vitale functies.1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

WELKOM!!

LESDOELEN:

Aan het einde van de les:

- kun je benoemen wat vitale functies zijn

- weet je hoe een bloeddrukmeter eruit ziet en hoe deze werkt

Wat zijn de vitale functies?

1. Hartfrequentie, bloeddruk, saturatie, temperatuur en bewustzijn
2. Hartfrequentie, bloeddruk, ademhaling, temperatuur en urineproductie
3. Hartfrequentie, bloeddruk, ademhaling, temperatuur en het 'niet pluis gevoel'
4. Hartfrequentie, bloeddruk, ademhaling, temperatuur en bewustzijn

Wat zijn de vitale functies?

Hartslag

Ademhaling

Temperatuur

Bloeddruk

Bewustzijn

Wanneer te meten?

Deze kunnen af en toe worden gemeten bij een bezoek aan een dokter ter controle maar soms ook continu, bijvoorbeeld op de intensive care. Bij ouderen in een verzorgingshuis of in de thuiszorg moeten soms ook de vitale functies worden gemeten.

Waarom meten we vitale functies?

Vitale functies zorgen ervoor dat wij in leven blijven. Als er problemen zijn met de vitale functies kan er bijvoorbeeld een ziekte zijn die behandeld moet worden door een dokter.

Het compleet wegvallen van een vitale functie is levensgevaarlijk!

Observatie ademhaling

- Frequentie ademhaling

- Diepte en gelijkmatigheid ademhaling

- Regelmaat van de ademhaling

- Geluid van de ademhaling

Wat is een normale ademhalingsfrequentie voor volwassenen?

1. 20-25x/min
2. 15-20x/min
3. 18-22x/min
4. 25-30x/min

Frequentie ademhaling

Normale ademhaling:

Bij volwassenen 15 tot 20 maal per minuut 

Kinderen 20 tot 25 maal per minuut

Baby’s 30 tot 40 maal per minuut

Hoge ademfrequentie komt voor bij:

Aandoeningen van longen en luchtwegen

Hartafwijkingen

Koorts

Lichamelijke inspanning

Emotie 

 Pijn (ribben)

Lage ademfrequentie:

In slaap en rusttoestand

Na gebruik van slaapmiddelen.

Diepte en gelijkmatigheid

Bij een diepe ademhaling is de frequentie lager en bij een oppervlakkige ademhaling hoger

Een oppervlakkige ademhaling komt voor bij:

Aandoeningen van ademhalingsorganen (longemfyseem)

Sommige hart en vaatziekten

Een diepe ademhaling komt oa voor:

Na gebruik van slaapmiddelen

Bij bewusteloosheid ten gevolge van een hoge bloedsuikergehalte

Ritme

Na iedere inademing en uitademhaling is een pauze

Als bij elke pauze de rust even lang is dan is het een normale uitademing

Bij een onregelmatig ademhaling duren de pauzes korter tot helemaal geen pauzes

Geluid

Normale omstandigheden:

 vrijwel geen geluid

Mogelijk snurken (zwelling van de slijmvliezen van de ademhalingswegen)

Afwijkende ademhaling: 

Hijgende

Snurkende

Rochelende

Piepende ademhaling (astma aanval)

Afwijkende ademhaling

Kussmall – ademhaling:

Regelmatige diepe ademhaling.

Komt voor bij bewusteloosheid door een verhoogde bloedsuikerspiegel

Cheyne – stokes – ademhaling:

Onregelmatige en ongelijkmatige ademhaling

Het is een in diepte toenemende ademhaling, die geleidelijk oppervlakkiger wordt, waarnaar een korte of langere adampauze volgt.

Dit beeld zie je vaak bij mensen die op sterven liggen.

Gasping:

Gasping is een reflex van het lichaam als reactie op een laag zuurstofgehalte in de hersenen. Gasping kan er op allerlei manieren uit zien. Dat hangt ook een beetje af van hoe lang de circulatiestilstand al duurt. Het wordt vaak beschreven als een schokkende, onregelmatige en/of luid snurkende ademhalingsbeweging. Start reanimatie!

Temperatuur

Normale temperatuur: 36 tot 37,5 C

Verhoging: 37,5 tot 38 C

Koorts: boven de 38 C

Ondertemperatuur: lager dan 36 C

Ochtendtemp is lager dan de middagtemp

Hoe meet je de temperatuur
bij een patiënt?

Manieren temperatuur meting

Rectaal (in het rectum)

Axillair (onder de oksel) + 0,3

Oraal (onder de tong) + 0,5

Voorhoofd + 0,2

In het oor 

Koude rilling

Koude fase (1)

Rilt van de kou, klappertanden en schudden in bed

Warmte fase (2)

Acute temperatuurstijging, zv onrustig en angstig

Transpiratiestadium (3)

Zv sterk transpireren, lichaamstemp daalt, bleke gelaatskleur, snelle pols, klam voorhoofd.

Na de koude rilling die 10-30 minuten duurt. Daana meestal in diepe slaap. Lichaam moet herstellen.

Verpleegkundige zorg

Verzorgingstips:

Bedrust houden, koorts vraagt extra energie van het lichaam

Stem de omgevingstemp van de ruimte aan op de wensen van de cliënt

Demp het licht

Zorg voor extra vocht (bij hoge temp 2 a 3 liter in totaal)

Verschoon het bed vaker bij overmatig transpireren

Vaker douchen of wassen

Denk aan mogelijk complicaties bij langdurige bedrust

Observeer de cliënt

Geef aandacht en zorg

Hartfrequentie

Je observeert het aantal hartslagen per minuut

Je observeert de hartslag in rusttoestand

Gemiddelde hartslag

   - pasgeborene: 120 – 140 sl/min

   - kinderen: de frequentie hangt af van leeftijd, maar hoger dan

     bij een volwassene

   - volwassene 60 – 80 sl/min

Wat gebeurt er tijdens een hartslag?

Bij elke hartslag vult het hart zich met bloed. Daarna trekt de hartspier samen om bloed naar je organen en spieren te pompen. Dit lijkt eenvoudig geregeld, maar in werkelijkheid zit hier een ingewikkeld systeem achter.

Normaal is de hartslag bij volwassenen in rust tussen de 60 en 100 slagen per minuut. 

De hartslag kan gemakkelijk
    gemeten worden door de kloppingen te
    tellen van een bloedvat in de pols vlak
    onder de duim. Dit wordt de polsslag genoemd.
   

Ritme

Normale hartslag: regelmatig

“Normaal” zijn alle hartslagen even krachtig en gelijkmatig

Onregelmatige hartslag kan wijzen op een stoornis in de werking van het hart

Je noteert bij onregelmatig ritme: 85 IRR

Afwijkende hartfrequentie

Verhoogde hartfrequentie: tachycardie

Oorzaken: emoties, koorts, bloedingen, hartafwijkingen, bepaald medicatiegebruik

Verlaagde hartfrequentie: bradycardie

Oorzaken: conditieverbetering, tijdens de slaap, een hersenaandoening, bij hartafwijkingen, bepaald medicatiegebruik, in een later stadium van shock

Bloeddruk

Wat zegt je bloeddruk over je gezondheid?

• Hoge bloeddruk slecht op de lange termijn: beschadiging bloedvat
  
• Lage bloeddruk kan zorgen voor duizeligheid en flauwvallen.
  

Wat is hypertensie

1. te lage bloeddruk
2. te hoge bloeddruk
3. een normale bloedruk
4. te druk in de klas

Bloeddruk

Hoge bloeddruk

Lage bloeddruk

Slagaderverkalking

Door:

Stress

Roken

Cholesterol 

Hoge bloeddruk

Hart- en vaatziekten voorkomen

Erfelijke factoren en leefstijl spelen een rol

Gezond eten, onverzadigde vetten (laag cholesterol), weinig zout en weinig alcohol 

Doodsoorzaken

Bloeddruk

Aandachtpunten saturatie meten

• Kijk naar de zorgvrager, niet alleen naar de getallen; wat zie je?
• Nagellak kan de meting beinvloeden
• Door koude handen is de meting moeilijker uit te voeren (geen mooie curve)

VS

Goede curve

Slechte curve

Saturatie

• Gezonde mensen saturatie 96- 100 %
• COPD/ hartfalen saturatie 92-100%
• Lager dan 95% overleg arts
• Lager dan 90% overwegen toedienen van zuurstof. Altijd inoverleg met de arts.

https://www.youtube.com/watch?v=hzTgInTp5Ec 

Wat meet je bij de saturatie?

1. De bloeddruk van de patient
2. Percentage zuurstof in de vinger
3. Het percentage hemoglobine gebonden met zuurstof
4. Het percentage hemoglobine gebonden met koolzuur

EINDE!!