1.2 Prikkels

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1.2 Prikkels

Leerdoelen 1.2

• Je herkent verschillende typen prikkels die een rol spelen bij het ontstaan van gedrag;
• Je legt uit hoe motivatie en drempelwaarde de reactie op een prikkel bepalen;
• Je herkent aangeboren en aangeleerd gedrag.

Wat is gedrag?

• Gedrag = Alles wat een mens of dier doet of laat.
• Prikkel = verandering in de omgeving.
• Inwendige prikkel = Een prikkel die vanuit het dier zelf komt.
• Uitwendige prikkel = Een prikkel van buiten het lichaam.

Sleutelprikkel

• Sleutelprikkel = een prikkel die altijd hetzelfde gedrag tot gevolg heeft.
  
  
• Sperren => moeder gaat voeren.

Supernormale prikkel

• Supernormale prikkel = een versterkte sleutelprikkel waarop een versterkte respons volgt.
  
  
• Nog meer supernormale prikkels?

Lippenstift, junkfood, pornografie

Wat is in de stekelbaarsvideo de sleutelprikkel?

Gedrag bij hommels

• Respons = een reactie op een prikkel.
• Feromonen = geurstoffen; gasvormige hormonen die bij sommige dieren als prikkel voor gedrag werken.

Prikkels bij hommels

Welke type prikkels zijn belangrijk?

- Koningin vliegt uit bij 12 °C

- Feromonen

- Geslachtshormonen

Motivatie

• Motivatie = bereidheid om bepaald gedrag te vertonen.
  
  
• Drempelwaarde = de minimale sterkte van één of meer prikkels die tot een respons leidt.

Een respons volgt alleen als de prikkel of motivatie groot genoeg is => drempelwaarde

Wat is het verschil met drempelwaarde en motivatie tussen deze situaties?

Aangeboren of aangeleerd gedrag

• Aangeboren = gedrag direct vanaf de geboorte aanwezig (piepen, eten, poepen).
• Aangeleerd = Door leren verkregen.
• Reflex = een onbewuste beweging.
  
  
• Is een reflex aangeboren of aangeleerd?
  

Huiswerk

• 1.2 Prikkels
• Vraag 19 t/m 24, 26 t/m 35.