Een nieuwe tijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

1.1 Een nieuwe tijd

Les 1

Wat gaan we doen?

• Uitleg
• LessonUp en aantekeningen
• Zelfstandig werken 

Uitleg over 1.1

Een 'nieuwe' tijd

• Gaat over belangrijke veranderingen
  rond 1500. Daarom nieuwe tijd!!
• Na middeleeuwen: vroegmoderne tijd (begin van onze tijd/ 1500 - 1800)
• Door begrijpen van deze tijd, begrijpen we onze eigen tijd beter
• Periodisering van achteraf. Middeleeuwse boer 1499-1500.

Lesdoelen. Even overnemen:

1. De leerling kan uitleggen wat de grote veranderingen waren die rond 1500 plaatsvonden.
2. De leerling kan uitleggen wat er veranderde in de zestiende eeuw. Daarbij gebruikt de leerling de begrippen gilden, ondernemers, mechanische klokken, zonnejaar en maanmaanden.
3. De leerling kan uitleggen waarom er gesproken wordt over een 'nieuwe tijd'. 
4. De leerling kan uitleggen hoe de kalender werd hervormd. 

Lesdoelen

1. De leerling kan uitleggen wat de grote veranderingen waren die rond 1500 plaatsvonden.
2. De leerling kan uitleggen wat er veranderde in de zestiende eeuw. Daarbij gebruikt de leerling de begrippen gilden, ondernemers, mechanische klokken, zonnejaar en maanmaanden.

Verandering 1: positie van kunstenaars

Er werd anders naar kunstenaars gekeken: creatief iemand

• De kunstenaar werd belangrijker
• Zelfportretten: Albrecht Dürer en Leonardo
  da Vinci
• Naam op schilderij
• Eigen inspiratie en niet altijd meer
  in opdracht kerk of rijke families

Verandering 2: naast gilden kwamen er ondernemers

Gilden

• Groep mensen met hetzelfde beroep
• Enige in een stad die bepaalde producten mochten maken 
  
• Bepaalden de kwaliteit
• Gezel -> meesterproef -> meester
• Ontstond in de middeleeuwen en bleef
  in de vroegmoderne tijd

Ondernemers

• Iemand met een bedrijf
• Is uit op winst (goedkoop produceren en zo duur mogelijk verkopen)
• Concurrenten van gilden (voorrecht van prijsbepalen en alleenrecht) -> platteland

Verandering 3: gebruik van mechanische klokken

De mechanische klok

• Vanaf oudheid: zonnewijzers (schaduw)
• Vanaf 1400: mechanische klokken 
• Efficiënter werken voor o.a. ondernemers:
  plannen en afspraken maken  

Lesdoelen

4. De leerling kan uitleggen hoe de kalender werd hervormd. 

Kalenderhervorming (1582)

• Romeinse rijk: Juliaanse kalender: zonnejaar (364,25) en schrikkeljaar (365 dagen)
• Niet helemaal nauwkeurig. Daarom (1582): Gregoriaanse kalender.
   -> 10 dagen overgeslagen.
  -> Elke 400 jaar: 3 schrikkeldagen minder
• Moslims: maanmaanden (maand 29,5 dagen) 

Pak je aantekeningenschrift

Waarom wordt er gesproken over een nieuwe tijd?

Noem drie grote veranderingen die in het begin van de vroegmoderne tijd begonnen (3p).

Waarom was de uitvinding van de mechanische klok van groot belang voor ondernemers?

Zelfstandig werken

1.1 lezen en maken

Eerste 15 minuten: complete stilte. Daarna mag je zachtjes overleggen.

Muziek luisteren mag. 

1.1 Een nieuwe tijd

Les 2

Wat gaan we doen?

• Herhalen 1.1, HOUD en eventueel herhalende uitleg
• Afmaken en nakijken 1.1
• Beginnen 1.2

1. Pak alleen je schrift
2. Schrijf de begrippen over met witregels tussen begrippen
3. Schrijf daarachter wat het begrip betekent

1. Schrikkeljaar
2. Maanmaand
3. Zonnejaar
4. Kalender
5. Vroegmoderne tijd
6. Gilde
7. Ondernemers
8. Kunstenaar
9. Mechanische klok

Herhalen vragen en HOUD opbouw

Het heffen van belastingen droeg bij aan het proces van staatsvorming. Leg dit uit.

H     Het heffen van belastingen droeg bij aan het proces van staatsvorming, 
O     omdat staatsvorming een proces is waarbij koningen wetten gingen                  doorvoeren die voor het hele land golden.
U     Door belastingen te heffen konden koningen ambtenaren betalen die                zijn wetten uitvoerden en controleerden.
D     Het heffen van belastingen was voor koningen daarom een middel om              staatsvorming te bevorderen.