Thema 5, basisstof 3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Welkom bij biologie

Wat is biologie?

Check in?

1. groene smiley
2. oranje smiley
3. rode smiley

Ik kan uitleggen hoe een prikkel, via de zenuwen wordt verwerkt

waarnemen

Je kan je omgeving zien, horen ruiken, proeven en voelen.

In je hersenen word je je bewust van prikkels. Een ander woord voor beuwst worden van prikkels is waarnemen

Zintuigen

Je zintuigen nemen je omgeving waar en sturen een signaal naar je hersenen. 

We hebben vijf zintuigen: ogen, neus, oren, tong en huid

Impuls

Als een zintuig een prikkel krijgt, gaat er een seintje naar de hersenen. Dat seintje noem je een impuls

Prikkel

Doordat je zintuigen prikkels opvangen, neem je dingen waar. 

Elk zintuig reageert op een andere prikkel":

- Ogen op licht

- Oren op geluid

- Neus op geur

- Tong op smaak

- Je huid reageert op kou, warmte, druk en aanraking

Zenuwstelsel

Het zenuwstelsel bestaat uit drie onderdelen: zenuwen, ruggenmerk en hersenen. 

Alle zintuigen zijn met zenuwen verbonden aan het ruggenmerg. Het ruggenmerk geeft de impulsen door aan de hersenen. 

Programma:

• Terugkoppeling basisstof 1,2
• Uitleg basisstof 3
• Check je kennis
• Zelfstandig werken

Lesdoelen/ lesvragen:

Basisstof	lesvraag
5.1	Ik kan uitleggen hoe een prikkel, via de zenuwen wordt verwerkt. In de uitleg gebruik ik de begrippen waarnemen, zenuwstelsel, prikkel en impuls.
5.2	Ik kan uitleggen hoe het zintuig de huid werkt en wat de functies en onderdelen van dit zintuig zijn.
5.3	Ik kan uitleggen hoe het zintuig het oor werkt en wat de functies en onderdelen van dit zintuig zijn,

Ik kan uitleggen hoe het zintuig de huid werkt en wat de functies en onderdelen van deze zintuig zijn. 

waarnemen

Je kan je omgeving zien, horen ruiken, proeven en voelen.

In je hersenen word je je bewust van prikkels. Een ander woord voor beuwst worden van prikkels is waarnemen

Zintuigen

Je zintuigen nemen je omgeving waar en sturen een signaal naar je hersenen. 

We hebben vijf zintuigen: ogen, neus, oren, tong en huid

Hoornlaag

Dit is de buitenste laag van je huid. Deze laag bestaat uit dode huidcellen. De hoornlaag beschermt je lichaam tegen ziekteverwerkers en zorgt er ook voor dat je niet uitdroogt. 

De hoornlaag slijt aan de buitenkant steeds af. 

Kiemlaag

Deze laag bestaat uit levende cellen. In de onderste laag worden steeds nieuwe cellen gevormd. Daardoor schuiven de cellen op naar boven. De bovenste cellen gaan dood, ze horen dan bij de hoornlaag. Zo  herstelt een schaafwond weer. 

Lederhuid

In de lederhuid liggen de zintuigen om te voelen (warmte, kou, druk en tast). In de lederhuid liggen ook zweetklieren en talgklieren. 

Zweetklieren maken zweet. Daardoor koel je af. 

Talgklieren maken talg, dat is een vettige stof die je huid doepel en zacht houdt. Talg komt naar buiten door kleine openingen, deze heten porien. Bij een puistje raken porien verstopt. 

Je huid bestaat uit twee delen:

- De opperhuid en 

- De lederhuid

Je huid heeft verschillende taken:

- Beschermt je lichaam tegen beschadiging, uitdroging en ziekteverwekkers 

- Helpen regelen van de lichaamstemperatuur 
(door zweten en doorbloeding 

Bij een brandwond is je huid beschadigd door warmte, elektriciteit of een chemische stof. 

Op de plaats van een brandwond is je huid stuk. De huid geeft dan geen bescherming meer. Ziekteverwekkers kunnen gemakkelijk binnendringen. Ook verlies je vocht en warmte. 

https://schooltv.nl/video/tast-een-van-je-zintuigen/#q=zintuigen

Zintuig

Talgklier

Zweetklier

Haarspier

Bloedvat

Wat zijn prikkels voor je huid?

1. pijn
2. kou
3. aanraking
4. geluid

Wat doen warmtezintuigen in de huid?

1. zintuigen die warm zijn
2. zintuigen die warm worden als je ze gebruikt
3. zintuigen die reageren op warmte
4. koud maken van je huid

De huid:

De huid bestaat uit verschillende onderdelen. In welk deel liggen je zintuigen in de huid?

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Lederhuid

Ik kan uitleggen hoe het zintuig de huid werkt en wat de functies en onderdelen van deze zintuig zijn. 

waarnemen

Je kan je omgeving zien, horen ruiken, proeven en voelen.

In je hersenen word je je bewust van prikkels. Een ander woord voor beuwst worden van prikkels is waarnemen

Zintuigen

Je zintuigen nemen je omgeving waar en sturen een signaal naar je hersenen. 

We hebben vijf zintuigen: ogen, neus, oren, tong en huid

Met  je oren kun je geluid horen. 

Geluiden zijn trillingen van de lucht. 

Oorschelp:

Onderdeel van het oor dat trillingen opvangt. 

Gehoorgang:

Onderdeel van eht oor dat geluiden naar het trommelvlies geleidt. 

Hoe werkt je oor?

Geluid zijn trillingen in de lucht. 

De trillingen gaan door de gehoorgang naar het trommelvlies. Door de trilling gaat ook het trommelvlies trillen. 

Tegen het trommelvlies liggen de gehoorbeentjes. Als het trommelvlies trilt, gaan de gehoorbeentjes ook trillen. De gehoorbeentjes geven de trillingen door aan het slakkenhuis. Het slakkenhuis geeft dan impulsen af aan de gehoorzenuw. De gehoorzenuw vervoert de impulsen naar de hersenen. Je hoort dan geluid. 

De buis van Eustachius verbindt het oor met de keelholte. Door te slikken of te gapen gaat de buis van Eustachius open. Er kan dan lucht door de buis. Daardoor wordt de luchtdruk in je oor gelijk aan de druk buiten je oor. Soms merk je dan dat je oor open ‘plopt’.

Gehoorschade

https://schooltv.nl/video/gehoor-een-van-je-zintuigen/#q=zintuigen

Wat is een oor?

1. een cel
2. een weefsel
3. een orgaan
4. een orgaanstelsel

Het oor heeft als taak prikkels op te vangen.
Wat is de juiste prikkel voor het oor?

1. geur
2. druk
3. licht
4. geluid

Fabian speelt piano. Zijn moeder luistert naar de muziek. Langs welke onderdelen van het oor van Fabian’s moeder zijn de geluidstrillingen van de piano gegaan? Noteer de onderdelen in de juiste volgorde.

Kies uit: gehoorgang - gehoorbeentjes - trommelvlies - oorschelp- slakkenhuis - hersenen

Basisstof	Opdrachten
5.1	4-5-6
5.2	1-2-3-4-5-7-8-9
5.3	1 t/m 6
Klaar:	Maak een mindmap van dit thema Oefen met flitskaartjes/ test jezelf

Beantwoord de leervraag:

Ik kan uitleggen hoe een prikkel, via de zenuwen wordt
verwerkt. In de uitleg gebruik ik de begrippen
waarnemen, zenuwstelsel, prikkel en impuls.

Beantwoord de leervraag:

De functies van de huid zijn......