BL Les 2: Tekstdoelen en -soorten, alineafuncties, publiek

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Nederlands

Begrijpend lezen Les 2 

Tekstdoelen en -soorten, alineafuncties, publiek

VG2 - P2 - 2023-2024

Vorige les ...

... hebben we de theorie uit leerjaar 1 herhaald. Deze ging over:

• tekstdoelen, tekstsoorten, tekstvormen
• manieren om een inleiding en slot vorm te geven
• hoofdzaken en bijzaken
• kernzinnen
• hoofdgedachte
• objectief en subjectief
• onderwerpen en deelonderwerpen

Aan het eind van deze les ...

... ken je de 6 tekstdoelen en 6 tekstsoorten

... ken je de 3 soorten publiek.

... weet je welke functies de rest van een alinea (buiten de kernzin) kan hebben.

Aan het eind van deze les ...

... heb je geoefend met: 

• tekstdoelen
• manieren van inleiden van de tekst
• kernzinnen bepalen
• tussenkopjes bedenken
• hoofdgedachte bepalen

Tekstdoelen en Tekstsoorten

Tekstdoel - Tekstsoort

• informeren -  informerende tekst 
• uitleg geven - uiteenzettende tekst
  
• mening vormen - beschouwende tekst
  
• overtuigen - betogende tekst
  
• overhalen - activerende tekst
  
• amuseren - amuserende tekst
  

3 soorten publiek

Breed publiek - alle leerlingen van het ATC

Het publiek weet nog niets/bijna niets over het onderwerp.

Kleiner, gespecialiseerd publiek - alle tweede klassen van het ATC

Het publiek weet al iets over het onderwerp.

Een persoon, een kleine groep personen - mentoren van de tweede klassen

Het publiek weet al wat meer/veel over het onderwerp.

Functies rest alinea: Voorbeeld of toelichting

Kernzin
belangrijkste zin van de alinea

Rest van de alinea =
voorbeeld
of
toelichting

Kernzin + Voorbeeld

Coffeeshops moeten niet in de buurt van scholen staan. Op het mbo in Rotterdam waar ik eerst werkte, zag ik regelmatig in de pauze leerlingen een jointje halen. Dat is niet goed voor hun gezondheid, niet goed voor hun schoolprestaties en niet goed voor hun motivatie. Op de mbo in Rotterdam waar ik nu werk is geen coffeeshop in de buurt en gebeurt dat niet. Coffeeshops horen dus niet thuis in een schoolomgeving.

Kernzin + toelichting

Coffeeshops moeten niet in de buurt van scholen staan. Jongeren experimenteren graag, choqueren graag en zoeken grenzen op. In coffeeshops waar drugs verkocht worden, worden jongeren op hun wenken bediend: met drugs wordt door sommige jongeren volop geëxperimenteerd en ouders zijn vaak gechoqueerd als hun kind blijkt te blowen. Dingen doen die niet mogen, is van alle tijden. Socrates in de 5e eeuw voor Christus klaagde al over de jongeren van zijn tijd. Dat betekent echter niet dat we het jongeren zo gemakkelijk moeten maken. Het blowen in tussenuren of pauzes is gemakkelijk te vermijden door coffeeshops in de buurt van scholen niet toe te staan.

Aan de slag!

Open je boek Op Niveau.
Ga naar Blok 1: Lezen 

Blz. 43

Samen lezen we de tekst op blz. 43

Waarom is iemand links- of rechtshandig?

Aan de slag!

Log in bij LU.

Ga naar: BL les 2

• Maak vraag 1 t/m 14 op slide 12 t/m 25 bij de tekst

Waarom is iemand links- of rechtshandig? (blz. 43 van de methode)

• Maak: de tot-slotvraag op slide 27

1. Wat is het tekstdoel?

2. Tot welke tekstsoort behoort deze tekst?

3. Waarover krijg je als lezer uitleg?

3. Op welke manier(en) trekt de schrijver in de inleiding de aandacht van de lezer?

5. Waarnaar verwijst 'dat' (r. 5)?

6. Waarnaar verwijst 'dat' (r.6)?

7. Waanaar verwijst 'die' (r. 14)?

8. Schrijf de kernzin van alinea 3 op.

9. Zijn de overige zinnen van alinea 3 een toelichting of een voorbeeld?

10. Bedenk een passend tussenkopje voor alinea 2.

11. Bedenk een passend tussenkopje voor alinea 3.

12. Is de laatste alinea een goede slotalinea? Leg je antwoord uit.

13. Past de titel goed bij de tekst? Leg uit waarom wel of niet.

14. Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

Tot slot:
Beschrijf deze les in 3 t/m 5 zinnen.