Cette leçon contient 24 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.
Éléments de cette leçon
De Gouden Eeuw
2.1 Bestuur in Nederland
Slide 1 - Diapositive
Slide 2 - Diapositive
Leerdoel
Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op welke manier de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden werd bestuurd
Slide 3 - Diapositive
Wat weet jij nog van de Tachtigjarige Oorlog?
Slide 4 - Carte mentale
De Tachtigjarige Oorlog
1568-1648
Het eerste deel van de Nederlandse Opstand werd geleid door Willem van Oranje. Hij is een verre voorvader van onze huidige koning Willem-Alexander. In 1984 werd, 400 jaar na zijn dood, een herdenkingspostzegel uitgebracht.
Oorlog tussen Spanje (Filips II) en de Nederlandse gewesten.
Slide 5 - Diapositive
Alleen verder...
De Noordelijke Nederlanden konden geen koning vinden : Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
= land zonder koning
Dit was uniek in de wereld
Slide 6 - Diapositive
Zeeland, Holland, Utrecht, Gelre, Overijssel, Friensland en Groningen.
Slide 7 - Diapositive
De Staten-Generaal
Elk van de zeven gewesten had een eigen bestuur: de gewestelijke staten.
Zij namen vooral beslissingen die hun eigen gewest aangingen.
Staten-Generaal: de vergadering van alle gewesten bij elkaar.
(Buitenlandse politiek)
De voorzitter van de Staten-Generaal was de raadspensionaris
Een andere belangrijke functie in de Republiek was de stadhouder. Dit waren sinds Willem van Oranje altijd de Prinsen van Oranje. In de Republiek werd dan ook zijn zoon Maurits de eerste stadhouder.
De stadhouder had hoge militaire functies: hij was kapitein-generaal van het leger en admiraal-generaal van de vloot.
Officieel was de stadhouder in dienst van de Staten-Generaal, maar wie de baas was, was niet altijd even duidelijk....
Slide 8 - Diapositive
Regenten
=
Bestuurders in de steden, gewesten en Staten-Generaal
Waren rijke burgers in de Republiek die veel meer macht en invloed hadden dan de adel.
Slide 9 - Diapositive
Van vader op zoon
Veel regentenfamilies probeerden de mooie banen in hun eigen of bevriende families te houden (vriendjespolitiek).
Gerard Bicker was een zoon van Andries Bicker, een van de machtigste koopmannen uit Amsterdam. Gerard had een goed leven. Hij hoefde dankzij de macht en rijkdom van zijn vader niet echt heel hard te werken. Hij zou zo'n 220 kilo hebben gewogen en werd in de volksmond ook wel "de dikke Bicker" genoemd.
Slide 10 - Diapositive
Slide 11 - Diapositive
Ruzie tussen machtige mannen
Verschillen tussen Johan en Maurits:
- Raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt wilde bezuinigen op het leger. Prins Maurits wilde dat niet. Prins Maurits wilde graag doorvechten.
- Om geloof
- Slag bij Nieuwpoort
De ruzie loopt volledig uit de hand en in 1618 pleegde Maurits een staatsgreep en liet de raadspensionaris gevangen zetten.
Een jaar later liet Maurits de raadspensionaris onthoofden.
De onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt in Den Haag.
Als stadhouder Willem II in 1650 plotseling overlijdt is zijn zoon nog niet eens geboren (pas acht dagen later)
Sommige regenten zijn van mening dat er geen nieuwe stadhouder hoeft te komen: ze kunnen het wel alleen!
Johan de Witt werd in 1653 de nieuwe raadspensionaris. Tijdens een oorlog met Engeland liet hij een sterke vloot bouwen waarmee Michiel de Ruijter in 1667 de Engelsen versloeg.
De Witt was fel anti-stadhouder: "Vertrouw nooit een Oranje", had zijn vader ooit tegen hem gezegd.
Slide 14 - Diapositive
Het Rampjaar
1672
In 1672 vielen de Engelsen, Fransen en Duitsers tegelijkertijd Nederland aan.
Op zee wist De Ruijter de Engelsen tegen te houden, maar het landleger is te zwak.
Sommigen gaven De Witt de schuld: hij had ook het leger moeten versterken
Samen met zijn broer Cornelis werd hij afgeslacht en opgehangen
Aan het einde van de middag drongen opgehitste, dronken en woedende schutters de gevangenis binnen en sleurden de broers naar buiten. Cornelis bezweek onder de slagen van geweerkolven. Johan werd door notaris Van Soenen met een piek in zijn gezicht gestoken. Daarna schoot luitenant-ter-zee Maerten van Valen hem van achteren met een pistool in zijn hoofd.
De lijken werden geheel ontkleed, op het Groene Zoodje aan de wipgalg ondersteboven opgehangen, opengereten en gecastreerd. Tenen, vingers, oren, neuzen, lippen en tongen werden afgesneden. De ingewanden werden uit de lichamen gehaald en volgens de ooggetuige en dichter-industrieel Joachim Oudaan deels door de omstanders opgegeten of aan honden te eten gegeven. Hendrick Verhoeff ging er prat op dat hij de harten uit de lichamen had gesneden, iets dat hij de magistraat – de ochtend van de moord – beloofd had te doen. Ze zijn nog jaren tentoongesteld geweest.
Slide 15 - Diapositive
Slide 16 - Diapositive
Toch weer een stadhouder
1672
Pas toen de gebieden rond Holland onder water werden gezet, gaven de Franse legers het op. De Duitsers hadden zich al teruggetrokken.
De Republiek was gered, maar voor veel mensen was duidelijk geworden dat ze niet zonder stadhouder konden: Willem III volgde na 25 jaar zijn vader op
Behalve stadhouder en Prins van Oranje, werd Willem III in 1688 ook Koning van Engeland! Daar heeft hij nog steeds de bijnaam King Billy.
Slide 17 - Diapositive
Hoe wordt Nederland tegenwoordig bestuurd?
Slide 18 - Diapositive
Hoe wordt Nederland tegenwoordig bestuurd?
Een monarchie en een (indirecte) democratie
Volksvertegenwoordigers;
Tweede Kamer 150 leden (zetels)
Minister bedenkt wetten en zorgt dat ze worden uitgevoerd
Bij het maken van wetten is er goedkeuring 1e en 2e kamer= Staten-Generaal samen
Slide 19 - Diapositive
Begrippen uit deze les
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Gewestelijke staten
Staten-Generaal
Raadspensionaris
Stadhouder
Regenten
Slide 20 - Diapositive
Personen uit deze les
Johan van Oldenbarnevelt
Prins Maurits van Oranje
Slide 21 - Diapositive
Jaartallen uit deze les
1568-1648: Tachtigjarige Oorlog
1588: begin van de Republiek
1609-1621: Twaalfjarig bestand
1619: Maurits pleegt een staatsgreep 1619: Van Oldenbarnevelt wordt onthoofd
1625: Maurits overlijdt
1648: Vrede van Münster
1650-1672: eerste Stadhouderloze periode
1672: Rampjaar
Slide 22 - Diapositive
Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd
Slide 23 - Question ouverte
Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen