Auditieve beperking

• Ortho
• Secundair onderwijs

Personen met een auditieve beperking

Lesdoelen

De leerlingen:

• beschrijven het audiometrisch onderzoek van Kind & Gezin aan de hand van het soort onderzoek en het doel ervan
• leggen de gehoorstoornissen uit naargelang de verschillende indelingen
• sommen de 3 mogelijke nevenverschijnselen van gehoorstoornissen op
• geven minstens 1 voorbeeld per oorzaak van gehoorstoornissen 
• leggen het belang van het gehoor  in de ontwikkeling uit
• beschrijven de impact van een auditieve beperking op de verschillende ontwikkelingsdomeinen (cognitieve , sociale en emotionele ontwikkeling)
• leggen de verschillende communicatiemogelijkheden uit
• sommen de verschillende hulpmiddelen op

Lesdoelen (vervolg)

De leerlingen:

• geven minstens 2 communicatieve tips voor de horende persoon
  
• geven minstens 2 communicatieve tips voor de persoon met een auditieve beperking 
• beschrijven de oralistische visie op opvoeding van vroegdove kinderen
• beschrijven de visie van totale communicatie op opvoeding van vroegdove kinderen
• leggen het verschil uit tussen de oralistische visie en de visie van totale communicatie 

Je bent deze ochtend opgestaan en hoorde plots niets meer, hoe reageer je?

Inleiding

Het oor werkt altijd 

Het gehoor is een van de voornaamste zintuigen 

Het gehoor zorgt dat we als sociaal wezen kunnen functioneren

Audiometrisch onderzoek

Sinds 1998 voert Kind & Gezin onderzoek naar het gehoor van alle pasgeborenen in de eerste levensweken.

ALGO-gehoortest: via elektroden op de huid registreert het hersenactiviteit na het aanbieden van een geluid. 

Doel: gehoorproblematiek zo spoedig mogelijk opsporen en eventueel doorverwijzen voor noodzakelijke begeleiding.

Gehoorstoornissen

Verzamelnaam voor alle vormen van beperking ten gevolg van een tekort van het akoestisch zintuig

2 soorten indelingen: 

audiologisch vs. orthopedagogisch/functioneel

Audiologische indelingen 

1) Volgens de graad van gehoorverlies 

= gemiddeld gehoorverlies

2) Volgens de aard van de gehoorstoornis 

= plaats van de stoornis in het oor

Orthopedagogische of functionele indeling

1) Op basis van spraakvermogen 

= doofheid vs slechthorendheid

2) Op basis van de ontstaansleeftijd

= aangeboren vs verworven (pre- of postlinguaal)

1. Volgens de graad van gehoorverlies
2. Volgens de aard van de gehoorstoornis
3. Op basis van spraakvermogen
4. Op basis van ontstaansleeftijd

Bij een geleidingsstoornis situeert het probleem zich in het buiten- of middenoor.

1. Op basis van ontstaansleeftijd
2. Volgens de graad van gehoorverlies
3. Volgens de aard van de gehoorstoornis
4. Op basis van spraakvermogen

Men spreekt van doofheid wanneer de betrokkene onvoldoende kan horen om te leren spreken

1. Volgens de aard van de gehoorstoornis
2. Op basis van ontstaansleeftijd
3. Volgens de graad van gehoorverlies
4. Op basis van spraakvermogen

Een postlinguale gehoorstoornis treedt op na verwerving van de gesproken taal

1. Op basis van ontstaansleeftijd
2. Op basis van spraakvermogen
3. Volgens de graad van gehoorverlies
4. Volgens de aard van de gehoorstoornis

Nevenverschijnselen

1. Versterking van geluid kan snel pijn veroorzaken
2. Oorsuizing of tinnitus 
3. Evenwichtsstoornissen 

Oorzaken van gehoorstoornissen

Men is niet zeker hoeveel gehoorstoornissen eerder erfelijke dan wel verworven oorzaken hebben. 

Men vermoedt dat ongeveer de helft van de slechthorendheid en doofheid bij kinderen onder de 3 jaar erfelijk bepaald is. 

Erfelijke oorzaken: bv. autosomaal recessief genetische oorzaak

Prenatale oorzaken: bv. inname van geneesmiddelen

Perinatale oorzaken: bv. ernstig zuurstoftekort 

Postnatale oorzaken: bv. hersenvliesontsteking

Ontwikkeling van het kind met een auditieve beperking

Geluiden spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling:

• Geluiden zijn gekoppeld aan bepaalde dingen/ gebeurtenissen
• Er gebeuren dingen ook al ziet het ze niet 
• Bepaalde klanken hebben een specifieke betekenis 

Opdracht

Op welke manieren beïnvloedt een auditieve beperking jouw ontwikkelingsdomein? Wees concreet en volledig!

Denken (5min) - delen (5min) - uitwisselen (10min)

13 leerlingen / 3 ontwikkelingsdomeinen = 4 pers. per groep (+1)

Groep 1 (5 pers.) = cognitieve ontwikkeling

Groep 2 (4 pers.) = emotionele ontwikkeling

Groep 3 (4 pers.) = sociale ontwikkeling 

1. Cognitieve ontwikkeling

• Vertraagde taal- en spraakontwikkeling 
• Moeilijk om de omgeving te begrijpen 
• Gebrek aan informatie
• Begripsvorming wordt minder ondersteund 
• Minder begrippen om het denken te sturen 

2. Sociale ontwikkeling 

• Moeilijker om met anderen in contact te komen
• Inzicht in sociale situaties bemoeilijkt 
• Gevoel van onzekerheid, minderwaardigheid, afhankelijkheid (minder sociale vaardigheden) 
• Soms onaangenaam verrast

3. Emotionele ontwikkeling

• Typische scheidingsangst (cf. objectpermanentie) langer en intenser
• Minder makkelijk getroost en gerustgesteld, minder veilig gevoel met gedragsproblemen tot gevolg 
• Gevoel van onzekerheid en minderwaardigheid 
• Gevoelens moeilijker uiten en dus ook minder goed verwerken
• Gevoel van isolatie en eenzaamheid 

Orthopedagogische ondersteuning

1. Communicatie
2. Handelingsvisies
3. Sociale weerbaarheid 
4. Zelfbeeld
5. Expressie 

Communicatiemogelijkheden en hulpmiddelen

1. Communicatie

Communicatiemogelijkheden:

• Gesproken taal (met spraakafzien)
• Gebarentaal
• Vingerspelling
• Gebarensystemen (NMG, SMOG)

1. Communicatie

Hulpmiddelen:

• Visuele signalen
• Trillingen
• Hoorapparaat 
• Cochleair implantaat 
• Ringgeleiding

1. Communicatie

Communicatieve tips:

• Voor de horende persoon
• Voor de persoon met een auditieve beperking 

2. Handelingsvisies op de opvoeding van vroegdove kinderen

2 visies:

oralistische visie vs totale communicatie

Oralistische visie :

• Het is essentieel dat een dove persoon kan spreken en spraakafzien om te participeren aan de horende wereld 
• Zo vroeg mogelijk gesproken taal aanleren
• Enkel gesproken taal gebruiken (gebaren bemoeilijken het proces) 

Totale communicatie :

• Alle middelen worden aangewend
• Zeer snel gebaren gebruiken 
• Acceptatie en waardering van dovencultuur zijn essentieel 
• Simultane methode: gebaren als tussenstap om gesproken taal te leren
• Bilinguale/biculturele visie of tweetaligheid: gebarentaal en gesproken taal zijn gelijkwaardig 

3. Sociale weerbaarheid

Kinderen met een auditieve beperking mogen geen energie verliezen met het verbergen ervan. 

Voorbeeld: leren vragen om iets te herhalen of om beter te articuleren adhv sociale weerbaarheidstraining

4. Zelfbeeld

Vaak stimuleren, aanmoedigen en prijzen voor hun inspanningen en resultaten zodat het een positief zelfbeeld kan ontwikkelen.

5. Expressie

Doordat het kind zich moeilijk door middel van taal kan uiten moeten we het alle andere mogelijkheden aanbieden.

Voorbeeld: tekenen, schilderen, boetseren, mime

Noem 2 dingen die je hebt herkend van wat we vandaag hebben besproken