H2: Landschap §3 - deel 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

1.3 Gesteente wordt verplaatst

Waar gaat al dat verweerde materiaal naartoe?

Wat gaan we vandaag doen?

• Herhalen paragraaf 1.2
• Introductie 
• Uitleg massabeweging en erosie

Leerdoelen

• Je weet wat een massabeweging is.
• Je begrijpt dat door verwering en erosie gebergten worden aangetast en grind, zand en klei ontstaan.

Verweringsmateriaal

Het uiteenvallen van gesteent onder invloed van weer en plantengroei.

Het materiaal dat ontstaat bij verwering noemen we verweringsmateriaal. 

Dit verweringsmateriaal gaat onder invloed van zwaartekracht een helling af rollen, schuiven of vallen --> massabeweging.

Erosie

Verweringsmateriaal wordt door water, wind en ijs afgevoerd. Tijdens het transport wordt het aardoppervlak afgeslepen. Dit noemen we erosie. 

Erosie = de uitschurende werking van stromend water, wind of ijs

Google Earth!

Erosie door water

Verweerd gesteente is rechthoekig van vorm. Als dit gesteente mee wordt genomen in de rivier, schuurt en botst dit verweerde gesteente tegen elkaar. Het gesteente wordt hierdoor mooi rond van vorm. 

Hierdoor ontstaat in de bovenloop grind: kleine, door de rivier afgeronde steentjes.

Wat ga je doen?

Je maakt een samenvatting van massabewegingen en erosie.

Erosie door ijs

In berggebieden kan erosie ook veroorzaakt worden door gletsjers.

Door het zware gewicht van het ijs ‘stroomt’ de gletsjer langzaam naar beneden.

1.3 Gesteente wordt verplaatst

Waar gaat al dat verweerde materiaal naartoe?

Erosie door ijs

De gletsjer neemt al het verweringsmateriaal wat het tegenkomt mee.

Het ijs en het verweringsmateriaal hebben een schurende werking op de ondergrond en zijkanten. Hierdoor ontstaat een gletsjer- of U-dal

v-dal en een u-dal

Google Earth

Erosiebak

Lezen van de tekst

Opdracht Google Earth

1. Ga naar Google Earth. Ga opzoek naar het stadje Tirol. Waar ligt dat? Ga daar eens rondneuzen. Kun je een massabeweging vinden? Kun je ergens erosie door een rivier waarnemen? Kun je ergens een V-dal vinden? En een U-dal?

2. Ga naar het stadje Loen in Noorwegen. Kijk daar eens rond. Kun je een U-dal vinden? Kun je erosie waarnemen?

Klaar? Ga aan de slag met het huiswerk. Verkorte leerroute

V-dalen, U-dalen, massabewegingen, vormen van erosie

Zand en grind

Verwering en erosie zorgen

ervoor dat het vaste gesteente

steeds verder uit elkaar valt.

Van fijn naar grof:

• Klei 
  
• Zand 
  
• Grind 
  
• Rotsen 
  

Verhouding van gesteente korrels

1.3 Gesteente wordt verplaatst

Waar gaat al dat verweerde materiaal naartoe?

Opbouw van de les

- Uitleg Erosie door water, wind en ijs

- Lezen van de tekst

- Maken van de opdrachten

- Korte herhaling

Erosie door water

V-dal

Erosie door ijs (gletsjer)

U-dal

Erosie door wind

Sculpturen

Aan het werk

Je gaat de tekst lezen, dat doe je voor jezelf

Je maakt de opdrachten. 

We werken 10 minuten in stilte. Daarna mag je overleggen

Klaar? Aan de slag met herhalen/ verdiepen

Een gletsjer zorgt voor

1. Verwering
2. Erosie
3. Beide
4. Sneeuw

Wat zie je?

1. Winderosie
2. Watererosie
3. IJs-erosie
4. Chemische verwering

Wat zie je?

1. Winderosie
2. Watererosie
3. IJs-erosie
4. Chemische verwering

Door welke krachten worden zand en grind gevormd?

Welke vorm heeft het zand en grind gekregen?

Wat is zijn de kleinste vormen van verweerd en geërodeerd gesteente?