5.4 - A - Het ontstaan van Staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

5.4 - A -  Het ontstaan 

van staten

Wat is een nadeel voor vorsten in het leensteelsel?

Wat is een geldeconomie?

Wat is een bisschop?

Leerdoelen

• Je kunt de belangrijkste gevolgen opnoemen van de opkomst van de geldeconomie. 
  
  
• Je kunt uitleggen waarom de paus en vorsten in de late middeleeuwen een conflict hadden met elkaar

Planning

• Vorsten, ambtenaren en huurlegers
• Steeds meer centraal bestuur
• Ruzie tussen paus en vorsten
• Zelfstandig werken
• Afsluiting 

Vorsten, ambtenaren en huurlegers

• Koningen hadden weinig meer te zeggen over de steden. Alleen via belasting konden zij profiteren van de rijkdom. 
• Gevolg I: Koningen konden ambtenaren in dienst nemen die hielpen bij het bestuur. 
• Gevolg II: koningen konden een huurleger betalen zonder het leenstelsel. 
• Voordelig!

Steeds meer centraal bestuur

• Vorsten trekken niet meer rond, maar besturen hun gebied vanuit één plek. Je noemt dit een centraal bestuur. 
• Vanuit hier werd er rechtgesproken, wetten uitgevaardigd en belastingen geïnd. 
• De koning kreeg veel verzet hier tegen. 
• Zo ontstonden de eerste staten. 

Ruzie tussen paus en vorsten

• Vorsten benoemden bisschoppen die het rijk voor hen bestuurden. (zij mochten niet trouwen).
• De paus vond dat hij als enige bisschoppen mocht benoemen. 
• Daarna kwam er een scheiding tussen kerk en staat: de paus bemoeide zich alleen met de kerk, de vorst bestuurde het land. 

Zelfstandig werken

• We lezen gezamenlijk de paragraaf. 
  
  
• Ga aan de slag met opdracht: 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 en 11.
  
  
• Ben je klaar? Dan ga je aan de slag met de test jezelf van deze paragraaf. 

Leerdoelen

• Je kunt de belangrijkste gevolgen opnoemen van de opkomst van de geldeconomie. 
  
  
• Je kunt uitleggen waarom de paus en vorsten in de late middeleeuwen een conflict hadden met elkaar

Maak de juiste combinaties

Bestuur vanuit één gebied

Een land met duidelijke grenzen

Geld is het belangrijkste betaalmiddel

Conflict tussen paus en vorst wie bisschoppen mag benoemen

Leger van soldaten die zijn ingehuurd

Centralisatie

Staat

Huurleger

Geldeconomie

Investituurstrijd

Welke twee gevolgen had het ontstaan van de geldeconomie voor het bestuur van een vorst?