Poëzieproject

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Poëzieproject

Binnen en buiten

Inleiding

Lees de inleiding maar even zelf.

Poëzie en proza

Fictie en non-fictie

Fictie : verzonnen verhalen of poëzie	leesboek, gedicht, stripverhaal, speelfilm, lied, enz.
Non-fictie : echt gebeurde verhalen	krantenbericht, artikel, schoolboek, kookboek, woordenboek, levensverhaal, enz.

Fictie of non-fictie?

Fictie of non-fictie?

Denk eens na over het volgende:

In een gedicht staat de tijd eigenlijk even stil.

Wanneer is poëzie poëzie?

We weten het niet ... precies

Poëzie is (meestal) korter dan proza (verhalen).

Poëzie herken je vaak aan de bladspiegel (de vorm). 

Poëzie is spelen met taal.

Poëzie is heel mooi denken en dat verwoorden.

Poëzie brengt je gevoel/emotie onder woorden.

Poëzie kent geen grammaticale en spellingsregels.

Dat alleen

dat iemand

de zomer uitvindt

de rits gsm sms

heupen en schort

en vrij en rode bikini's

geen probleem

maar winter ouders

schoolrapport

en angst en verlangen

als het donker wordt en gemeen

al dat alleen in de klas

de klas dat alleen

Hans Hagen. Uit: Hoe angst klinkt (2012)

Poëzie kent een grote mate van vrijheid in gebruik van taal

-  De regels in een gedicht noemen we versregels.

 - De versregels van een gedicht zijn vaak kort.

- Spellingsregels worden niet altijd toegepast.

- Soms geen punten, komma's, hoofdletters etc.

- Neologisme = door de dichter zelf verzonnen woorden.

- Vrij gebruik van witregels.

- Alinea's heten in de poëzie strofen.

Soorten strofen

distichon: een strofe van twee regels

terzine: een strofe van drie regels

kwatrijn: een strofe van vier regels

quintet: een strofe van vijf regels

sextet: een strofe van zes regels

septet: een strofe van zeven regels

octaaf: een strofe van acht regels

Woordspeling

De brandweerman maakte een uitgebluste indruk.

       Herhaling

Eindrijm

Woorden aan het einde van de regel hebben dezelfde klank.

Kijk maar naar het gedicht hiernaast:

Gepaard rijm

Gekruist rijm

Omarmend rijm ABBA

Gebroken rijm

Men noemt dit gebroken (a)

Het heeft wat minder rijm (b)

De derde regel gaat zijn gang (c)

De vierde brengt de lijm (b)

Beginrijm / Alliteratie

Voorbeeld: "De kat krabt de krullen van de trap". 

 In die zin beginnen veel woorden met de 'k'.

 Bij alliteratie gaat het om overeenkomst in klank van medeklinkers aan het begin van woorden.

Middenrijm (assonantie) 

De middelste klanken van woorden rijmen op elkaar. Deze woorden rijmen dus niet met het begin of het eind, maar ze klinken wel een beetje hetzelfde. 

(Wie ziet ook eindrijm?)

Droevig is het mateloos verschiet.

Op vele bedden liggen jonge mensen,

in vademloos verdriet, en staren

zonder wensen, door de ramen, in het riet.

- Leo Vroman

Alliteratie / Assonantie

Alliteratie (beginrijm):
Groen - grom - griezel etc.
Assonantie (klinkerrijm):
Moeten - groenten - doe - vroeg - troep - schoen- moeder - groen - groeien

Alliteratie / Assonantie

Alliteratie (beginrijm):
Groen - grom - griezel etc. 

Assonantie (klinkerrijm):
Moeten - groenten - doe - vroeg - troep - schoen- moeder - groen - groeien

Overlooprijm

-Ook wel kettingrijm genoemd

-Rijm waarbij laatste woord van een versregel, rijmt op het eerste woord van de volgende versregel