelt dezelfde cultuur en wil nu een staat.

Formuleer een vraag bij subdomein D3.

Wat zijn 'free-riders'

1. Mensen die in de trein reizen zonder kaartje
2. Mensen die niet meedoen
3. Mensen die niet meedoen, maar wel profiteren
4. Mensen die samenwerken belangrijk vinden

globaliseringsprocessen die de autonomie en macht van de staten aantasten

 1. Problemen als onveiligheid (terrorisme), epidemieën, migratie, milieu en klimaatkwesties, grondstoffenschaarste, economische crises 

2. Het ontstaan van conflicten tussen staten of tussen naties en groepen 

3.De groeiende invloed van internationale niet-gouvernementele organisaties bv. Amnesty International of grote multinationals.

4. De groeiende invloed van intergouvernementele (en soms partieel       supranationale) organisaties. bv VN, G8

5. Internationalisering van militaire, economische en politieke macht.

6. Europese integratie.

Non-governmental organization - ngo

 Dit is een organisatie die onafhankelijk is van de overheid en zich op een of andere manier richt op een verondersteld maatschappelijk belang.

Globaliseringsprocessen       toenemende afhankelijkheid tussen mensen en organisaties binnen en buiten de staatgrenzen. 

De internationale bindingen worden dus 

sterker, wat ten koste gaat van de autonomie van de staat. 

Toch zullen de bindingen met de staat en de nationale identiteit niet snel verdwijnen omdat mensen waarde hechten aan de nationale identiteit en de autonomie van de Nederlandse staat.

Binding met de staat sterker dan met Europa

Bindingen met de nationale staat ontstaan:

 één taal, geschiedenis op school, dienstplicht, nationale feestdagen, ideeën over gemeenschappelijke herkomst en geschiedenis, een gemeenschappelijke cultuur

Hoe zit dit in Europa?

 Op Europees niveau is binding grotendeels afwezig:

 Op Europees niveau is binding grotendeels afwezig:

1. Er is geen breed gedragen gevoel bij elkaar te horen en deel uit te maken van een gemeenschappelijke lotsbestemming.

2.  Er zijn grote culturele verschillen tussen de Europese volkeren en hebben landen vaak tegenstrijdige belangen. 

3. Ook zijn er geen gezamenlijke Europese media die aandacht schenken aan de politieke ontwikkelingen op Europees niveau, de nationale media berichten meer over nationale politiek en de nationale samenleving dan over ontwikkelingen op Europees niveau.

Europa is echter een macht die de autonomie van de afzonderlijke landen aantast. Er is veel discussie over de vraag of dit wenselijk is of niet.