Samenvatting 1.4 Celorganellen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1.4. Celorganellen

Aan het eind van de les 

• kun je de verschillende celorganellen benoemen met hun bijbehorende functie 
• kun je de weg van eiwitsynthese tot secretie omschrijven 

Vragen over het filmpje? 

We gaan de weg bekijken van eiwitsynthese tot secretie:

kern -> ER -> golgi systeem -> exocytose

Stap 1: de celkern

• Kernplasma met daarin chromosomen (lange moleculen DNA die rond een aantal eiwitten zijn gewikkeld) 
• Nucleolus: maakt delen van ribosomen, die de kern verlaten via kernporiën ->  cytoplasma
• Er wordt een kopie gemaakt van het gen dat codeert voor het benodigde eiwit = RNA
• RNA verlaat de celkern via kernporie
  
  

binas tabel 70A

Stap 2: het Endoplasmatisch Reticulum (ER)

Uitgebreid netwerk van dubbele membranen dat is aangesloten op het kernmembraan

• Ruw (RER): met ribosomen op de membranen. Een ribosoom is een bolvormig organel dat eiwitten produceert (synthese) die in blaasjes vervoerd worden
• Glad (GER): bevat geen ribosomen, dus andere functie afhankelijk van celtype (bijv: vetten, hormonen, giftige stoffen onschadelijk maken)

RNA komt vervolgens in het ER terecht. 

Ribosomen

• Ribosomen zorgen voor de opbouw van eiwitten in cellen
• Ribosomen lezen RNA af en plaatsen de juiste aminozuren achter elkaar. 

Aminozuren = bouwstenen van eiwitten

Aminozuurketen

1

Stap 3: het Golgisysteem

Bestaat uit opeengestapelde platte membranen in het cytoplasma van de cel

• Neemt blaasjes op en bewerkt eiwitmoleculen totdat ze hun definitieve vorm hebben
• Daarna afsnoeren eiwitblaasjes -> exocytose

(lysosomen blijven in de cel en bevatten enzymen)

Samenvattend... (binas tabel 79D)

Aan de slag 

Ga naar biologiepagina.nl

Kies VWO4 Biologie voor jou

Ga naar thema 1

Maak oefeningen: 

• Bas 4: Oefening Functie organellen
• Bas 4: Oefening Foto's elektronenmicroscoop
• Klaar? Maak Oefentoets Bas 3 t/m 5: Cellen en osmose

Kun je de verschillende celorganellen benoemen met hun functie?
Kun je de weg van eiwitsynthese tot secretie omschrijven?

😒🙁😐🙂😃

Membranen

• Fosfolipiden dubbellaag met hydrofiele kop (P) en hydrofobe staart 
• Eiwitmoleculen: transport stoffen in/uit cel
• Koolhydraatketens: herkenning
• Cholesterol: stevigheid

binas 79D, 67G2+3

Mitochondriën

• Bolvormig organel
• Dubbele membraan
• Afbraak eiwitten, vetten en koolhydraten 
• Zuurstof en enzymen nodig -> ENERGIE ontstaat (opgeslagen als ATP)

binas 79D

Chloroplasten

• Dubbel membraan en enzymen
• Fotosynthese
• Lichtenergie => glucose 

binas 79D

Iedere cel is anders

• geeft vorm aan de cel
• zorgt voor transport binnen de cel
• speelt een rol bij de celdeling

Cytoskelet

• Netwerk van eiwitvezels: microtubuli en microfilamenten
• Vorm cel en organellen op plek
• Motoreiwitten: verplaatsen zich langs cytoskelet en transporteren blaasjes en eiwitten 

Opdracht 37 t/m 39 

Klaar? 

Samenhang opdracht 1 t/m 5