VWO6 H1 P2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Aarde - Landschapszones

Par. 1.2

Wisselwerking tussen de geofactoren

Leerdoelen par. 1.2

• Je kent de landschapszones, weet de verschillen en kent hun beperkingen voor de landbouw.
• Je weet op welke manieren de mens het landschap als dynamisch systeem beïnvloedt.
• Je begrijpt hoe geofactoren in elke landschapszone elkaar beïnvloeden en hoe dit te zien is aan de bodemsamenstelling/bodemsoort.
• Je begrijpt dat landschapszones geleidelijk in elkaar overgaan.
• Je kunt met behulp van kaarten een relatie leggen tussen de landschapszones en de klimaatgebieden.

Wat is afgebeeld op deze kaart?

Welke landschapszones zijn er?

Wat is de volgorde van evenaar naar pool?

Landschapszones van evenaar tot pool

Tropische zone

(Semi)aride zone

 Subtropische zone

Gematigde zone

Boreale zone

Polaire zone

Welke geofactor is de hoofdverantwoordelijke voor het patroon van de landschapszones?

Antwoord

Het klimaat, met name neerslag en temperatuur

Bossen komen in verschillende landschapszones voor.

Maar in welke zones ontbreekt bos en wat is de oorzaak daarvan?

Antwoord

Het komt NIET voor in 

- de polaire zone > te koud, te kort groeiseizoen

- de aride zone > te weinig neerslag (na verdamping)

Toch zijn er ook in de gematigde zone met loofbossen als oorspronkelijke plantengroei plekken waar bos ontbreekt. Welke geofactor is hier verantwoordelijk voor?

  

Antwoord

Natuurlijk: de hoogte > temperatuur te laag

Mens: bossen gekapt voor m.n. landbouw

Invloed klimaat

• Temperatuur: minimum temperatuur voor plantengroei, bijv. naaldbomen > 10 graden C
• Neerslag: het gaat dan om de nuttige neerslag > dat is neerslaghoeveelheid min verdamping

>> Grote nuttige neerslag > dan veel uitspoeling

Waar is de nuttige neerslag het grootst? Waar nul? Waar negatief?

Grootst: tropisch regenwoud;
Nul: Steppe;            Negatief: Woestijn/woestijnsteppe

In de verschillende landschapszones zijn dus ook verschillende soorten bodems te vinden. Deze variëren in dikte en samenstelling.

Verklaring tropische bodem?

Grote nuttige neerslag > extreem veel uitspoeling

Tot diep in de bodem is de bodem sterk verarmd en overheersen aluminium- en ijzer die de bodem een rood-bruine kleur geven

Ook uitspoeling zichtbaar ...

Gematigde zone > loofbos 

Boreale zone > naaldbos

Neerslag groter dan verdamping

Uitspoelingslaag grijs, inspoelingslaag daaronder zwart

Geen uitspoeling zichtbaar (1)

Polaire zone 

Permafrost: ondergrond continu bevroren

Planten vergaan nauwelijks > vorming veenlaag

Geen uitspoeling zichtbaar (2)

Steppe (aride zone)

Nuttige neerslag 0.

Invloed mens: met name door landbouw

- natuurlijke kringlopen doorbroken

-afname biodiversiteit > monocultuur

Twee soorten vruchtbaarheid

1) Chemisch: 

benodigde  voedingsstoffen aanwezig

Twee soorten vruchtbaarheid

2) Fysisch: goede verhouding vaste stof-water-lucht

In verschillende landschapszones verschilt ook de fysische en chemische vruchtbaarheid

Soms is deze kwetsbaar!

Boeren proberen vruchtbaarheid in stand te houden door ... ?