1.1 - 2a - Een nieuwe tijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600). Vgl. middeleeuwen...

1.1 Een nieuwe tijd

Les 1

Wat we gaan doen

- Uitleg (20 min)

- Bespreken tijdvakkenschema en opdrachten 1.1 (20 min)
- Begrippen 1.1 (10 min)

- Check (5 min)

Wat we gaan doen

- Uitleg en absenties (20 min)

- Bespreken tijdvakkenschema en opdrachten 1.1 (20 min)
- Begrippen 1.1 (10 min)

- Check (5 min)

Een 'nieuwe' tijd

• Gaat over belangrijke veranderingen
  rond 1500. Daarom nieuwe tijd!!
• Na middeleeuwen: vroegmoderne tijd (begin van onze tijd/ 1500 - 1800)
• Door begrijpen van deze tijd, begrijpen we onze eigen tijd beter
• Periodisering van achteraf. Middeleeuwse boer 1499-1500.

Lesdoelen. Even overnemen:

1. De leerling kan uitleggen wat de grote veranderingen waren die rond 1500 plaatsvonden.
2. De leerling kan uitleggen wat er veranderde in de zestiende eeuw. 
3. De leerling kan uitleggen waarom er gesproken wordt over een 'nieuwe tijd'. 
4. De leerling kan uitleggen hoe de kalender werd hervormd. 

Verandering 1: positie van kunstenaars

Er werd anders naar kunstenaars gekeken: creatief iemand

• Kunstenaar werd belangrijker
• Zelfportretten
• Naam op schilderij
• Eigen inspiratie en niet altijd meer
  in opdracht kerk of rijke families

Albrecht Dürer

Da Vinci

Verandering 2: naast gilden kwamen er ondernemers

Gilden

• Groep mensen met hetzelfde beroep
• Enige in een stad die bepaalde producten mochten maken 
  
• Bepaalden de kwaliteit
• Gezel -> meesterproef -> meester
• Ontstond in de middeleeuwen en bleef
  in de vroegmoderne tijd

Ondernemers

• Iemand met een bedrijf
• Is uit op winst (goedkoop produceren en zo duur mogelijk verkopen)
• Concurrenten van gilden (voorrecht van prijsbepalen en alleenrecht) -> platteland

Verandering 3: gebruik van mechanische klokken

De mechanische klok

• Vanaf oudheid: zonnewijzers (schaduw)
• Vanaf 1400: mechanische klokken 
• Efficiënter werken voor o.a. ondernemers:
  plannen en afspraken maken  

Lesdoelen

4. De leerling kan uitleggen hoe de kalender werd hervormd. 

Kalenderhervorming (1582)

• Romeinse rijk: Juliaanse kalender: zonnejaar (364,25) en schrikkeljaar (365 dagen)
• Niet helemaal nauwkeurig. Daarom (1582): Gregoriaanse kalender.
   -> 10 dagen overgeslagen.
  -> Elke 400 jaar: 3 schrikkeldagen minder
• Moslims: maanmaanden (maand 29,5 dagen) 

Wat we gaan doen

- Uitleg (20 min)

- Bespreken tijdvakkenschema en opdrachten 1.1 (20 min)
- Begrippen 1.1 (10 min)

- Check (5 min)

Wat we gaan doen

- Uitleg (20 min)

- Bespreken tijdvakkenschema en opdrachten 1.1
VWO: Lezen 1.1 en opdracht 2, 3 en 6 (HW)
Havo: Lezen 1.1 en opdracht 2, 3 en 6 (HW)  (20 min)
- Begrippen 1.1 (10 min)

- Check (5 min)

Wat we gaan doen

- Uitleg (20 min)

- Bespreken tijdvakkenschema en opdrachten 1.1 (20 min)
- Begrippen 1.1 (10 min)

- Check (5 min)

1. Pak alleen je schrift
2. Schrijf de begrippen over met witregels tussen begrippen
3. Schrijf daarachter wat het begrip betekent

1. Schrikkeljaar
2. Maanmaand
3. Zonnejaar
4. Kalender
5. Vroegmoderne tijd
6. Gilde
7. Ondernemers
8. Kunstenaar
9. Mechanische klok

Laptops pakken

Wat we gaan doen

- Uitleg (15 min)

- Samenvatten 1.1 (25 min)
- Begrippen 1.1 (10 min)

- Check (5 min)

Waarom wordt er gesproken over een nieuwe tijd?

Noem drie grote veranderingen die in het begin van de vroegmoderne tijd begonnen (3p).

Waarom was de uitvinding van de mechanische klok van groot belang voor ondernemers?

Herhalen vragen en HOUD opbouw

Het heffen van belastingen droeg bij aan het proces van staatsvorming. Leg dit uit.

H     Het heffen van belastingen droeg bij aan het proces van staatsvorming, 
O     omdat staatsvorming een proces is waarbij koningen wetten gingen                  doorvoeren die voor het hele land golden.
U     Door belastingen te heffen konden koningen ambtenaren betalen die                zijn wetten uitvoerden en controleerden.
D     Het heffen van belastingen was voor koningen daarom een middel om              staatsvorming te bevorderen.